Kolenslag: verschil tussen versies

In de maanden na de [[Bevrijding van de Duitse bezetting in België|bevrijding]] heerste grote sociale onrust. In de Waalse steenkoolmijnen en in Antwerpen werd een algemene staking gehouden (jaarwisseling '44-'45) en bevoorradingstekorten brachtten vrouwen ertoe het kabinet van de eerste minister te bezetten. De regering nam de [[Geschiedenis van de sociale wetgeving in België|Wet op de Maatschappelijke Zekerheid]] aan en de mijnwerkers kregen een eigen stelsel (wet.<ref>Wetten van 10 januari en 8 mei 1945).</ref> Het bracht de stabiliteit niet meteen terug. De socialist Van Acker bracht de [[Regering-Pierlot VI|regering-Pierlot]] ten val en vormde een [[Regering-Van Acker I|regering van nationale eenheid]] waarin ook communisten zetelden. Hun eenheidsbeweging, gegroeid uit de Syndicale Strijdcomité's, werd erkend.

Het knelpunt was dat de steenkoolproducenten niet genoeg houwers konden rekruteren. De reden hiervoor was structureel en sinds lang bekend: ondergrondse arbeidmijnarbeid was zwaaronveilig, ongezond en onderbetaald. Het aanbieden van betere lonen en arbeidsomstandigheden botste met de wens om de steenkoolprijs laag te houden. Er gingen stemmen op om de sector te [[nationalisering|nationaliseren]], maar minister [[Albert De Smaele (politicus)|Albert De Smaele]] koos voor reorganisatie. Het mijnwerkersstatuut van april 1945 voorzag in loontoeslagen, aanvullend pensioen en extra vrije dagen. VoorDe hetloonschalen overigebehoorden werdtot eende loonstophoogste ingesteld,van aangevuldEuropa. metDaar eenstond detegenover facto stakingsverbod.dat Stakingenstakingen en bezettingen van steenkoolmijnen werden hardhandig werden gebroken. NogEveneens in april kondigde Van Acker een burgerlijke mobilisatie af. Ex-mijnwerkers en werklozen moesten verplicht aan de slag (waarbij de [[Dienst voor de Veiligheid van de Staat|Staatsveiligheid]] erop toezag dat geen criminelen en communisten werden binnengehaald).<ref>Besluitwet van 12 november 1946</ref> Uit bevrijde Duitse kampen werden [[displaced person]]s geronseld om in de mijnen te komen werken. Het ging voornamelijk om Oost-Europeanen. Ook krijgsgevangen Duitsers werden ingezet. Eind 1945 ging het om 45.000 personen en in 1946 liep dit op tot 64.000 (28% van mijnwerkers in België). Ze waren gehuisvest in gevangenisbarakken. In 1947 moest de regering onder druk van de Verenigde Staten en Groot-Brittannië de Duitsers laten gaan, omdat hun krijgsgevangenschap niet langer in overeenstemming was met de [[Derde Geneefse Conventie]]. In oktober 1945 maakte Van Acker zijn voornemen kenbaar om ook [[collaborateur]]s in te zetten (in ruil voor strafvermindering). Ondanks verzet van de gewone mijnwerkers, die het als een oneer zagen om zij aan zij te werken met incivieken, openden de eerste penitentiaire mijncentra in de volgende maanden. Gastarbeid was een volgende bron van werkkrachten. [[Fedechar]] rekruteerde actief in het buitenland en kreeg steun vanuit de regering, die op 20 juni 1946 het ''Accord du Charbon'' afsloot met Italië. Door dit verdrag kreeg het land een hoeveelheid steenkool voor elke uitgezonden mijnwerker. Alleen al in Luik waren er 12.000 Italianen aan de slag in 1946-49. Er waren ook aanzienlijke groepen Polen en Nederlanders.