Nederlandsche Oost Compagnie: verschil tussen versies
Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
aanvullingen |
nog wat aanvullingen |
||
Regel 1:
De '''Nederlandsche Oost Compagnie''' (NOC, ook wel geschreven als '''Nederlandsche Oostcompagnie''') was een [[Nationaalsocialisme|nationaalsocialistische]] organisatie die tijdens de [[Tweede Wereldoorlog]] op 6 juni 1942 in Den Haag werd opgezet door de Nederlanse [[Nationaal-Socialistische Beweging|NSB]]-er [[Meinoud Rost van Tonningen]] met deelname van [[de Nederlandsche Bank]]. De NOC was een [[Naamloze vennootschap|Naamloze Vennootschap]].<ref name=":4">{{Citeer web|titel = Statuten der Naamloze Vennootschap Nederlandsche Oost Compagnie N.V. - Het Geheugen van Nederland - Online beeldbank van Archieven, Musea en Bibliotheken|url = http://www.geheugenvannederland.nl/?/nl/items/EVDO02:NIOD05_4146|werk = www.geheugenvannederland.nl|bezochtdatum = 2015-12-29}}</ref>
== Vestigingen ==
De organisatie was gevestigd in Den Haag. Het hoofdkantoor was aan de aan de [[Amaliastraat (Den Haag)|Amaliastraat]] 1-3, met een bijkantoor voor de verzekeringen aan de Anna Paulownastraat 35.<ref name=":0">{{Citeer web|titel = De Nederlandse Oost Compagnie|url = http://www.archieven.nl/nl/zoeken?mivast=0&mizig=210&miadt=298&miaet=1&micode=176&minr=1242769&miview=inv2|werk = www.archieven.nl|bezochtdatum = 2015-12-29}}</ref> Een gebruikt adres was ook [[Parkstraat (Den Haag)|Parkstraat]] 22.<ref name=":1">{{Citeer web|titel = Nederlandsche Oost Compagnie|url = http://www.niod.nl/nl/de-correspondentie-van-m-m-rost-van-tonningen/nederlandsche-oost-compagnie|werk = www.niod.nl|bezochtdatum = 2015-12-29|taal = nl|achternaam = |citaat = zie ook de afbeeldingen aldaar voor de adressen van de organisatie}}</ref> De NOC had bijkantoren in [[Berlijn]], Kauen ([[Kowno]]), Wilna ([[Vilnius]]), [[Riga]], [[Tartu|Dorpat]], [[Rowno]], [[Kiev]] en [[Minsk]].<ref name=":0" />
== Voorgeschiedenis, oprichting en doelstelling ==
Een eerdere, Duitse, organisatie was al bezig geweest om de veroverde gebieden te exploiteren om de Duitse [[oorlogseconomie]] te financieren, namelijk het [[Ostdeutsche Landbewirtschaftungsgesellschaft]].<ref name=":0" /> Ook bestond de [[Werkdienst Holland]], die werknemers liet werken in het Oosten onder erbarmelijke omstandigheden.<ref name=":2">{{Citeer web|url = http://dspace.library.uu.nl/handle/1874/252224?_ga=1.174790112.339393876.1451374110|titel = Arnout de Waard: Bezetter of Boer? De belevingen van een boerendirecteur in Rogatschef.|bezochtdatum = |auteur = Flietstra, V.J.L.|datum = 2012|uitgever = }}</ref> Daarnaast bestond er een ''Commissie tot uitzending van landbouwers naar Oost-Europa'' (Culano), waarvan de voorzitter, de latere minister [[Cornelis Staf]], aftrad toen de NOC werd opgericht.<ref>{{Citeer web|titel = bwn3|url = http://resources.huygens.knaw.nl/bwn1880-2000/lemmata/bwn3/staf|werk = resources.huygens.knaw.nl|datum = 2015-01-12|bezochtdatum = 2015-12-29|taal = Dutch|voornaam = No|achternaam = owner}}</ref>
Bij de oprichting waren aanwezig Jan Robertson (als gemachtigde van Rost van Tonningen), wethouder Johannes Walch (als gemachtigde van de burgemeester van Amsterdam, [[Edward John Voûte]]), wethouder Gerrit Coenraad Blom (namens burgemeester [[Frederik Ernst Müller]] van Rotterdam).<ref name=":4" />
Met de NOC organisatie wilde Rost van Tonningen Nederlandse koloniën stichten in door de nazi's veroverde gebieden, met name Oekraïne, Estland, Letland en Litouwen die zogenaamd door de Duitsers "bevrijd waren".<ref name=":0" /> Daarbij zag de organisatie zichzelf als voortzetter van de traditie van de [[Vereenigde Oost-Indische Compagnie|VOC]]. Hiermee gaf Rost van Tonningne ook invulling aan de [[Lebensraum]] gedachte van de nazi's.<ref name=":1" /> Dit zou moeten worden gecoördineerd door koloniale [[Handelshuis|handelshuizen]]. Deze waren door de oorlog afgesneden van hun eigenlijke handelsgebied in [[Nederlands-Indië]] en hadden ervaring met de manier van werken.
Regel 11 ⟶ 13:
Doel van de NOC was ook de [[arisering]] van Oost-Europa.<ref>{{Citeer web|titel = Het oosten roept / Nederlandsche Oost Compagnie - Het Geheugen van Nederland - Online beeldbank van Archieven, Musea en Bibliotheken|url = http://www.geheugenvannederland.nl/?/nl/items/EVDO02:NIOD05_4137|werk = www.geheugenvannederland.nl|bezochtdatum = 2015-12-29}}</ref>
== Activiteiten ==
Het succes van de NOC was echter beperkt doordat er niet veel enthousiasme was voor het initiatief van Rost van Tonningen. Zo werd de NOC door de nazi's gedoogd omdat men verwachtte dat zij ervan zouden profiteren.<ref name=":0" /> De organisatie werd ook geen groot succes vanwege de moeizame goederenstroom vanuit Nederland naar de door de nazi's bezette gebieden.<ref name=":0" /> De NOC werd ook tegengewerkt door de Duitse bezetters op het terrein van de verstrekking van de benodigde uitvoervergunningen.<ref name=":0" />▼
Duizenden<ref>{{Citeer web|titel = Archief Nederlandse Oost Compagnie weer toegankelijk|url = http://historiek.net/archief-nederlandse-oost-compagnie-weer-toegankelijk/5739/#.VoI2KrbhCih|werk = Historiek.net|uitgever = https://plus.google.com/u/0/b/106774465581557319789/+HistoriekNet/|bezochtdatum = 2015-12-29|taal = nl-NL}}</ref> Nederlanders werkten (deels ook niet via de NOC) in onder meer [[Oekraïne]] als boer, baggeraar, bouwvakker, turfsteker of grondwerker. Onder hen waren tachtig vrouwen. Veelal hadden dezen een [[Nationaal-Socialistische Beweging|NSB]]-achtergrond of waren zij pro-Duits, maar er werden ook dwangarbeiders gezonden als zogeheten SS-Frontarbeiders vanuit de [[Arbeitseinsatz]].
▲Het succes van de NOC was
Bovendien was het op het hoofdkantoor volgens de na-oorlogse geschiedschrijver [[Lou de Jong]] een janboel.<ref name=":1" /> Veel particuliere investeerders haakten dan ook af.<ref name=":2" />
== Leiding ==
| |||