Politieke Partij Radikalen: verschil tussen versies

Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
Parquen (overleg | bijdragen)
Geen bewerkingssamenvatting
Label: Misbruikfilter: Experimenteren
Regel 3:
| afbeelding = Tonnaer, J.J.G. - Jurgens,Eric - SFA008007409.jpg
| onderschrift = Jacques Tonnaer krijgt van Erik Jurgens een partijshirt bij zijn installatie als voorzitter van de PPR, 13 juni 1970
| ideologie = [[groene politiek|groene]] en progressiefvooruitstrevende christelijke politiek
| splitsing = [[Katholieke Volkspartij|KVP]]
| oprichting = [[27 april]] [[1968]]
| opheffing = [[16 februari]] [[1991]]
| verdwenen
| opgegaan = [[GroenLinks]]
| richting = [[progressivismelibertair|progressief]] [[links (politiek)|links ]]
| jongeren = [[Politieke Partij Radikalen jongeren]]
| eurofractie = [[Green Alternative European Link]]
| website = [http://www.parlement.com/9291000/modulesf/g5unynap parlement.com]
}}
 
 
De '''Politieke Partij Radikalen''' (PPR) was een [[Nederland]]se [[groene politiek|groene]] en progressieve, aanvankelijk christelijk georiënteerde [[politieke partij]]. De PPR speelde een bescheiden rol in de Nederlandse politieke geschiedenis en ontstond in 1968 door een kleine afscheuring uit de [[Katholieke Volkspartij]] (KVP). De PPR is als politieke partij in 1991 opgegaan in [[GroenLinks]].
 
De '''Politieke Partij Radikalen''' (PPR) was een [[Nederland]]se [[ politiek]] libertaire en radicale, aanvankelijk christelijk georiënteerde [[politieke partij]]. De PPR speelde een bescheiden rol in de Nederlandse politieke geschiedenis en ontstond in 1968 door een kleine afsplitsing uit de [[Katholieke Volkspartij]] (KVP). De PPR wilde als politieke partij in 1991 fuseren met de extreem- socialistische Pacifistisch Socialistische Partij en de Communistische Partij Nederland met als reden (!!) dat deze drie partijen vaak hetzelfde stemden in de TK. Diegenen in de PPR die lid geworden waren vanwege de libertaire ( dus nog erger dan liberale ) uitgangspunten, hebben toen hun lidmaatschap van de PPR opgezegd. Het is wenselijk de PPR te zien in het licht van die tijd, waarin veel mensen van Christelijke huize zich wilden ontdoen van voor hen kennelijk knellende banden van de verzuiling. Diegenen in de PPR die daar geen last van hadden en afgekomen waren op het libertaire karakter van de partij, wilden daar wel ongecommitteerd aan die veilige verzuiling bij helpen. Om de tijdgeest misschien enigszins aan te geven voor diegenen die die tijd niet meegemaakt hebben: de plaatselijke afdelingen heetten AKTIECENTRA. Het verdient de voorkeur de huidige tijdgeest niet over te plaatsen naar die tijd en viceversa. De PPR is niet hetzelfde als GL; de PPR bestaat gewoon niet meer en was een "kind" van die tijd. Verder is links veel overheidsbemoeienis en rechts minder overheidsbemoeienis. de PPR was GEEN linkse partij, wel radikaal en veranderingsgezind. Ueberhaupt hadden bijvoorbeeld de PvdA en D66 toen een ander karakter dan nu.
 
== Geschiedenis ==
=== Vóór 1968 ===
[[Bestand:AfsplitsingAfscheiding van de Radicalen uit de KVP-fractie, verklaring van kamerlid Jacques Aarden als fractievoorzitter van de ni - NL-HaNA 2.24.01.05 0 921-1175 WM083.jpg|Jacques Aarden kondigt zijn vertrek uit de KVP aan|thumb]]
De vorming van de PPR hangt samen met de vorming van het centrum-rechtse [[kabinet-De Jong]] en het [[Christen-Democratisch Appèl]].
 
Vlak voor de [[Tweede Kamerverkiezingen 1967|Tweede-Kamerverkiezingen van 1967]] verklaarden de leiders van de [[Katholieke Volkspartij]], [[Norbert Schmelzer]], de [[Anti-Revolutionaire Partij]], [[Barend Biesheuvel]] en de [[Christelijk-Historische Unie]], [[Jur Mellema]], officieel dat de drie partijen intensief zouden gaan samenwerken. Deze samenwerking zou in 1974 uiteindelijk leiden tot de vorming van het CDA. Na de verkiezingen van 1967 begonnen KVP, ARP en CHU formatiebesprekingen met de VVD, hetgeen uiteindelijk zou leiden tot de vorming van het [[kabinet-De Jong]]. Hiermee werd de hoop van de linkerflankprogressieve flank van de ARP en de KVP op samenwerking met de [[Partij van de Arbeid (Nederland)|Partij van de Arbeid]] de bodem in geslagen.
 
In maart 1967 vormde zich een groep "[[spijtstemmer]]s" binnen de ARP, die verklaarden spijt te hebben van hun stem op de ARP nu er een keuze voor samenwerking met de VVD gemaakt was. Zij publiceerden een advertentie in [[Trouw (krant)|Trouw]], gericht aan het bestuur van de ARP. Zij stelden dat door de samenwerking met de VVD de evangelisch-radicale koers die de ARP beleden had niet tot uitvoering zou komen. Sinds april kwamen deze spijtstemmers regelmatig bijeen met progressieve dissidenten binnen de KVP in [[American Hotel]]. Zo werd de [[Americain groep]] gevormd. Onder anderen oud-KVP-premier [[Jo Cals]] en toekomstig CDA-premier [[Ruud Lubbers]] behoorden hiertoe, ook [[Wilhelm Friedrich de Gaay Fortman|Wilhelm de Gaay Fortman]], een prominent anti-revolutionair, en zijn zoon [[Bas de Gaay Fortman]]. In mei richtten ze formeel de Werkgroep Christen-Radicalen op, die gericht was op het steunen van progressieve ontwikkelingen binnen de ARP en de KVP. De groep was redelijk succesvol in de KVP, die na de verloren verkiezingen van 1967 op zoek was naar een nieuw profiel.
Regel 30:
Op 27 april 1968 verliet een aantal katholieke Radicalen hun partij en vormde de Politieke Partij Radikalen. Andere prominente radicalen zoals Lubbers en Cals bleven bij de KVP. Onder de oprichters van de PPR bevond zich voormalig KVP-minister van Volkshuisvesting [[Pieter Bogaers]] en ook vier leden van de KVP-Tweede-Kamerfractie die nu de KVP verlieten, namelijk [[Jacques Aarden]], [[Paul Janssen (politicus)|Paul Janssen]], [[Annie Kessel]] en [[Harry van Doorn]]. Deze laatste, toen voorzitter van de [[KRO]], verliet de Tweede Kamer. De drie anderen bleven in de Kamer als nieuwe fractie met de naam [[Groep Aarden|Groep-Aarden]]. Verschillende "spijtstemmers" uit de ARP, zoals [[Bas de Gaay Fortman]], sloten zich aan bij de partij. Oud-minister [[Pieter Bogaers]], afkomstig uit de KVP, werd de eerste voorzitter.
 
De partij [[Progressieve samenwerking in Nederland in de jaren zeventig|werkte intensief samen]] met de PvdA, eerst ook met de kleine linkse [[Pacifistisch Socialistische Partij|Pacifistisch Socialistische Partij (PSP)]] in het ''[[Progressieve samenwerking in Nederland in de jaren zeventig|Progressief Akkoord]]'' (PAK). Vanaf 1971 was er ook samenwerking met de progressief-liberale [[Democraten 66]]. Bij de verkiezingen van [[Tweede Kamerverkiezingen 1971|1971]] en [[Tweede Kamerverkiezingen 1972|1972]] hadden PvdA, D'66 en PPR een gedeeltelijk gezamenlijk programma en stelden zij het [[Schaduwkabinet-Den Uyl]] samen. Op lokaal en provinciaal niveau deden PvdA, PPR en PSP vaak met gezamenlijke lijsten mee aan verkiezingen. De PSP verliet het PAK vóór de verkiezingen van 1971.
 
Bij de [[Tweede Kamerverkiezingen 1971|Tweede Kamerverkiezingen van april 1971]] behaalde de PvdA 39 zetels (een winst van twee ten opzichte van 1967), maar de PPR slechts twee. [[Jacques Aarden]] werd fractievoorzitter. Verscheidene prominenten verlieten de partij omdat ze vonden dat deze gefaald had.
Regel 38:
[[Bestand:Ria Beckers 1981.jpg|thumb|Partijvoorzitter en fractievoorzitter [[Ria Beckers]]]]
=== 1977–1989 ===
Bij de [[Tweede Kamerverkiezingen 1977|verkiezingen van 1977]] werd Bas de Gaay Fortman als [[politiek leider]] en lijsttrekker opgevolgd door [[partijvoorzitter]] [[Ria Beckers]]. Een groot deel van de partij wilde geen samenwerking met het nu tot stand gekomen [[Christen-Democratisch Appèl|CDA]]; het congres nam een resolutie aan waarin samenwerking met het CDA werd uitgesloten. HetDaardoor feit datverloor de strijdPPR voornamelijk4 gingzetels. tussenDe kandidaat-premiers [[Joop den Uyl]] (PvdA) endie [[Drieszoiets vanniet Agt]] (CDA) speelde nuvoor de partijverkiezingen parten.had De grote winst van de PvdAgezegd (10 zetels)er gingis ondernu andereeenmaal tenaltijd kosteeen vancoalitie dein PPR,Nederland ze) hieldwon slechtsdaardoor drie van haar zeven10 zetels. over. Ook kwam de partijPPR door de anti-CDA-motie buiten de kabinetsformatie te staan.
 
In de vroege jaren 80 werd de plaatsing van Amerikaanse nucleaire wapens op Nederlands grondgebied in onze samenleving een belangrijk politiek thema. De PPR werd sterk betrokken bij deliever anti-[[kernwapen]]bewegingniet enop deNederlands anti-[[kernenergie]]beweginggrondgebied.
 
Er ontstond een breed politiek debat over de koers van de PPR. Er ontstonden drie groepen, gekoppeld aan drie toekomstperspectieven.
Regel 50:
 
In 1984 werd door De Gaay Fortman de naam [[Groene Partij Nederland]] geregistreerd en een Groen Platform opgericht. Deze hadden tot doel de groene politieke beweging in Nederland aan de PPR te binden. In 1983 was echter al door oud-PPR leden, waaronder [[Maarten Bierman]], [[De Groenen (Nederland)|De Europese Groenen]] opgericht. In 1985 verliet Van Duijn de PPR, hij zou [[Groen Amsterdam]] oprichten. Deze lokale partij ging in 1989 op in [[De Groenen (Nederland)|De Groenen]].
 
Midden jaren 80 nam de samenwerking tussen de PPR, de CPN en de PSP een grote vlucht. Op lokaal en provinciaal niveau vormden ze gezamenlijke fracties en lijsten. Bij de [[Europees Parlementsverkiezingen 1984|Europese verkiezingen van 1984]] deden de partijen gezamenlijk mee als [[Groen Progressief Akkoord]]. Bij de [[Europees Parlementsverkiezingen 1989|Europese verkiezingen van 1989]] deden ze mee als de [[Regenboog (politiek)|Regenboog]]. Leden van de PPR, CPN en PSP ontmoetten elkaar ook veel in de buitenparlementaire actiebeweging. Terwijl een grote groep in de PPR groot voorstander was van verdere samenwerking waren de PSP en de CPN terughoudender.
 
=== Na 1989 ===
Regel 59 ⟶ 57:
Toch was er ook onvrede over de vorming van GroenLinks: het enige Europees Parlementslid van GroenLinks, oud-PPR voorzitter [[Herman Verbeek]], stelde zich sinds 1991 onafhankelijk op van de partij en weigerde zijn zetel halverwege de termijn op te geven voor een lid van de PSP, zoals wel bij zijn verkiezing was afgesproken. Hij nam in [[Europese Parlementsverkiezingen 1994|1994]] deel aan de [[Europese Parlementsverkiezingen]] voor De Groenen, zonder een zetel te behalen.
 
De PPR heeft eenalleen grotequa groene idealen invloed op GroenLinks achtergelaten. de blauwe Godebalders hadden de PPR al verlaten, metvoordat nameze haarinvloed groenekonden idealenuitoefenen op de blijvenfusiepartij belangrijkGroenlinks. Behalve [[Bram van Ojik]], oud-PPR voorzitter en oud-fractievoorzitter van GroenLinks, zijn slechts weinig prominente oud-PPR-leden nog landelijk actief voor GroenLinks.
 
== Naam ==
Regel 65 ⟶ 63:
 
== Ideologie en standpunten ==
De PPR heeft nooithad een libertair beginselprogramma gehad en baseerde haar verkiezingsprogramma's op actuele thema's. SindsVanaf 1981de oprichting noemde de partij zichzelf [[non-conformistisch]], [[libertair]], [[radicaal (politiek)|radicaal]], [[ecologisme|ecologisch]]later groen en [[Solidariteit (ethiek)ecologisme|solidairecologisch]].
 
Alhoewel opgericht door progressieve christenen heeft de partij altijd een directe relatie tussen geloof en politiek afgewezen. Tot midden jaren 70 had de partij sterke banden met de [[Nederlands Katholiek Vakverbond|katholieke vakbeweging]].
 
Kenmerkend voor de PPR iswas haar nadruk op post-materiële thema's als morele libertaire samenleving, later [[milieu]]bescherming, [[ontwikkelingssamenwerking]], democratisering van de economie en de samenleving, en TOEN nucleaire ontwapening in Nederland. De partij kankon later gezien worden als een vroege Groene Partij.
 
== Vertegenwoordiging ==
Regel 403 ⟶ 401:
 
== Electoraat ==
Het PPR-electoraat bestond uit jonge, goed opgeleide stemmers met een katholieke, liberale en protestantse achtergrond. Deze groepen waren geconcentreerd in de westelijke en zuidelijke provincies.
 
== Organisatie ==
=== Structuur ===
Het hoogste orgaan binnen de PPR was het congres dat eenstwee keer per jaar bijeenkwam. Het koos het partijbestuur en besliste over de volgorde van kandidaten voor lijsten van de Eerste, de Tweede Kamer en het Europees Parlement en over het partijprogramma. Daarnaast had het het laatste woord over het partijprogramma. Er was een partijraad die eenmaal per maand bij elkaar kwam en daar moties en amendementen van de plaatselijke afdelingen ( aktiecentra geheten ) op vergaderstukken besprak, erover stemde en mits aangenomen, meegaf aan de volksvertegenwoordigers.
 
=== Gelieerde organisaties ===
De PPR publiceerde haar eigen blad: tussen 1968 en 1972 en 1982 en 1990 ''Radikalenkrant'' en tussen 1973 en 1981 de ''PPR aktiekrant'' PPRAK.
 
De [[politieke jongerenorganisatie]] van de PPR was de [[Politieke Partij Radikalen Jeugd]] PPRJ, die in 1991 met de [[Pacifistisch Socialistische Jongerengroepen]] fuseerde tot [[DWARS]].
 
Sinds de jaren 80 werkte het [[wetenschappelijk bureau]] van de PPR samen met de wetenschappelijke bureaus van de PSP en de CPN, samen publiceren ze [[De Helling]] sinds 1985. [[De Rode Draad]] werd ook sinds 1985 uitgebracht als een blad voor lokale vertegenwoordigers van de PPR, PSP en de CPN.
 
=== Relaties met andere partijen ===
Samenwerking is altijd een belangrijk thema voor de PPR geweest, de partij is immers opgericht als een partij voor linksevooruitstrevende christenen, gericht op samenwerking met de PvdA; later is de partij met de andere klein-linkse partijen gefuseerd tot GroenLinks.
 
Tussen 1971 en 1977 waren de relaties tussen PPR, PvdA en D66 erg goed. De partijen werkten samen binnen het [[Progressief Akkoord]]. Ze vormden een [[schaduwkabinet]] en later de kern van het [[kabinet-Den Uyl]]. Na de verkiezingen van 1977, die voor de PPR heel slecht verliepen, verbraken de PPR en de PvdA hun relatie.
 
De relatie met de CPN en de PSP was in de jaren zeventig slecht, doordat de partij werd gezien alsPPR een niet-socialistische partij. Toen de PPR haar programma radicaliseerde in 1981 en meer betrokken raakte bij buiten-parlementair protest, verbeterde de relatie met de PSP en de CPNwas. ZoLater werkten de partijen vaak lokaal en in Europa samen met gezamenlijke lijsten en fracties. In 19891991 leidde dit tot de vorming van [[GroenLinks]].
 
=== Internationale samenwerking ===
Sinds 1979 werkte de PPR samen met andere groeneradicaal en radicaal-linkseprogressieve partijen in organisaties als de [[Green Radical Alternative European Link]], voorlopers van de [[Europese Federatie van Groene Partijen]].
 
== Internationale vergelijking ==
Als later een vroege groene partij lijkt de PPR op de Values Party uit Nieuw-Zeeland. Als een groene partij opgericht door progressieve christenen lijkt de PPR sterk op [[AGaLev]].
 
== Voetnoten ==