Hen/hun-onderscheid: verschil tussen versies

Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
k Meer subkoppen; eigenlijk zou het mijn voorkeur hebben de paragraaf "Historische achtergrond" naar voren te halen (omdat het dan nog wat meer op een echt artikel lijkt ipv op een hoofdstuk uit een grammatica)
Freek Verkerk (overleg | bijdragen)
Geen bewerkingssamenvatting
Regel 1:
Het '''onderscheid''' tussen de twee [[Nederlands]]e [[persoonlijk voornaamwoord|persoonlijke voornaamwoorden]] '''''hen''''' en '''''hun''''' van de [[Persoon (taalkunde)|derde persoon meervoud]], ook wel bekend als het '''Systeem-Van Heule''',<ref>[http://www.ernieramaker.nl/schrijfsels.php?tekst=henhun ''Hen/hun'' door E. Ramaker]</ref> is bedacht door [[Christiaen van Heule]] in zijn werk ''[[De Nederduytsche Grammatica ofte Spraec-konst]]'' ([[1625]]). Kortweg is ''hen'' hierin de vorm voor het [[lijdend voorwerp]] en na [[voorzetsel]]s, en ''hun'' die voor de overige niet-onderwerpsfuncties, met name het [[meewerkend voorwerp]]. Hoewel dit onderscheid dus in wezen geheel kunstmatig is, aangezien het geen basis heeft in de [[natuurlijke taal]], is het tegenwoordig in de verzorgde [[Geschreven taal|schrijftaal]] betrekkelijk algemeen aanvaard.
Een dergelijk formeel gekenmerkt onderscheid tussen verschillende voorwerpsvormen komt in het Nederlands alleen voor bij de derde persoon meervoud.<ref group="noten">In sommige andere [[Indo-Europese talen]], zoals het [[Duits]] en het [[Latijn]], is zo'n onderscheid algemener.</ref> De overige [[object (taalkunde)|voorwerpsvormen]] ''mij''/''me'', ''jou''/''je'', ''hem'', ''haar'', ''ons'', ''jullie'' zijn in alle gevallen hetzelfde. Doordat een onderscheid tussen de derde en de vierde [[naamval]] in het Nederlands elders niet voorkomt, levert het veel sprekers en schrijvers van het Nederlands problemen op.
Regel 72:
 
==Varia==
*In vers 116 van het tweede boek van de ''[[Herscheppinge]]'' van [[Joost van den Vondel|Vondel]] heeft Huydecoper ''hun'' vervangen door ''hen'', in navolging van het indertijd nieuwe systeem (oorspronkelijke tekst: ''Ik ben niet maghtigh hun te houden in bestek'').<ref>{{aut| R.J.G. de Bonth}}, [http://www.dbnl.org/tekst/bont010aris01_01/bont010aris01_01_0040.php ''De Aristarch van 't Y''], 1998, p. 206 ([[DBNL]])</ref>
*Een voorstel van [[Pieter Corneliszoon Hooft|P.C. Hooft]] om naar analogie ook een ''hum/hem''-onderscheid in te voeren voor de derde persoon enkelvoud, met ''hum'' als de vorm voor het meewerkend voorwerp – tevens in navolging van de Duitse [[datief]]vorm ''ihm'' – heeft nooit ingang gevonden.<ref>J. Stroop, [http://www.taalcanon.nl/vragen/is-hun-hebben-zeggen-echt-zo-dom/ ''Is ‘hun hebben’ zeggen echt zo dom? Over taalnormen''], taalcanon.nl</ref>
*Een toespraak van minister van Onderwijs [[Jet Bussemaker]] in april 2015 op een lerarencongres veroorzaakte enige opschudding, omdat de volgende zin erin voorkwam: ''[...] En dat ze flexibel leren inspelen op wat de tijdgeest hen via hun leerlingen laat zien'', waarmee zij dus nota bene als "baas van de taal" de taalnorm overtrad. [[Onze Taal]] signaleerde het verschijnsel "hun-vrees".<ref>[https://myjour.nl/a/onze-taal/proftaal-hunvrees Proftaal:Hun-vrees], Onze Taal, juli 2015</ref>