Stoomboot: verschil tussen versies
Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
Geen bewerkingssamenvatting Labels: Misbruikfilter: Leeghalen Misbruikfilter: Experimenteren |
k Wijzigingen door 212.78.199.138 (Overleg) hersteld tot de laatste versie door HanhilBot |
||
Regel 6:
== Geschiedenis ==
De eerste stoomboot was de ''[[Pyroscaphe]]'' (1783), ontworpen door de Fransman [[Claude François Jouffroy d'Abbans]]. Hij had in [[1778]] al een scheepje ontworpen, de ''Palmipède'', waarbij een stoommachine roterende roeiriemen aandreef. In [[1704]] had zijn landgenoot [[Denis Papin]] een door een stoommachine aangedreven [[roeiboot]] ontworpen. In [[1737]] bouwde [[Jonathan Hulls]] een stoomboot die twee schoepraderen aan de achtersteven had.
De ''North River Steam Boat'', in [[1807]] ontworpen door [[Robert Fulton]], was de tweede stoomboot die op commerciële basis geëxploiteerd werd. Het schip, door latere generaties veelal de ''Clermont'' genoemd, maakte op [[17 augustus]] haar eerste reis van [[Albany (New York)|Albany]] naar [[New York (stad)|New York]], en voerde op de rivier de [[Hudson (rivier)|Hudson]] een lijndienst uit.
In 1819 vaart de eerste stoomboot de [[Atlantische Oceaan]] over, van New York naar [[Liverpool]]. <ref>[http://amhistory.si.edu/onthewater/collection/TR_319026.html De ''Savannah''] is het eerste stoomschip dat (deels op windkracht overigens) de Atlantische Oceaan overstak in 1819. </ref> Vanaf 1835 varen er stoomboten op de [[Rijn]].
De stoomboot wordt evenals de [[stoomlocomotief|stoomtrein]] aangedreven door een [[stoommachine]]. [[Water]] wordt verhit tot [[stoom]] wat dan de kracht levert voor de aandrijving van de schroef of het schoepenrad.
Aangezien zeewater niet geschikt is voor een stoommachine, hebben zeeschepen een installatie om de stoom weer tot water te condenseren en opnieuw te gebruiken. Stoommachines op het land hebben zo'n installatie zelden, omdat vers water daar makkelijker verkrijgbaar is.
Als [[brandstof]] werd aanvankelijk [[steenkool]] gebruikt. Later werden voor de opwekking van stoom overwegend oliegestookte ketels toegepast, en de vervuilende koleninstallaties komen op schepen praktisch niet meer voor. De recentste methode voor het opwekken van stoom is de [[kerncentrale]]. Een [[kernonderzeeër]] is derhalve strikt genomen een stoomschip.
In het midden van de 19e eeuw werden stoomboten nog niet als schepen gezien. Een Rotterdamse 'Ordonnantie' inzake 'diepgeld', die wij nu een havengeldverordening zouden noemen, maakte uitdrukkelijk onderscheid tussen 'Stoombooten, Schepen en andere Vaartuigen'. Die 'Schepen' waren zeilschepen.<ref>Ordonnantie houdende eene Belasting tot gedeeltelijke goedmaking der kosten van het uitdiepen der Havens, onderhoud der Staakkettingen en Meerpalen, mitsgaders der Onkosten voor Zeetijdingen,
vastgesteld door den Raad der Stad Rotterdam den 19 Maart 1844 en goedgekeurd bij Koninklijk Besluit van 17 April 1844 No. 51.</ref>
== Geslacht ==
Bij gebruik van de afkorting 'ss' ontstaat nog wel eens onduidelijkheid of het lidwoord 'de' of 'het' moet worden gebruikt. Zo duiden bijvoorbeeld de eigenaren en (ex)opvarenden van de Rotterdam het schip bij gebruik van de afkorting 'ss' aan als "het SS Rotterdam" ({{nowrap|"''het stoomschip'' Rotterdam"}}).<ref>[http://www.ssrotterdam.nl/nl/ Het SS Rotterdam]</ref> Veel anderen behandelen 'ss' niet meer als afkorting, maar zien 'ss Rotterdam' als één geheel en gebruiken {{nowrap|"de ''ss Rotterdam''"}}, net als bij het achterwege laten van 'ss' {{nowrap|("de ''Rotterdam''")}}. Volgens de Taaladviesdienst van het Genootschap Onze Taal is zowel 'de' als 'het' juist en komt 'de' tegenwoordig iets vaker voor.<ref>[https://onzetaal.nl/taaladvies/advies/de-het-ss-rotterdam Taaladvies]</ref>
== Bekende stoomboten ==
{{Kolommen3
| Kolom1=
* [[Anversville]]
* [[SS Arctic|Arctic]]
* [[USS Arizona (1858)]]
* [[Baron Osy]]
* [[Britannic (schip)|Britannic]]
* [[Carpathia]]
| Kolom2=
* [[Caucasier]]
* [[Guayas (schip)|Guayas]]
* [[Hydrograaf (schip)|Hydrograaf]] ([[Pakjesboot 12]])
* [[Lusitania (schip)|Lusitania]]
* [[SS Marsdiep|Marsdiep]]
* [[Rotterdam (V)|Rotterdam]]
| Kolom3=
* [[Succes (stoomschip)|Succes]]
* [[Titanic (schip)|Titanic]]
* [[Tjisalak]]
* [[Tsjeljoeskin (schip)|Tsjeljoeskin]]
}}
== Zie ginds komt de stoomboot ==
De stoomboot waarmee [[Sinterklaas]] ieder jaar uit [[Spanje]] komt, komt uit het gedicht ''Sint Nikolaas en zijn knecht'' ([[1850]]) van het Amsterdamse schoolhoofd [[Jan Schenkman]], dat in [[1912]] op muziek werd gezet. Destijds was een stoomboot iets heel moderns, tegenwoordig doet het juist erg ouderwets aan.
{{Commonscat|Steamships}}
{{Appendix}}
{{Gesproken Wikipedia klein|Nl-Stoomboot.ogg|21653691}}
[[Categorie:Stoomschip| ]]
|