Referendum in het Verenigd Koninkrijk over het lidmaatschap van de Europese Unie: verschil tussen versies
Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
'algemene verwachting' was misschien wat overdreven, als pro-Europese partijen vervroegde verkiezingen winnen, kan het nog anders lopen |
Intro herschreven, herindeling (aanloop bij elkaar, reactie fin. markten bij reacties) |
||
Regel 4:
| afbeelding = EU-United Kingdom.svg
| onderschrift = Ligging van het Verenigd Koninkrijk binnen de Europese Unie
| datum =
| land = {{VK}}
| zetels_te_verdelen =
Regel 27:
| portaal2 =
}}
Het '''referendum over het EU-lidmaatschap van het Verenigd Koninkrijk''' werd gehouden op
Formeel is het een niet-bindend referendum. De regering heeft echter vooraf beloofd het resultaat van het referendum te zullen respecteren en de verwachting is dan ook dat het Verenigd Koninkrijk de Europese Unie zal verlaten. Voor het uittreden geldt de procedure van Artikel 50 van het [[Verdrag betreffende de Europese Unie]].
== Achtergrond ==
Het [[Verenigd Koninkrijk van Groot-Brittannië en Noord-Ierland]] werd in 1973 een lidstaat van de [[Europese Economische Gemeenschap]] (EEG), thans de Europese Unie. In 1975 werd een [[Referendum over het lidmaatschap van het Verenigd Koninkrijk van de Europese Gemeenschappen (1975)|referendum]] over het lidmaatschap van het land gehouden, waarbij een meerderheid van de Britse bevolking aangaf binnen de EEG te willen blijven. Over het Britse lidmaatschap van de EU zijn niettemin door de jaren heen veel controverses blijven bestaan.
Regel 53 ⟶ 51:
Deze vraag en antwoorden werden vastgesteld op 7 september 2015.<ref>{{en}}[http://www.electoralcommission.org.uk/find-information-by-subject/elections-and-referendums/upcoming-elections-and-referendums/eu-referendum/eu-referendum-question-assessment EU referendum-question assessment], Electoral Commission. <small>Geraadpleegd op 1 maart 2016</small></ref> De volksraadpleging werd gehouden in alle vier landen binnen het Verenigd Koninkrijk ([[Engeland]], [[Wales]], [[Schotland]] en [[Noord-Ierland]]) en in [[Gibraltar]].
==
=== Campagne ===
Premier Cameron gaf aan voor een voortgezet EU-lidmaatschap te zijn, mits er werd tegemoetgekomen aan de onderhandelingsvoorwaarden van het Verenigd Koninkrijk, onder meer ten aanzien van fiscale voordelen van werknemers uit andere EU-lidstaten op Brits grondgebied. Toezeggingen op deze terreinen verkreeg hij op de Europese top die direct vóór zijn aankondiging van het referendum plaatsvond.<ref name=vk20160220 /> Critici evenwel vonden de toezeggingen niet ver genoeg gaan.
De Schotse premier [[Nicola Sturgeon]] had in aanloop naar het referendum meermalen duidelijk gemaakt dat na een Britse uittreding uit de EU (Schotland was daar niet voor) de weg open zou liggen naar een nieuw referendum over wel of geen onafhankelijk Schotland (als opvolger van het [[Referendum over de onafhankelijkheid van Schotland|referendum uit 2014]]).<ref>[http://www.refdag.nl/nieuws/buitenland/brexit_ondermijnt_verenigd_koninkrijk_1_997068 „Brexit ondermijnt Verenigd Koninkrijk”], ANP/''refdag.nl'', 15 juni 2016</ref>
In maart 2016 verspreidde de [[regering-Cameron]] een pamflet aan alle huishoudens in het land met argumenten waarom de Britse bevolking 'remain' zou moeten stemmen.<ref>{{en}}[https://www.gov.uk/government/uploads/system/uploads/attachment_data/file/514655/why-the-government-believes-that-voting-to-remain-in-the-european-union-is-the-best-decision-for-the-uk.pdf ''Why the Government believes that voting to remain in the European Union is the best decision for the UK], ''gov.uk'', 6 april 2016</ref> Deze vorm van propaganda zorgde voor weerstand bij de tegenstanders van het lidmaatschap. Prominente tegenstanders, zoals toenmalig burgemeester van Londen [[Boris Johnson]] en minister van justitie [[Michael Gove]], waren van mening dat belastinggeld niet gebruikt zou moeten worden voor een (eenzijdige) overheidscampagne. Het printen en verspreiden van dit pamflet zou de belastingbetaler 9 miljoen pond hebben gekost.<ref>{{en}}[http://www.bbc.com/news/uk-politics-eu-referendum-35984991 EU referendum: PM 'makes no apology' for £9m EU leaflets], BBC News, 7 april 2016</ref>▼
Op 16 juni werden de campagnes rond het referendum acuut opgeschort, na de moord op het [[Labour Party (Verenigd Koninkrijk)|Labour]]-parlementslid [[Jo Cox]]. Drie dagen lang waren er geen campagne- of debatbijeenkomsten.<ref>[http://www.volkskrant.nl/buitenland/brexit-campagne-hervat-cameron-na-stemming-geen-weg-terug~a4323286/ Brexit-campagne hervat, Cameron: 'Na stemming geen weg terug'], ''de Volkskrant'', 19 juni 2016</ref>▼
=== Standpunt per partij ===
{| class="wikitable"
|-
Regel 118 ⟶ 121:
|}
=== Peilingen ===
[[
Peilingen die zijn gehouden sinds 2010 gaven te zien dat het Britse volk verdeeld is over de kwestie. In november 2012 was een meerderheid voor uittreding, terwijl in juni 2015 een meerderheid aangaf voor voortzetting van het EU-lidmaatschap te zijn.<ref>{{en}} [http://www.theguardian.com/politics/2012/nov/17/eu-referendum-poll 56% of Britons would vote to quit EU in referendum, poll finds], ''The Guardian'', 17 november 2012</ref>
==
▲In maart 2016 verspreidde de [[regering-Cameron]] een pamflet aan alle huishoudens in het land met argumenten waarom de Britse bevolking 'remain' zou moeten stemmen.<ref>{{en}}[https://www.gov.uk/government/uploads/system/uploads/attachment_data/file/514655/why-the-government-believes-that-voting-to-remain-in-the-european-union-is-the-best-decision-for-the-uk.pdf ''Why the Government believes that voting to remain in the European Union is the best decision for the UK], ''gov.uk'', 6 april 2016</ref> Deze vorm van propaganda zorgde voor weerstand bij de tegenstanders van het lidmaatschap. Prominente tegenstanders, zoals toenmalig burgemeester van Londen [[Boris Johnson]] en minister van justitie [[Michael Gove]], waren van mening dat belastinggeld niet gebruikt zou moeten worden voor een (eenzijdige) overheidscampagne. Het printen en verspreiden van dit pamflet zou de belastingbetaler 9 miljoen pond hebben gekost.<ref>{{en}}[http://www.bbc.com/news/uk-politics-eu-referendum-35984991 EU referendum: PM 'makes no apology' for £9m EU leaflets], BBC News, 7 april 2016</ref>
▲Op 16 juni werden de campagnes rond het referendum acuut opgeschort, na de moord op het [[Labour Party (Verenigd Koninkrijk)|Labour]]-parlementslid [[Jo Cox]]. Drie dagen lang waren er geen campagne- of debatbijeenkomsten.<ref>[http://www.volkskrant.nl/buitenland/brexit-campagne-hervat-cameron-na-stemming-geen-weg-terug~a4323286/ Brexit-campagne hervat, Cameron: 'Na stemming geen weg terug'], ''de Volkskrant'', 19 juni 2016</ref>
Het referendum is met 51,9% tegen 48,1% gewonnen door het 'leave'-kamp, wat betekent dat het parlement zal moeten beslissen of het Verenigd Koninkrijk op termijn al dan niet uit de EU zal treden. In totaal stemden 17.410.742 kiezers voor uittreden en 16.141.241 voor blijven. De opkomst was 72,2%.
In drie van de twaalf regio's ([[Londen]], Schotland en Noord-Ierland) kreeg het 'remain'-kamp een meerderheid. In de andere negen regio's kreeg het 'leave'-kamp een meerderheid. In 1975, bij het eerste referendum in het Verenigd Koninkrijk, waren Schotland en Noord-Ierland nog de gebieden met het minste enthousiasme voor Europa. Opvallend waren de grote regionale verschillen in de uitslagen. In [[Lambeth (borough)|Lambeth]] (in Inner-London) stemde 79% voor 'remain', terwijl in [[Boston (district)|Boston]] (aan de Engelse oostkust) zo'n 76% voor 'leave' stemde. Verder valt op dat men eerder voor 'remain' stemde in gebieden aan de randen van het land (Schotland, Noord-Ierland, delen van Wales en Cornwall), in gebieden waar meer hoogopgeleide en rijkere mensen wonen ([[Cambridge (Verenigd Koninkrijk)|Cambridge]]), in de zogenaamde Metropolitan-gebieden (zoals Inner-London) en in studentensteden ([[Newcastle upon Tyne]]). In grote delen van Noord-Engeland, [[Midlands (Engeland)|The Midlands]] en het oosten van Engeland (veelal tot voor kort Labour-gebieden) behaalde het 'leave'-kamp daarentegen een grote overwinning (typisch zo'n 60% tegen 40%).
==
De [[financiële markt]]en en de [[bookmaker]]s hadden geen rekening gehouden met deze uitslag. In de laatste dagen voor het referendum en op de dag zelf was de koers van het [[Britse pond]] sterk opgelopen tot 1,50 tegenover de [[Amerikaanse dollar]] in de verwachting dat ''remain'' zou winnen. Toen 's nachts de uitslag langzamerhand duidelijk werd, zakte de koers van het pond op de Aziatische markten tot 1,34, de laagste in 31 jaar.▼
Enige uren na de uitslag kondigde de Britse premier Cameron aan dat hij in oktober zal aftreden om de weg vrij te maken voor een toekomstige premier die de uittredingsonderhandelingen met de EU moet gaan leiden. Pas dan zal formeel Artikel 50 van het [[Verdrag betreffende de Europese Unie]] (en de termijn van twee jaar) in werking treden. Ook de drie leiders van de officiële 'leave'-campagne willen Artikel 50 pas op dat moment in werking doen treden. De leiders van de EU zijn een tegengestelde mening toegedaan. De permanente EU-voorzitter [[Jean Claude Juncker]] gaf aan dat Artikel 50 zo snel mogelijk in werking moet worden gesteld om de onzekerheid zo kort mogelijk te laten duren.
Regel 142 ⟶ 137:
De [[Spanje|Spaanse]] premier [[Mariano Rajoy Brey]] greep de uitslag aan om de Britse soevereiniteit over [[Gibraltar]] opnieuw ter discussie te stellen. Hij baseerde zich op de overweldigende 'remain'-stem van 95,5% in Gibraltar en pleitte voor een gedeelde soevereiniteit met Spanje.<ref>{{en}} Jennifer Williams, [http://www.vox.com/2016/6/23/12005364/brexit-vote-gibraltar-britain-spain The Brexit vote result has reignited a 300-year-old fight between Britain and Spain], vox.com, 24 juni 2016</ref>
Rond de 4,0 miljoen (status 28 juni 2016) mensen tekenden in de eerste dagen na het referendum een petitie voor een nieuw referendum. Zij zijn van mening dat bij het vorige referendum te weinig mensen gestemd hebben en te weinig voor een vertrek uit de EU om de uitslag geldig te verklaren. Zij vinden dat er een nieuw referendum gehouden moet worden waaraan minstens 75% van de kiesgerechtigden moet meedoen en minimaal 60% van de kiezers voor of tegen gestemd moet hebben om de uitslag geldig te verklaren. Bij 10.000 ondertekenaars is de regering verplicht om met een reactie te komen en bij minimaal 100.000 ondertekenaars dient het voorstel in het parlement besproken te worden.<ref>{{en}}[http://www.mediaite.com/online/over-2-million-people-have-signed-petition-to-uk-govt-demanding-a-redo-on-brexit-vote Over 2 million people have signed petition to UK-govt demanding a redo on Brexit-vote], mediaite.com, 25 juni 2016</ref> Het is overigens nog onduidelijk hoeveel Britten rechtmatig aan de petitie hebben deelgenomen. Premier [[David Cameron|Cameron]] meldde op 27 juni dat er, als het aan het kabinet ligt, geen nieuw referendum komt.
De Europees gezinde [[Liberal Democrats]] wil bij de volgende verkiezingen pleiten voor het terugdraaien van de brexit.<ref>[http://www.theguardian.com/politics/2016/jun/28/liberal-democrats-fight-election-halting-brexit-tim-farron Liberal Democrats will fight election on halting Brexit, says Farron, the guardian]</ref> Gezien de problemen bij zowel de Labour Party als de Conservative Party verwachten zij dat er snel verkiezingen komen. Ondertussen krijgt de partij veel nieuwe leden.<ref>[http://www.bbc.com/news/uk-politics-eu-referendum-36664531 Brexit: Lib Dems' 10,000 new members after EU vote, BBC News]</ref>
▲De [[financiële markt]]en en de [[bookmaker]]s hadden geen rekening gehouden met deze uitslag. In de laatste dagen voor het referendum en op de dag zelf was de koers van het [[Britse pond]] sterk opgelopen tot 1,50 tegenover de [[Amerikaanse dollar]] in de verwachting dat ''remain'' zou winnen. Toen 's nachts de uitslag langzamerhand duidelijk werd, zakte de koers van het pond op de Aziatische markten tot 1,34, de laagste in 31 jaar.
==Zie ook==▼
*[[Euroscepsis in het Verenigd Koninkrijk]]▼
▲== Zie ook ==
*[[Europa met meerdere snelheden]]▼
▲* [[Euroscepsis in het Verenigd Koninkrijk]]
▲* [[Europa met meerdere snelheden]]
{{Appendix}}
| |||