Eufemisme: verschil tussen versies

Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
k →‎Woordverandering: stijl en anv.
Regel 48:
 
== Woordverandering ==
Als een zinwoord of woordsoms ineen hele zin tot een eufemisme verandertverwordt, vervalt de oude betekenis meestal. Dit verschijnsel wordtheet in het Engels ''taboo deformation'' genoemd. In een eufemismeeufemismen veranderde woorden laten in de taal hun sporen achter. Uit de studie van het [[Indo-Europees]] zijn verschillende voorbeelden bekend., Voorbeelden zijnzoals de woorden voor ''[[beren|beer]]'' (*rktos) en ''[[wolf]]'' (*wlkwos). Deze woorden hebben een moeilijke [[etymologie]] doorals degevolg van taboo deformation. Het [[Germaanse talen|Germaanse]] woord ''beer'' betekent ''bruine man''. Het Slavische [[equivalent (taalkunde)|equivalent]] (*''medu-ed-'') betekent ''honing-eter''.
De connotatie van een woord verandert sneller dan de [[denotatie]]. Hierdoor is het spreken in eufemismen vrij [[subjectief]].
 
===Sarcasme =Context==
De mooie of vriendelijker voorstelling kan soms ook [[sarcasme|sarcastisch]] bedoeld zijn, bijvoorbeeld "de boel verbouwen" voor vernielen en de term "liquidatie" (een term voor finale schuldvereffening uit het [[faillissement]]srecht) werd zo bijvoorbeeld een [[Synoniem (taalkunde)|synoniem]] voor moord. In dit soort gevallen is er dus geen sprake van een eufemisme in eigenlijke zin. Of een woord of uitdrukking een eufemisme is hangt vaak af van de context (zie bovenstaande voorbeelden). De uitdrukking ''visueel gehandicapt'' kan worden beschouwd als een eufemisme voor het woord ''[[blindheid|blind]]'', maar kan ook worden gebruikt om mensen met een beperkte gezichtshandicap aan te duiden. Hetzelfde geldt voor ''gehoorgestoord'' ter vervanging van ''[[doof]]''.
 
==Sarcasme ==
=== Tredmolen van het eufemisme ===
De mooie of vriendelijkere voorstelling kan soms ook [[sarcasme|sarcastisch]] bedoeld zijn, bijvoorbeeld "de boel verbouwen" voor vernielen en de term "liquidatie" (een term voor finale schuldvereffening uit het [[faillissement]]srecht) werd zo bijvoorbeeld een [[Synoniem (taalkunde)|synoniem]] voor moord. In dit soort gevallen is er dus geen sprake van een eufemisme in eigenlijke zin, aangezien hier eerder een tegengesteld effect beoogd en/of bereikt wordt.
 
=== Tredmolen van het eufemisme ===
Eufemismen zijn sterk aan slijtage onderhevig. Door het veelvuldige gebruik ervan worden het vrijwel altijd na kortere of langere tijd zelf juist taboewoorden. Dit kan op den duur leiden tot een hele cyclus van woorden die aanvankelijk een verzachtende functie hadden en gaandeweg weer vervangen moesten worden. In de taalkunde heet dit proces de "tredmolen van het eufemisme".<nowiki><ref>[https://books.google.nl/books?id=2MwuAgAAQBAJ&pg=PT241&lpg=PT241&dq=eufemisme+tredmolen&source=bl&ots=eGrPgZpD3f&sig=As8z5Ehoj-ztardhGZNzmEh8MoE&hl=nl&sa=X&ei=g0XeVNajF83vOYbxgMgC&ved=0CFcQ6AEwCQ#v=onepage&q=eufemisme%20tredmolen&f=false {{aut|Brian Christian}}, ''Een wedstrijd in menselijkheid'', Uitgeverij Contact, 2011]</ref></nowiki>
Enkele voorbeelden van op deze manier ontstane "eufemismenreeksen" in het Nederlands: