|
[[Bestand:Faryab- village dug well.JPG|thumb|Een waterput in Afghanistan]]
[[Bestand:Waterput - Noordwijk.JPG|thumb|Waterput Nederhel te [[Noordwijk (Zuid-Holland)]], 17e eeuw, opgegraven in 1985]]
[[Bestand:Old Well 1892.jpg|thumb|Een waterput in North Carolina, ca. 1892]]
[[Bestand:Studnia malbork 01.jpg|thumb|Een waterput in Polen]]
[[Bestand:Brondoorsnede Q-Flow.JPG|thumb|BrondoorsnedeSchema Q-Flowwinningsput]]
[[Bestand:Wappen Tiefenbronn.png|thumb|Een put komt ook voor als symbool in de [[heraldiek]], hier in het wapen van [[Tiefenbronn]]]]
Een '''waterput''' of ook wel '''waterwinput''' is meestal een gegraven of geboord gat in de grond om [[grondwater]] te kunnen gebruiken. Daarnaast bestaan er waterputten die tot doel hebben [[Neerslag (atmosfeer)|hemelwater]] te verzamelen ([[regenput]]). Ze dienen in de eerste plaats voor de voorziening van [[drinkwater]].
Ook kan het grondwater verontreinigd zijn door [[mest]], [[bestrijdingsmiddel]]en of andere giftige stoffen. Daarom worden voor de putten van de moderne [[waterwinning]] speciale beschermde gebieden aangewezen.
== ModerneGrootschalige bronnenwinningsput ==
Een waterput waarin grondwater op een efficiënte manier wordt opgepompt om te dienen als drink- of proceswater wordt een ''waterwinput'' genoemd. AfhankelijkDe vandiepte dewaarop locatiehet inwater Nederland,wordt gewonnen varieert de diepte van deze bronnen gemiddeld tussen de 80 meter entot 320 meter. Een waterwinput bestaat uit een filterbuis en een stijgbuis die is geplaatst in een boorgat. Het boorgat wordt na plaatsing van de filterbuis aangevuld met gereinigd grind (de ''omstorting''). De omstorting zorgt voor de eerste [[filtratie|filtering]] van het water, de filterbuis voor de tweede. Het water wordt opgepompt door een pompelectrischepomp die (meestal) boveninin de waterwinputputkelder hangtstaat aan een pompleiding. Het bovengrondse gedeelte van de installatie wordt wel een ''molshoop'' genoemd.
== Warmteput ==
Alvorens een moderne geboorde bron voldoende capaciteit aan schoon water levert, dient de bron ontwikkeld te worden. Een basis-ontwikkeling geschied in minimaal de volgende stappen, uiteraard kan dit protocol daar waar nodig uitgebreider zijn. Allereerst wordt de bron schoongepompt, hierbij wordt veel slib, zand en boorspoeling uit de omstorting weggepompt. Daarna wordt er gejutterd om de vervuiling op de boorgatwand los te trekken. In sommige gebieden is het vanwege organische vervuiling noodzakelijk om H2O2+ te injecteren om deze op te lossen. Na het jutteren hoort het filter van de bron sectiegewijs afgepompt te worden om alle vrijgekomen vervuiling en eventueel aanwezig H2O2+ af te pompen. Wanneer alle secties vrij zijn van vervuiling, wordt gestart met intermitterend pompen. Hierbij wordt met intervallen van rust gepompt op ontwerpdebiet. Hierna wordt de bodem van de bron leeggezogen met behulp van een soort stofzuiger.
TegenwoordigAnno worden2010 bronnengeslagen putten, gedreven door sterk stijgende energieprijzen en de duurzaamheidsgedachte, aangewend voor thermische opslag in de bodem. Het opgepompte water wordt dan gebruikt ten behoeve van verwarming en koeling van gebouwen via een [[warmtepomp]]. DeIn diversede watervoerende lagen in de bodem latenis zichhet namelijk uitstekend gebruikenmogelijk om warmte en kou inkoude op te slaan. In de zomer wordt het grondwater uit een zogenaamde koude bron opgepompt om gebouwen te koelen. Het bij dit proces opgewarmde water slaat men op in de bodem (warme bron) zodat het in de winter opgepompt kan worden om gebouwen te verwarmen. Het afgekoelde retourwater wordt daarna weer in de koude bron geïnjecteerd. Over het algemeen kan gesteld worden dat door het over een weer pompen tussen de bronnen, deze sneller zullen verstoppen dan een bron waaruit alleen water onttrokken wordt. Ook voor deze bronnen geldt dat tijdig regeneren noodzakelijk is.▼
Tijdens het gebruik van een waterwinput ontstaat er bij 2 op de 3 winputten in Nederland verstopping in het filter, de omstorting of de boorgatwand. De verstopping wordt veroorzaakt door deeltjes die, van nature voorkomend in de bodem, vanuit een grote straal rondom de bron steeds dichter richting de bron worden aangetrokken. Deze verstopping dient op tijd te worden verwijderd middels een regeneratie om de levensduur en efficiëntie van de winput te waarborgen.
Over het algemeen is het goed een richtlijn te hanteren van maximaal 35% capaciteitsverlies. Wanneer de capaciteit van een bron namelijk verder terugloopt wordt het steeds moeilijker de bron middels regeneratie terug te krijgen op nieuwwaarde. Het komt zelfs voor dat er zo lang gewacht wordt dat de bron als verloren beschouwd kan worden.
Verstoppingen verschillend van aard, worden veroorzaakt door een scala van stoffen die in de bodem voorkomen.Hiervoor bestaan even zoveel reinigingstechnieken. Het is daarom voorafgaand aan een regeneratie belangrijk om vast te stellen waar de verstopping zich voordoet (filterbuis, omstorting of boorgatwand en wat de verstopping veroorzaakt. Hiervoor zijn diverse hulpmiddelen beschikbaar zoals speciale onderwatercamera's en sectie flowmeters. Het is daarom verstandig hier een specialist voor in te schakelen.
== WKO-bronnen ==
▲Tegenwoordig worden bronnen, gedreven door sterk stijgende energieprijzen, aangewend voor thermische opslag in de bodem. Het opgepompte water wordt dan gebruikt ten behoeve van verwarming en koeling van gebouwen via een [[warmtepomp]]. De diverse watervoerende lagen in de bodem laten zich namelijk uitstekend gebruiken om warmte en kou in op te slaan. In de zomer wordt het grondwater uit een zogenaamde koude bron opgepompt om gebouwen te koelen. Het bij dit proces opgewarmde water slaat men op in de bodem (warme bron) zodat het in de winter opgepompt kan worden om gebouwen te verwarmen. Het afgekoelde retourwater wordt daarna in de koude bron geïnjecteerd. Over het algemeen kan gesteld worden dat door het over een weer pompen tussen de bronnen, deze sneller zullen verstoppen dan een bron waaruit alleen water onttrokken wordt. Ook voor deze bronnen geldt dat tijdig regeneren noodzakelijk is.
== Symbool ==
| 