Etymologie: verschil tussen versies

Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
→‎Hoe werkt etymologie?: Nl. tafel = Dt. Tafel; Dt. Zabel bestaat niet
Regel 60:
Wanneer woorden in verschillende talen op elkaar lijken, maar er geen sprake is van klankwettige overeenstemming, dan is er waarschijnlijk sprake van een [[leenwoord]]. Het woord ''tank'' is bijvoorbeeld in vele talen hetzelfde, hetgeen komt doordat al die talen hetzelfde woord uit het Engels hebben overgenomen. In het Duits is het woord dus niet ''Zank'', omdat de ontlening van het woord pas plaatsvond na de [[affricaat|afficatie]] ''t'' > ''z''.
 
Een deelcategorie van leenwoorden bestaat uit woorden die niet allemaal uit één en dezelfde taal zijn ontleend, maar steeds van de ene naar de andere taal zijn overgesprongen. Men heeft het dan over een [[zwerfwoord]]. Zulke rondzwervende woorden horen vaak bij producten die zich geleidelijk over de wereld hebben verspreid. Zo gaan het Nederlandse woord ''koffie'' en de in heel veel andere talen aanwezige cognaten zoals het Engelse ''coffee'', het Italiaanse ''caffé'', het Poolse ''kawa'' en het Turkse ''kahve'' alle terug op hetzelfde Arabische grondwoord ''qahwahqahwa'' (قَهْوَة).
 
'''3. Klanknabootsingen'''<br />
Woorden uit verschillende talen kunnen ook op elkaar lijken omdat ze klanknabootsingen zijn van hetzelfde geluid. Dit noemt men een klanknabootsing of een [[onomatopee]]. Net als bij leenwoorden stemmen onomatopeeën in verschillende talen vaak overeen in vorm en betekenis, maar trotseren zij de zo mogelijk gevonden klankwetten.
[[Bestand:The story of a word.jpg|thumb|Het woord voor '[[moeder]]' in diverse Indo-Europese talen.]]
Zo is de vormovereenkomst tussen het Nederlandse ''[[koekoek (vogel)|koekoek]]'', het Hongaarse ''kakukk'', het Italiaanse ''cuculo'', het Poolse ''kukułka'' en het Turkse ''gugukgiller'' weliswaar zeer groot, maar hier is geen sprake van cognaten ofwel etymologische verwantschap. De overeenkomsten zijn evenmin door toeval ontstaan; de benaming is in elke taal afzonderlijk geïnspireerd op de roep van de betreffende vogel.
 
'''4. Elementaire begrippen'''<br />
Verder is het nog zo dat de [[fonetiek]] van talen er op natuurlijke wijze voor zorgt dat in veel talen de woorden voor zeer elementaire [[concept (filosofie)|concepten]] qua vorm op elkaar lijken, hoewel ze etymologisch in geen enkel opzicht verwant zijn. Dit zijn meestal de woorden zijn die een taallerend kind het eerst leert, dus de [[articulatie]] ervan moet ook wel heel eenvoudig zijn. Zo betekent het [[Chinese talen|Chinese]] ''ma'' (媽) hetzelfde als de Nederlandse woorden ''ma'' en ''mama''. Hier is geen sprake van etymologische verwantschap, maar de klanken waaruit deze woorden bestaan zijn zeer eenvoudig te articuleren terwijl het tevens zo'n beetje de eerste woorden zijn die een kind leert.
 
==Etymologische woordenboeken==