|
[[Bestand:Iroquoi.svg|thumb|right|320px|Schematische kaart van het voormalige woongebied van de Irokezen van de "Five Nations"]]
De '''Irokezen''', '''Iroquois''' of '''Haudenosaunee''' vormen een [[confederatie]] van [[5 (getal)|vijf]] en later [[zes]] taalkundig en etnisch aan elkaar verwante [[volk]]en in Noord-Amerika. In dit verband sprekenworden we danze ook van "The Six Nations" (de zes naties) genoemd. De Iroquois noemen zichzelf gezamenlijk '''Haudenosaunee''', letterlijk vertaald, "volk van het [[langhuis]]". De oorspronkelijke vijf naties zijn van oost naar west: [[Mohawk (volk)|Mohawk]] (Kanien’kehaka), [[Oneida (volk)|Oneida]] (Onyota’a:ka), [[Onondaga (volk)|Onondaga]] (Onoda’gega), [[Cayuga (volk)|Cayuga]] (Gayugaho:no) en [[Seneca (volk)|Seneca]] (Ondowahgah). De [[Tuscarora (volk)|Tuscarora]] (Skaruren) kwamen hier in de eerste helft van de 18e eeuw bij.
De Haudenosaunee beschouwden zichzelf als een trotse krijgersnatie en noemden zichzelf van oorsprong ''Ongwe Hongwe'', "mannen die alle anderen overtreffen"; toch konden ze in hun hoogtijdagen hoogstens duizend krijgers op de been brengen. De verliezen die ze leden in de strijd compenseerden ze door regelmatig een deel van de gevangenenkrijgsgevangenen te adopteren in hun eigen volk. In de 18e eeuw dwong de behoefte aan een demografische versterking van hun gemeenschappen Haudenosaunee-krijgers steeds verder naar het westen te trekken, tot voorbij de [[Grote Meren]].
== Geografie ==
Het woongebied van de Confederatie van de Irokezen bevond zich in het noorden van de huidige staat [[New York (staat)|New York]] en aangrenzende gebieden van het huidige [[Canada]] (omgeving [[Montreal (Canada)|Montreal]]), het [[Verenigde Staten|Amerikaanse]] [[Vermont]] en [[Pennsylvania]]. Het [[Ontariomeer]] en het [[Eriemeer]] vormen de noord- en westgrens. Een belangrijk fysisch gebied vormt het gebied rond de [[Finger Lakes]], dat de grootste oppervlakte inneemt in het territorium van de Irokezen. Deze langwerpige [[meer (water)|meren]] zijn gevormd in [[IJstijd|glaciale tijden]].
Belangrijke rivieren zijn de [[Hudson (rivier)|Hudson]], de [[Mohawk (rivier in New York)|Mohawk]] en in het noorden de [[Saint Lawrencerivier]]. Centraal in het noorden het [[Adirondack gebergte]] en in zuidoosten het [[Catskill gebergte]]. Het hele gebied wordt nu nog steeds als ééneen van de mooiste natuurgebieden in de [[Verenigde Staten]] gezien.
== Taal ==
{{Zie hoofdartikel|Irokese talen}}
De [[Irokese talen]] strektestrekten zich over een groter gebied uit. VolkenDe talen van volken rond de grote rivieren, zoals de [[Tuscarora (volk)|Tuscarora]], [[Nottoway (volk)|Nottoway]], [[Susquehannock (volk)|Susquehannock]], [[Wendat (volk)|Wendat]] (Huron), maar ook de [[Cherokee (volk)|Cherokee]] ten zuiden van de [[Appalachen]], behoorden tot deze taalgroep. [[Cultuur|Cultureel]] en [[religie]]us gezien onderscheiden de Irokezen zich duidelijk van hun buren en taalkundige verwanten.
Onderling verschilden de talen van de Six Nations van elkaar, maar waren ze verwant genoeg om met elkaar te communiceren. Het [[Mohawk (taal)|Mohawk]] of Kanien'keha en het [[Seneca (taal)|Seneca]], lijken zeer veel op elkaar, op enkele verschillen in uitspraak na.
== Cultuur ==
[[Bestand:1914 Panoramic View of Iroquois.jpg|frame|center|Irokezen in [[Buffalo, New York|Buffalo]], [[New York (staat)|New York]], 1914]]
De cultuur van de Irokezen wordt ook wel de ''Longhouse''-cultuur genoemd. Een longhouse is een langwerpig huis gemaakt van goed aan elkaar vastgemaakte [[boomschors]]. De lengte kon wel ruim 100 meter bedragen. Het [[politiek]]e en [[sociaal|sociale]] leven vond plaats in deze longhouses.
De Irokezen kenden een verwantschapssysteem dat was afgeleid van zogenaamde [[matrilineair]]e [[Clan (verwanten)|clan]]s ("Owachira"). Elke clan werd in twee delen gedeeld. Zo'n clanonderdeel vormde een belangrijk onderdeel van het politieke en religieuze leven.
De longhouses werden bewoond door zo'n clanonderdeel of lineage. Deze bestonden dan weer uit "nuclear families", die qua opbouw te vergelijken zijn, qua opbouw met het westerse [[familie (verwanten)|familiepatroon]]. Als een [[man (geslacht)|man]] met een [[vrouw]] trouwde trok de man bij het clanonderdeel van de vrouw in. Een longhouse werd dan ook bewoond door een "clan mother" (een oudere vrouw), haar dochters en dus hun mannen en kinderen. Ongetrouwde mannen woonden hier ook bij in, evenals de man van een "clan mother". Het is dan ook begrijpelijk dat een longhouse regelmatig uitgebreid moest worden; dit werd dus steeds langer.
Een normaal Irokees dorp bestond uit ongeveer [[50 (getal)|vijftig]] longhouses; grotere [[dorp]]en bestonden zelfs uit zo'n 200 longhouses. AlsErvan we ervan uitgaanuitgaand dat in één longhouse 40 tot 100 mensen woonden, kunnen we het aantal inwoners van zo'n groot dorp schatten op ongeveer 14.000 mensen. De Engelsen noemde zulke dorpen "castles". Zo'n dorp of stadje werd namelijk omgeven door een [[sloot (watergang)|sloot]] en een [[verdedigingswal]].
== Democratie ==
Het jaartal van het begin van de ''Iroquois confederatie'' is onduidelijk. Schattingen van [[antropologie|antropologen]] lopen uiteen van 1350 tot 1600, vermoedelijk rond [[1570]].
Dit gebeurde onder invloed van naburige volkeren, die ook de handen ineen gingen slaansloegen, en het dreigende gevaar van de Europeanen. MenDe Irokezen hadhadden al eerder een verbond gesloten, dit was ontstaan nadat door de groeiende [[welvaart]] er [[conflict (strijd)|conflicten]] ontstonden tussen de verschillende volken. Een verbond was de enige manier om deze conflicten op te lossen, wat ook lukte, maar deze unie was een grote politieke vooruitgang. Het nieuwe verbond van de Irokezen ging ook veel verder dan die van bijvoorbeeld de oostelijke (Maine en omstreken) [[Proto-Algonkin|Algonkin]], wat ook niet verwonderlijk was omdat de Irokezen een lange traditie hebben in verdragen sluiten. De invloed van de Iroquois Confederatie op hun naburige volken zou in het westen over de rivier de [[Ohio (rivier)|Ohio]] tot bijna aan de [[Mississippi (rivier)|Mississippi]] gaan reiken.
De Irokezen vormden hun confederatie naar het voorbeeld van hun clansysteem. De confederatieve raad bestond uit [[50 (getal)|vijftig]] zogenaamde "royaneh" (een soort van [[senaat (volksvertegenwoordiging)|senatoren]]), afkomstig uit de [[5 (getal)|vijf]] "Nations". De vijftig royaneh werden gekozen voor het leven gekozen door de clanmoeders. De bewindslieden waren dus mannen die echter werden gekozen door vrouwen. Ook konden deze clanmoeders een royaneh gezamenlijk afzetten wanneer deze niet goed functioneerde. Iedere man, van welke achtergrond dan ook, kon gekozen worden in de raad. Iemand die op grond van bijzondere verdiensten was gekozen werd een "Pijnboom-leiderPijnboomleider" genoemd.
Beslissingen werden genomen door middel van een serie van korte bijeenkomsten (Caucuses) in een longhouse, waarin men pas een beslissing nam wanneer elkealle royaneh unaniemhet waseens met de restwaren ([[consensus]]).
== Wampum ==
Voor het bewaren van hun geschiedenis, verhalen en wetten vertrouwden de Irokezen op mondelinge overlevering. Belangrijke gebeurtenissen en verdragen werden echter ook [[pictografie|pictografisch]] vastgelegd in [[wampum]], een gordel geregen van schelpenkralen. Begin 20e eeuw werden diverse teksten door de [[Seneca (volk)|Seneca]] (Ondowah) -[[geschiedkundige]] [[Arthur C.Parker]] in westers schrift opgeschreven.
== Geschiedenis ==
=== De Europeanen ===
De eerste kennismaking met Europeanen voltrok zich in [[1535]], toen eende [[Frankrijk|Fransman]] genaamd [[Jacques Cartier]] de St. Lawrencerivier opvoer en de Kanien’keha-stad [[Hochelaga]], het tegenwoordige Canadese [[Montreal (Canada)|Montreal]], bezocht. Deze belangrijke, op een eiland gelegen, stad van enkele duizenden inwoners, herbergde niet het [[goud]] en [[zilver]] waarwaarnaar Cartier naar zocht.
Nadat de gastvrije inwoners een maaltijd hadden klaargemaakt voor deze vreemde gasten, vertrokken de Fransen weer naar hun boten, bang om [[vergif]]tigd te worden. Cartier voer weer stroomafwaarts en overwinterde in een klein [[fort (vesting)|fort]] vlak bij de Irokese stad [[Stadacona]], (de huidige stad [[Quebec (stad)|Quebec]]).
Doordat er relaties werden onderhouden met de inwoners van Stadacona braken er onder de Irokezen al snel [[ziekte]]s uit waar hun [[immuunsysteem]] niet tegen was opgewassen. De eerste kennismaking met de Europeanen was, ook omdat Cartier zich gewelddadig gedroeg, meteen dus al negatief verlopen.
In [[1603]], toen een andere Europeaan ([[Samuel de Champlain]]) dezelfde route voer, waren Stadacona en Hochelaga verdwenen. Om een indruk te geven hoe de populatie van de Irokezen zich heeft ontwikkeldontwikkelde nadat de eerste Europeanen het [[Noord-Amerika|Amerikaanse]] continent hadden betreden: voor 1520 telden de Irokezen waarschijnlijk enkele honderdduizenden mensen, een eeuw later waren er dat nog maar zo'n 75.000. De Haudenosaunee hebben een gevecht moeten leveren om te overleven, maar doordat ze omringende volken, die helemaal ver in aantal waren achteruitgegaan, opnamen in hun vijf naties lukte het de Haudenosaunee toch om hun confederatie in stand te houden.
Door de strategische ligging van het Iroquoi-landIroquoiland tussen de [[Frankrijk|Franse]] koloniën (onder andere de huidige provincie [[Quebec (provincie)|Quebec]]) en de [[Verenigd Koninkrijk|Britse]] koloniën ([[New York (staat)|New York]], [[Pennsylvania]] en [[New England (Verenigde Staten)|New England]]) fungeerde ze eeuwenlang als [[bufferzone]] tussen deze twee [[koloniale macht]]en. Met de Britten (en daarvoor ook met de Nederlanders) had de confederatie de beste relatie, de Fransen, die hechte banden hadden met de Algonkin-volkeren (de erfvijanden van de Irokezen), hadden van het begin af aan een slechte naam. Met de [[Nederland]]ers hadden de Irokezen een handelsovereenkomst gesloten (vooral [[bonthandel]]). Nadat de Engelsen de Nederlandse kolonie [[Nieuw-Nederland]] (New York en Pennsylvania) hadden verkregenveroverd, werd de overeenkomst voortgezet met de Britten. De Irokezen hielpen de Britten vele malen in hun strijd tegen de Fransen. Hierdoor accepteerde de Britten de soevereiniteit van de Iroquois Confederatie als [[bufferstaat]]. Het grondgebied werd geleidelijk aan wel kleiner, doordat de Irokezen grond moesten verkopen om deze ''[[vrede]]'' te bewaren.
In [[1712]] werden de [[Tuscarora (volk)|Tuscarora]] (Skaruren), een zuidelijk aan de Irokezen verwant volk, door de Britten met hulp van 100 [[Cherokee (volk)|Cherokee]] naar het noorden gedreven, naar het Iroquoi-gebied. In 1720 werden de Skaruren in de Confederatie van de Irokezen opgenomen, die vanaf toen bekendstond als de '''Six Nations'''.
Het contact met de Europeanen betekende ook dat de Irokezen betrokken werden bij de koloniale oorlogen tussen de Europese machthebbers. In de 17e eeuw raakten de Mohawk (Kanien’kehaka) in conflict met de Fransen; Nederlandse handelaars verkochten nieuwe [[vuursteenslotmusket]]ten aan de Mohawk, die met deze 'moderne' wapens een voorsprong op de Fransen kregen, die over minder betrouwbare [[lontslotmusket]]ten beschikten. Zo brachten de Nederlanders via de Mohawk hun grootste concurrenten in de bonthandel een zware nederlaag toe.
De Europese machten sloten verdragen met de indiaanse volken om zo meer invloed te kunnen krijgen op het Noord-Amerikaanse continent. Speciale gezanten werden aangesteld om de contacten te onderhouden. De bekendste was [[Sir William Johnston]], een Britse gezant; hij had een groot landhuis, "[[Johnston Hall]]", waar hij verschillende vertegenwoordigers van de Irokezen en andere stammen ontving. Hij was getrouwd met een indiaanse, de zus van de legendarische Kanien’keha-leider [[Tayendinaga]]. [[Tayendinaga]] ijverde bij de Irokezen ervoor om bondgenoten van de Britten te blijven. Gedurende de [[Spaanse Erfopvolgingsoorlog]] (1702-1713), de [[Oostenrijkse Erfopvolgingsoorlog]] (1740-1748) en de [[Zevenjarige Oorlog (18e eeuw)|Zevenjarige Oorlog]] (1756-1763) werd er ook gevochten in Noord-Amerika, alhoewel de verschillende koloniën onderling vaker kleine conflicten uitvochten.
De bekendste en meest beslissende oorlog zijn de zogenaamdzogenoemde [[Franse en Indiaanse oorlogen]], de koloniale oorlog tussen de Fransen en de Britten geweest; deze oorlog liep gelijktijdig met de [[Zevenjarige Oorlog (18e eeuw)|Zevenjarige Oorlog]] (1756-1763), maar begon eigenlijk al in 1754, toen een Britse expeditie onder lt.Gen.Luitenant-generaal Braddock een campagne begon tegen de Fransen en hun indiaanse bondgenoten. Deze expeditie liep in een hinderlaag bij [[Monongahela (Pennsylvania)|Monongahela]] en werd verpletterend verslagen. De oorlog verliep in de eerste jaren rampzalig voor de Britten, omdat dezen niet waren ingesteld op een oorlog in de Noord-Amerikaanse wouden, en omdat ze over te weinig goed geoefende troepen en indiaanse bondgenoten beschikten die wel bekend waren met [[Lichte Infanterie|lichte infanterie]]-[[Tactiek (krijgskunde)|tactiek]]en. Bovendien raakten de Britse generaals na elke tegenslag dusdanig in paniek dat ze zich meteen terugtrokken in hun forten.
De bekendste belegering is die van het [[Fort William Henry]], dat in [[1757]] door de Fransen werd ingenomen. De belegering is bekend geworden door het boek ''[[The Last of the Mohicans (boek)|The Last of the Mohicans]]'', dat ook is verfilmd. De overwonnen Britten mochten zich terugtrekken maar werden op hun terugtocht keer op keer door wraakzuchtige indianen aangevallen.
In 1758 verscheen er een andere Britse [[generaal]] ten tonele, de jonge officier [[James Wolfe]]. Vastbesloten om de Fransen definitief te verdrijven begon hij een agressieve campagne. In [[1758]] was hij betrokken bij de verovering van de Franse vestingstad [[Louisbourg]]. Uiteindelijk wist hij het Franse leger in [[1759]] definitief te verslaan in de slag om de stad [[Quebec (stad)|Quebec]]. In [[1760]] gaven de Fransen zich over, in [[1763]] werden bij de vredesbesprekingen ([[Vrede van Hubertusburg]]) de koloniën definitief aan de Britten toegewezen.
In [[1763]] organiseerde [[Odaawaag (volk)|Odaawaa]] (Ottawa)-[[Chief (opperhoofd)|chief]] [[Chief Pontiac|Pontiac]] een aantal Algonkische volkeren in een verbond met als doel de Britten te verdrijven. Echter, na watNa aanvankelijke successen bloedde de opstand, die bekend werd als "[[Pontiac's Rebellion]]" of de [[Beaver War]] dood en verspreidden de deelnemende volken zich in [[1764]] weer. Pontiac werd vermoord. De opstand gaf aan dat de vrede in Noord-Amerika erg broos was. De vele gevechten hadden de Indiaanse stammen veel mensen gekost, en deze klappen kwamen de kleine gemeenschappen, in tegenstelling tot de opbloeiende blanke gemeenschappen, maar moeilijk te boven.
=== Van de Amerikaanse Onafhankelijkheidsoorlog tot heden ===
In [[1775]] was er de [[Amerikaanse Onafhankelijkheidsoorlog]]. Onder leiding van [[Tayendinaga]] kozen de Irokezen de zijde van de Britten; het probleem was dat er toch nog een aanzienlijk deel de zijde koos van de Amerikanen. Echter, deDe Britten verloren deze oorlog, en veel dorpen van de Irokezen werden verwoest. Na het ontstaan van de Verenigde Staten vluchttevluchtten veel van deze groep Irokezen onder leiding van [[Tayendinaga]] naar het Britse Canada. De Britse regering schonk deze groep in [[1780]] grond aan de [[Grand river]], ten zuiden van [[Toronto]] en ten westen van de Seneca-nation (dus buiten de confederatie), men noemde dit [[Oshweken]] (Grand River Six Nations). Pas in [[1890]] kregen de Irokezen in de V.S.VS ook hun [[Indianen reservaat|reservaten]]. De Canadese en Amerikaanse Irokezen hebben vanaf 1780 tot vandaag twee naast elkaar bestaande confederaties gehad, met dezelfde volken en politieke structuur. De Canadese hebben hun hoofdkwartier in Oshweken en de Amerikaanse in Onondaga, indiaans grondgebied ten zuiden van Syracuse (vroeger Onondaga, naar de gelijknamige Onondaga-nationnatie, wat vroeger ook het hoofdkwartier is geweest). Ze komen nu nog zeer onregelmatig bij elkaar, eigenlijk alleen maar bij speciale gebeurtenissen. Zoals die van [[1990]] toen er een opstand uit brak onder de Canadese Mohawk. De inwoners van het ten zuiden van Montreal gelegen Indianenterritorium [[Kahnawake]] hielden toen twee maanden een belangrijke aanvoerroute ([[autosnelweg|snelweg]]) naar Montreal bezet, dit ging niet altijd zonder geweld (Oka).
Nadat het territorium van de Irokezen gekoloniseerd was (grote steden: [[Buffalo (New York)|Buffalo]], [[Syracuse (New York)|Syracuse]], [[Albany (New York)|Albany]], [[Montreal (Canada)|Montreal]]) ging het slecht met de Irokezen, [[alcoholische drank|drankmisbruik]] en andere psychische problemen kwamen erg veel voor. Pas na [[1800]] kwam er door middel van een nieuwe godsdienstige beweging, genaamd "Handsome lake" (Ontario meerOntariomeer), naar zijn stichter, weer een opleving bij de Irokezen, ook al waren sommige elementen hieruit op [[Joden|Joods]]-[[christendom|Christelijke]] dingen gebaseerd. Deze leer predikte dat de Irokezen weer hun oude waarden en wetten moesten aannemen, waardoor men weer eigenwaarde kreeg. Men bleefIrokezen echterbleven moeite houden met de westerse maatschappij waaraan men zich gedwongen moest aanpassen.
Het ging langzaam, maar nu tellen de Irokezen (The Six Nations) in het totaal 60.000 mensen, waarvan driekwart in Canada en de rest in de V.SVS. 25.000 daarvan zijn Mohawk (Kanien’kehaka).
== De invloed op de V.S.VS ==
De Irokezen hebben een invloed gehad op het politieke systeem van de [[Verenigde Staten]]. Maar ookOok in de ontstaansgeschiedenis en enkele culturele elementen kun jezijn enkele Irokese invloeden terug te vinden.
=== Politiek ===
Het verbond van de Irokezen heeft als voorbeeld gediend voor de Verenigde Staten. In [[1744]] in [[Lancaster (Pennsylvania)|Lancaster]], [[Pennsylvania]] werd er een veertiendaagse conferentie gehouden tussen afgevaardigden van de Britse koloniën Pennsylvania, [[Virginia (staat)|Virginia]] en [[Maryland]], en de "Six Nations". Het was hier dat de ''royaneh'' [[Canasatego]] een speech hield tegenover de afgevaardigden van de koloniën. Hij raadde hierin aan dat de koloniën een unie moesten stichten naar het voorbeeld van de ‘Iroquois’ en dat daardoor de koloniën macht zullen krijgen, net zoals de "Six Nations" dit hebben ten opzichte van naburige volken. De unie kwam er inderdaad ([[1776]]), maar de invloed op de Amerikaanse [[politiek]] ging nog verder. Het [[Amerikaans congres]] bijvoorbeeld is gebaseerd op het longhousesysteem van de Irokezen. Het huis van afgevaardigden kent namelijk 435 leden gekozen door kiesmannen, zet daar tegenover de 50 afgevaardigden (Royaneh) van de Irokezen die werden gekozen door de clanmothers en je ziet de overeenkomst. De kiesmannen worden door de bevolking aangewezen, de clanmothers door hun eigen clan. HetDit is niet zo dat dit eengeen toevallige overeenkomst is, want door de [[geschiedenis]] heen hebben verschillende Amerikaanse filosofen en gezaghebbers hun lof geuit aan het longhouse-systeem, zonder overigens respect te hebben voor de Irokezen zelf, het bleven volgens de kolonisten indianen. [[Benjamin Franklin]] bijvoorbeeld, die aanwezig was bij de bijeenkomst in Lancaster ([[Verdrag van Lancaster]]) en wordt beschouwd als één van de belangrijkste grondleggers van de Verenigde Staten, schreef in [[1751]] naar aanleiding van Canasatego's advies aan de koloniën om een unie te vormen, "It would be a very strange thing if Six Nations of ignorant savages should be capable of, forming a scheme for such a union, and be able to execute it in such a manner as that it was subsisted ages, and appears indissoluble; and yet that a like union should be impractible for ten or a dozen English Colonies." Het moet dus duidelijk zijn dat zonder de Irokezen het Amerika van vandaag er mogelijk anders had uit gezienuitgezien.
Maar deDe invloed gaat op andere terreinen verder. Zonder de Irokezen zou het de [[Verenigd Koninkrijk|Britten]] misschien niet gelukt om zoveel territorium op de [[Frankrijk|Fransen]] te veroveren.
=== Nationale symbolen ===
De [[Verenigde Staten]] hebben nog meer elementen overgenomen uit de Iroquoi-cultuur. De [[arend (vogel)|arend]] in het Amerikaanse wapen bijvoorbeeld is van oorsprong een belangrijk Irokees symbool. De Haudenosaunee hebben een [[boom (plant)|boom]] met vier takken die naar elke [[windrichting]] wijzen, als symbool van sterkte, [[vrede]] en eenheid, met op de top van de boom een arend die uitkijkt over de omgeving om de Haudenosaunee te waarschuwen voor aankomend gevaar. Ook de bundel met [[13 (getal)|dertien]] pijlen (de dertien oorspronkelijke koloniën) in het Amerikaanse wapen, vastgehouden door de arend, is een Irokees symbool. Zij hadden namelijk als symbool een bundel van [[5 (getal)|vijf]] pijlen (de vijf naties), waarbij vermeld moet worden dat de Amerikanen oorspronkelijk ook vijf pijlen in de bundel hadden, waarschijnlijk hadden ze in het begin niet door dat dit symbool de vijf naties voorstelde.
Een belangrijk cultureel-religieus gebeuren hebben de Amerikanen overgenomen van zowel de Algonkische als Irokese volkeren, namelijk ''[[Thanksgiving Day|Thanksgiving]]''. Thanksgiving was ééneen van de vele rituele activiteiten van de Irokezen. Nadat de [[maïs]]-[[oogst]] in [[oktober]] was opgeslagen om de [[winter]] door te komen, bedankte de Irokees de Maker (thede Schepper) voor alles wat hij de Irokezen heeft gegeven. Het tegenwoordige moderne Thanksgiving wordt ook in oktober, nadat de oogst helemaal is binnengehaald, gevierd. De [[christendom|christenen]] danken dan [[God (christendom)|God]] omdat hij de Amerikanen in hun gevecht tegen de Amerikaanse ''wildernis'' heeft geholpen. Men eet dan gerechten die oorspronkelijk alleen in Amerika voorkwamen, zoals [[Kalkoen (dier)|Kalkoenkalkoen]], [[Maïsmaïs]], [[Aardappelaardappel]]en en [[Pompoenpompoen]]. Thanksgiving is een voorbeeld van een culturele invloed van de Irokezen, maar er zijn nog meer voorbeelden te noemen. Natuurlijk hebben de Irokezen niet de enige culturele invloed geleverd, ook andere [[indianen]]volken hebben elementen in de Amerikaanse cultuur geïntroduceerd; toch is de Irokese invloed zeer aanzienlijk geweest.
== Zie ook ==
| 