Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
Geen bewerkingssamenvatting
red., aanv.
Regel 17:
}}
 
'''Dario Fo''' ([[Sangiano]], [[24 maart]] [[1926]] – [[Milaan]], [[13 oktober]] [[2016]]) was een [[Italië|Italiaans]] [[toneelregisseur]], [[acteur]] en [[toneelschrijver,]]. inIn 1997 werd hij onderscheiden met de [[Nobelprijs voor de Literatuur]].
 
Hij wordt wel de 'meest getalenteerde politieke clown van Europa' genoemd; een rebel, maar ook een [[cabaretier]], een [[minstreel]] en bovenal een [[nar (persoon)|nar]]. Een nar, die zijn narrige boodschap in een lach verpakt.
Regel 24:
Hij begon zijn theatercarrière met [[satire|satirische]] revues voor kleine cabarets en vormde vervolgens met zijn vrouw [[Franca Rame]] de theatergroep Nuova Scena, die aanvankelijk onder auspiciën van de Italiaanse [[communisme|communistische partij]] opereerde. Ze voerden hun stukken op in een alledaagse arbeidersomgeving, zoals fabrieksloodsen, fabriekshallen, arbeidershuizen en vrouwenhuizen. Steeds deden ze dit voor het oog van duizenden arbeiders en mensen die onderaan de sociale ladder verkeerden. Hij nam het voor hen op, bemoedigde hen en liet hen via het theater de werkelijkheid beter begrijpen. Daarbij baseerde hij zich op de aloude [[commedia dell'arte]], het geïmproviseerde theater dat eveneens naast komisch vermaak en potsenmakerij ook en vooral afrekende met de heersende klassen, de regenten en hoogwaardigheidsbekleders.
 
In [[Nederland]] vestigdewas hij naamzeer succesvol als [[toneelregisseur|regisseur]] bijvan [[NederlandseGioacchino OperaRossini|Rossini's]] waar hij de regie had van ''[[Il barbiere di Siviglia]]'' bij [[De Nationale Opera|De Nederlandse Opera]]. Deze enscenering uit het seizoen 1986-1987 ging driemaal in [[reprise]], het laatst in 2000.
 
Veel bekende acteurs speelden al werken van hem, waaronderonder wie [[Jan Decleir]] met o.a.onder meer de [[monoloog:]] "''Het eerste mirakel van het kindeke Jezus"''. Hij stond aan de wieg van de Vlaamse theatergroep [[Internationale Nieuwe Scène]].
 
In 1997 werd hij onderscheiden met de [[Nobelprijs voor de Literatuur]].<ref>{{en}}[http://nobelprize.org/literature/laureates/1997/fo-bio.html Biografie van Fo op de Nobelprijs-website (1997)]</ref>
 
=== Politiek ===
Dario Fo was ook politiek actief. Hij maakte de rechtse partij [[Forza Italia]] en de leider daarvan [[Silvio Berlusconi]] tot zijn mikpunt. Hij ambieerde in 2006 een tweede carrière als burgemeester van [[Milaan (stad)|Milaan]]. FoHij wilde als burgemeester de [[smog]] terugdringen door Milaan voor een gedeelte autovrij te maken. Op 29 januari verloor Fo de voorverkiezingen van de sociaaldemocratische oppositiepartij. Fo kreeg 23,4% van de stemmen, zijn tegenstander [[Bruno Ferrante]] won met 67,5%. Na 2010 speelde hij een rol in de anti-establishmentpartij [[MoVimento 5 Stelle]] van [[Beppe Grillo]].
 
== Werken ==
Als toneelschrijver bereikt Dariobereikte Fo zijn hoogtepunt in de jaren zeventig en tachtig met stukken als
* ''Ballade van de grote en de kleine poppen'' ([[1968]])
* ''[[Mistero Buffo]]'' ([[1969]])
* ''De accidentele dood van een anarchist'' ([[1970]])
* ''Betalen? Nee!'' ([[1974]])
* ''Mama's hasjies is de beste'' ([[1976]])
* ''Het eerste mirakel van het kindeke Jezus'' uit ''De Tijger en andere verhalen'' ([[1978]])
en de vrouwenmonologen ([[1977]]) - geschreven voor zijn vrouw ''Franca Rame'' - als
* ''Een Vrouw Alleen''
* ''Medea''