|
==allemaal naar de klote==
[[Bestand:Brass 223 Win.jpg|{{largethumb}}|Messing patroonhulzen]]
[[Bestand:Schaerbeek 40 rue Vondel Les pavés de la mémoire.jpg|{{largethumb}}|[[Stolpersteine]] in Brussel-Schaarbeek]]
'''Messing''' of '''geelkoper''', in de vorm van [[folie]] ook wel '''latoen''' of '''latoenkoper''' genoemd, is een [[legering]] van [[koper (element)|koper]] (55-70%) en [[zink (element)|zink]] (45-30%). De [[soortelijke weerstand]] van messing is 7,2·10<sup>-8</sup> Ω·m.
De naam ''geelkoper'' is afgeleid van de kleur. Het is duidelijk geler dan zuiver koper of [[brons]] (een legering van koper en [[tin (element)|tin]]).
Wanneer het materiaal lang is blootgesteld aan de buitenlucht wordt het donkerbruin.
Messing is een waardevol materiaal vanwege zijn hardheid en goede zelfsmerende eigenschappen. Er bestaan drie types messing:
* Alfamessing, met minder dan 40% zink, is flexibel en kan koud gesmeed worden
* Bètamessing, met meer zink naar verhouding, kan alleen heet gesmeed worden. Dit type messing is harder en sterker.
* Wit messing, met meer dan 45% zink, is te bros om algemeen bruikbaar te zijn.
Messing is bekend bij de mensheid sinds prehistorische tijden, lang voordat het metaal zink was ontdekt. Het werd gemaakt door koper samen met [[calamiet]] te smelten. Calamiet is een zinkerts. Tijdens dit proces wordt het zink uit het calamiet onttrokken en mengt dit direct met het koper. Zuiver zink is echter te reactief om te produceren met deze oude technieken.
Tegenwoordig wordt bijna 90% van messinglegeringen [[hergebruik]]t. Dat wil zeggen dat [[Schroot (metaal)|messingschroot]] verzameld wordt en teruggaat naar de gieterij waar het gesmolten wordt tot het gewenste eindproduct. Dit zijn meestal gietbillets of palen. Deze worden later [[extruderen|geëxtrudeerd]] tot de juiste vorm en maat.
Veel kan gedaan worden om de eigenschappen van het normale messing te verbeteren. Een element als [[aluminium]] maakt het messing sterker en corrosiebestendig. Het aluminium zorgt voor een zeer dun en doorzichtig, hard laagje dat zelfherstellend is. Het element [[tin (element)|tin]] heeft een soortgelijk effect; men vindt het bijvoorbeeld in legeringen die toegepast worden in zeewatermilieus (de z.g. ''naval brasses''). Combinaties van elementen als [[IJzer (element)|ijzer]], aluminium, [[silicium]] en [[mangaan]] kunnen - mits in de juiste combinatie en hoeveelheid aanwezig - voor messingen zorgen met een hoge slijtweerstand. Een bekend voorbeeld hiervan is de legering LDM C673, waar een juiste combinatie van mangaan en silicium tot een sterke en slijtvaste legering leidt, die zijn weg gevonden heeft in toepassingen in de automobielindustrie.
Er bestaan ook zogenaamde ontzinkingsbestendige messingen. Deze messingen worden toegepast in situaties waarbij grote kans is op corrosie bij gebruik van normale messingen. Dit kan optreden als de watertemperatuur te hoog is, er chloriden aanwezig zijn of bij afwijkende waterhardheid (te lage [[Hardheid (materiaalkunde)|hardheid]]). Als voorbeeld een toepassing in een warmwaterboilersysteem. In een dergelijke omgeving zou een standaardlegering snel falen. Dit messing wordt op een speciale wijze geproduceerd waarbij grote aandacht is voor een gebalanceerde samenstelling en juiste temperatuuromstandigheden.
==Zie ook==
* [[Dinanderie]]
* [[Koperlegering]]
| 