Kalehöyük: verschil tussen versies
Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
Geen bewerkingssamenvatting |
Geen bewerkingssamenvatting |
||
Regel 89:
Houtresten van de laatste brandlaag van IId zijn [[dendrochronologie|dendrochronologisch]] onderzocht en gaven een datum van 883+4/-7 v.Chr. Dit klopte echter niet erg met de aardewerkresultaten.<ref name="Jpn"></ref> Daarom werd een nauwkeurig onderzoek met behulp van [[C14-datering]] opgezet. Men gebruikte daarvoor versneller[[Massaspectrometrie|massaspectroscopie]] (AMS) in combinatie met [[Bayesiaanse statistiek|Bayesiaanse ijking]] van niet alleen de C-14 gegevens maar ook informatie verkregen uit het keramisch onderzoek. Het resultaat gaf een grens tussen de IId laag en de IIc erboven in de periode 900-850 v.Chr. wat goed overeenkomt met de dendrochronologische gegevens. Het laat ook zien dat de branden vrijwel gelijktijdig hier en in [[Gordium]] plaatsvonden.<ref name="Jpn"></ref> Ongelukkig is de ijkcurve voor C-14 in deze periode vrij vlak, wat tot vrij grote onzekerheden leidt. Na 800 wordt de kromme een stuk steiler en zijn de resultaten dus preciezer.
== De komst van het ijzer ==
IJzer als zodanig was al lang bekend. In het Oud-Hettitische Rijk kende men het als ''am-atu'' en smeden kende men als LÚ-<sup>MESH</sup> AN.BAR (.DÍM.DÍM). Het werd hooggeschat om zijn eigenschappen en was uitzonderlijk duur omdat de enige bron meteoorijzer was. In de IJzertijd kwam daar verandering in omdat men uitvond dat ijzererts met kool te reduceren was. In Kaman II is deze ontwikkeling goed te volgen. Er zijn een aantal ijzeren/stalen pijlpunten gevonden. De oudste drie komen uit IIa2 of IIa3, er is er één uit IIB, één uit IIa6-7 en twee uit IIa3-5. Metallurgisch onderzoek<ref>[{{Aut|Mariya Masubuchi}} A metallographic study of iron and steel arrowheads from Kaman-Kalehöyük stratum II, AAS XVII http://www.jiaa-kaman.org/pdfs/aas_17/AAS_17_Masubuchi_M_pp_281_294.pdf]</ref> laat een aantal stadia zien in de productie van het metaal. In de vroegste tijd (IIc2-3) worden pijlpunten vervaardigd door zorgvuldige carburisatie van staal in een pyro-omgeving. Tegen het midden van de 8e eeuw v.Chr. verandert de techniek. Men ziet af van carburisatie en langdurig smeden. In het jongste stadium (IIa) worden afschrikmethoden ingevoerd die een gotere hardheid garanderen.
{{Commonscat|Kaman-Kalehöyük}}
| |||