Koninklijk Hongarije (1526-1867): verschil tussen versies

Na de Ottomaanse overwinning bij de [[Slag bij Mohács (1526)|Slag bij Mohács]] werd Hongarije gesplitst in drie delen. De Habsburgers heersten over het noordelijke en westelijke deel. De andere twee delen waren het centrale gedeelte van het land dat bezet werd door het [[Ottomaanse Rijk]] (ook [[Ottomaans Hongarije]] genoemd) en het [[Partium|Oost-Hongaarse Koninkrijk]], dat later deel werd van het [[Vorstendom Transsylvanië]], dat voorgedurende een groot deel van zijn geschiedenis een Ottomaanse vazalstaat was.

Van het begin tot het midden van de achttiende eeuw had het land een primitieve landbouweconomie die werk bood aan 90% van de bevolking. Door ondeskundigheid ging ook nog eens een deel van de oogst verloren. De ruilhandel werd weer ingevoerd in plaats van geldtransacties. Na [[1760]] kwam er een overschot aan werkkrachten. De bevolking van de horigen groeide terwijl de levensstandaard daalde. Landeigenaars begon hun huurders uit te buiten. Maria Theresia kwam op voor de horigen en gaf henze de vrijheid terug, maar ondanks haar inspanningen verergerde de situatie.

[[Keizer Jozef II]] (1780-1790) , een dynamische leider en sterk beïnvloed door de [[Verlichting (stroming)|Verlichting]], haalde Hongarije uit de malaise nadat hij de troon van zijn moeder erfde. Jozef wilde de macht in het land centraliseren en weigerde om de eed van koning van Hongarije af te leggen omdat zijn macht dan beperkt zou worden door de Hongaarse grondwet. Hij zorgde er wel voor dat boeren geen lijfeigenen meer waren en voortaan vrij waren. Het geloof werd niet meer als een staatszaak beschouwd maar als een persoonlijke keuze. De rechten voor de joden werden ook verbeterd. Het Duits verving vanaf nu het [[Latijn]] als officiële taal. Het koninkrijk Hongarije, het [[Koninkrijk Kroatië (Habsburg)|koninkrijk Kroatië]] en het [[Vorstendom Transsylvanië|grootvorstendom Transsylvanië]] kwamen onder één gezag te staan en kreeg de naam [[Landen van de Heilige Hongaarse Stefanskroon]]. Nadat de Hongaarse adel opnieuw weigerde belastingen te betalen, verbood Jozef de import van Hongaarse goederen naar Oostenrijk. Hij voerde zelfs algemene belastingen in.

Dit was echter niet naar de zin van de adel en de clerus, maar ook de boeren waren ontevreden met de belastingen, de dienstplicht en het afgeven van eigen voorraden. Er kwamrees ook opstandverzet tegen de Duitse taal en de Hongaren stonden op het feit dat ze hun eigen taal mochten spreken. De Hongaarse taal en cultuur leefden opnieuw op. Dit zorgde ook voor een heropleving bij de Slowaakse, Roemeense, Servische en Kroatische minderheden in Hongarije en Transsylvanië die zich bedreigd voelden door zowel de Duitse als de Magyaarse cultuur. Deze nationale heropleving resulteerde in nationale bewegingen in de negentiende en vroege twintigste eeuw die uiteindelijk bijdroegen aan het instorten van het keizerrijk.

De eerste barst in het beleid van Frans Jozef kwam er in 1859 toen de legers van Sardinië en Frankrijk Oostenrijk versloegen in de [[Slag van Solferino]]. Frans Jozef zag in dat de nationale en sociale oppositie tegenover zijn regering te sterk was om vanuit Wenen gecontroleerd te worden. Hij besefte dat het nodig was om concessies te doen en Oostenrijk en Hongarije kwamen zo tot een compromis. In 1866 versloegen de Pruisen de Oostenrijkers waardoor de zwakheid van het Habsburgse keizerrijk nog maar eens aangetoond werd. Onderhandelingen met de Hongaarse leiders werden versneld en resulteerde in [[1867]] in de dubbelmonarchie. en vanafVanaf dan stond het land bekend als het keizerrijk [[Oostenrijk-Hongarije]].

Het compromis van 1867 die de dubbelmonarchie creëerde gaf de Hongaarse regering meer controle over de binnenlandse zaken dan ze ooit gehad haddenhad sinds de slag bij Mohács. De nieuwe regering kreeg wel te kampen met zware economische problemen en de groeiende opstand bij de etnische minderheden. De [[Eerste Wereldoorlog]] leidde ten slotte tot de desintegratie van Oostenrijk-Hongarije en de ontbinding van de [[staat|landen]].