Hoe lees ik Donald Duck: verschil tussen versies

Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
FNAS (overleg | bijdragen)
→‎Overzicht: Uitgebreid op basis van interview in De Groene.
sp
Regel 1:
'''''Hoe lees ik Donald Duck''''' (1971; oorspronkelijke Spaanse titel, ''Para leer al Pato Donald'') is een [[Marxisme|marxistische]] cultuurkritiek van de [[Chili|Chileense]] schrijver [[Ariel Dorfman]] en de Belgische socioloog [[Armand Mattelart]].<ref name=":0">{{Citeer web|url=http://people.missouristate.edu/JasonJolley/research/Litencyc_Dorfman.pdf|titel=Ariel Dorfman (1942-)|bezochtdatum=|auteur=Jason Jolley|datum=2009|werk=The Literary Encyclopedia|uitgever=}}</ref> Stelling van het boek is dat de [[The Walt Disney Company|Disney]]-strips over de familie Duck een vehikel zouden zijn voor Amerikaans [[Neokolonialisme|cultureel imperialisme]]. ''Hoe lees ik Donald Duck'' was een van de eerste studies naar de vermaaksindustrie en kinderlectuur vanuit de invalshoek van ideologiekritiek en een bestseller in [[Latijns-Amerika]].<ref name=":0" /><ref>{{Citeer web|url=http://historietasargentinas.files.wordpress.com/2008/09/lasemioticaencuestion-comoleeralpatodonald.pdf|titel=La semiótica en cuestión, o sobre cómo leer al Pato Donald|bezochtdatum=|auteur=Lucas R. Berone|datum=2007|werk=VII Congreso Nacional y II Congreso Internacional de la Asociación Argentina de Semiótica|uitgever=|taal=es}}</ref> De eerste uitgave verscheen bij de Chileense staatsuitgeverij Quimantú in 1971; na de [[Chileense staatsgreep van 1973]] werden exemplaren van het boek [[Boekverbranding|verbrand]] op bevalbevel van het regime-[[Augusto Pinochet|Pinochet]].<ref name=":0" />
 
== Overzicht ==
In ''Hoe lees ik Donald Duck'' stellen Dorfman en Mattelart dat de Duck-strips niet alleen de [[Culturele hegemonie|dominante cultuur]] van het [[kapitalisme]] weerspiegelen, maar deze ook actief uitdragen en tot natuurlijke orde verklaren. Een voorbeeld hiervan zien zij in het ontbreken van ouder-kindrelaties in de strips, die door het ontbreken van [[ouderlijk gezag]] een horizontaal stelsel van verhoudingen geeft, maar waarin vervolgens geen enkele [[Solidariteit (begrip)|solidariteit]] wordt toegelaten. In plaats van solidariteit schetsen de Disneystrips een situatie van harde concurrentie en verhoudingen gebaseerd op geld en bezit. Sociale mobiliteit is onder de Ducks een kwestie van geluk, los van intelligentie of hard werk, en "[[Inheemse bevolking|primitieve]]" bevolkingen van [[Derde wereld|derde wereldlanden]] worden voorgesteld als niet in staat hun rijkdom te beheren.
 
De ontstaansgeschiedenis van het boek moet gezien worden tegen de achtergrond van de democratische revolutie van [[Salvador Allende]] in Chili. Dorfman, die opgroeide in de VSVerenigde Staten maar later cultureel adviseur van Allende werd, was op zoek naar manieren voor Chili om eigen strips te produceren en niet meer afhankelijk te zijn van de VSVerenigde Staten. Hij kwam erachter dat niemand een beeld had van hoe strips precies werkten en besloot een eigen onderzoek te beginnen, waarvan ''Hoe lees ik Donald Duck'' het resultaat was.<ref>{{Citeer web|url=https://www.groene.nl/artikel/kaalgeplukt-en-doorgekookt|titel=Kaalgeplukt en doorgekookt: Ariel Dorfman over Donald Duck|bezochtdatum=|auteur=|datum=2009-07-01|werk=De Groene Amsterdammer|uitgever=}}</ref>
 
== Ontvangst ==
''Para leer al Pato Donald'' was het meest gedrukte [[essay]] in [[Latijns-Amerika]] gedurende de jaren 70.<ref name=":0" /> In totaal werden zo'n 700.000 exemplaren verkocht in twaalf talen. Het boek werd aanvankelijk verboden in de [[Verenigde Staten|VS]], tot Disney zijn rechtszaken over auteursrechtenschending verloor.<ref>{{Citeer web|url=http://www.freepress.org/Backup/UnixBackup/pubhtml/solomon/disney.html|titel=More Than Ever, It's a Disney World|bezochtdatum=|auteur=Norman Solomon|medeauteurs=|datum=1996-09-20|werk=The Columbus Free Press|uitgever=}}</ref> Een Nederlandse vertaling verscheen in 1978 bij [[SUN (uitgeverij)|SUN]].
 
Thomas Andrae, die veelvuldig heeft geschreven over Disneytekenaar [[Carl Barks]] ("de duckman"), verwerpt de stelling van Dorfman en Mattelart. Volgens Andrae had Barks een veel vrijere hand dan hoe Dorfman en Mattelart de situatie binnen Disney voorstellen, en heeft Barks juist veel sociale kritiek en antikapitalistische verwijzingen in zijn strips opgenomen.<ref>{{Citeer boek|auteurlink=|auteur=Thomas Andrae|titel=Carl Barks and the Disney Comic Book: Unmasking the Myth of Modernity|uitgever=Univ. Press of Mississippi|datum=2006|bladzijdes=|ISBN=1578068584|bezochtdatum=|URLdatum=}}</ref>