Alexander Wilson (ornitholoog): verschil tussen versies

Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
Pompidombot (overleg | bijdragen)
k →‎Zijn nalatenschap: status artikel loopt nu via Wikidata
Uitbreiding; de man heeft een interessant verleden in Schotland als kritisch dichter!
Regel 1:
{{Infobox persoon
[[Bestand:Wilson Alexander 1766-1813.jpg|thumb|265px|right|Alexander Wilson.]]
[[Bestand:Alexander| naam Wilson signature.svg|thumb|265px|right|Handteking van= Alexander Wilson]]
| afbeelding = Wilson Alexander 1766-1813.jpg
| volledigenaam =
| geboorteplaats = [[Paisley (Schotland)|Paisley]], [[Schotland]]
| geboortedatum = [[6 juli]] [[1766]]
| sterfplaats = [[Philadelphia (Pennsylvania)|Philadelphia]], [[Verenigde Staten]]
| sterfdatum = [[23 augustus]] [[1813]]
| nationaliteit = {{VS}}
| beroep = [[Ornitholoog]]
| bekendvan = [[Wilsons stormvogeltje]]
| religie =
| politiek =
| zieook =
| website =
| handtekening = Alexander Wilson signature.svg
| portaal = Biologie
| extra portaal = Literatuur
}}
 
'''Alexander Wilson''' ( [[Paisley (Schotland)|Paisley]], [[Schotland]], [[6 juli]] [[1766]] - [[Philadelphia (Pennsylvania)|Philadelphia]], [[Verenigde Staten]], [[23 augustus]] [[1813]]) was een Schotse dichter en Amerikaanse [[ornitholoog]] van Schotse komaf. Hij wordt beschouwd als de belangrijkste voorganger van de Amerikaanse vogelkundige [[John James Audubon]].
 
== Biografie ==
Verschillende vogelsoorten zijn als eerbetoon aan hem naar hem vernoemd zoals onder andere het [[Wilsons stormvogeltje]], ''[[Charadrius wilsonia]]'' ([[dikbekplevier]]) en de [[Wilsons zanger]] (''Cardellina pusilla''). Het geslacht ''[[Wilsonia (vogels)|Wilsonia]]'' is door [[Karel Lucien Bonaparte]] naar hem vernoemd.
=== In Schotland ===
Wilson werd in Schotland geboren en werd (net als zijn vader) opgeleid tot [[Weven|wever]]. Hij werkte lange tijd als rondreizend ambachtsman, maar deed dit werk met tegenzin, Hij raakte geïnspireerd door de Schotse dichter [[Robert Burns]]. Hij begon zelf met dichten en schreef [[ballade]]n, maar ook kritische gedichten en een satire over het lot van de wevers in textielfabrieken. Hij liet zijn werk in 1790 drukken. In 1792 oogstte hij enig succes met een bundel ''Watty and Meg or the Taming of a Shrew''. In 1793 werd hij gearresteerd en veroordeeld om een werk dat een scherpe satire was op het wangedrag van een textielfabrikant. Hij moest zijn werk publiekelijk verbranden en kreeg een boete. Omdat hij die niet kon betalen, werd hij korte tijd vastgezet in een [[Gevangenis|tuchthuis]]. Na zijn vrijlating emigreerde hij in mei 1794, samen met een neef naar Amerika.
=== In [[Verenigde Staten|Amerika]]===
Voor wever waren er in weinig mogelijkheden, daarom stapte Wilson over op het geven van onderwijs. Dat deed hij eerst in [[Pennsylvania]] en [[New Jersey]] tot hij uiteindelijk zich in [[Philadelphia (Pennsylvania)|Philadelphia]] vestigde. Daar ontmoette hij de bekende [[natuurlijke historie|natuuronderzoeker]] [[William Bartram]]. Bartram moedigde bij Wilson de reeds bestaande interesse in de natuur aan en stimuleerde hem bij het schilderen en bestuderen van vogels. Aldus begon Wilson aan het maken voor een grote verzameling illustraties van de vogels van [[Noord-Amerika]], waarvoor hij door het hele land reizen maakte. Hij overleed tijdens de voorbereiding van het negende deel.
 
De [[Wilsons paradijsvogel]] is overigens vernoemd naar de Brit Edward Wilson.
== Zijn nalatenschap ==
ZijnNaast de bundels gedichten is zijn belangrijkste werk was eende negendelige serie boeken over de vogels van Noord-Amerika. Hierin staan 268 vogelsoorten afgebeeld en 2634 soorten die niet eerder werden beschreven. DezeDe illustraties werden door hemzelf vervaardigdgemaakt. Toen Wilson overleed toenmaakte hij bezig was aan het laatste deel. Zijnzijn vriend George Ord maakte de serie compleet.
 
Er zijn anno 2012 2434 soorten en zes ondersoorten vogels die door Wilson voor het eerst zijn beschreven en nogin 2015 als zodanig nog worden erkend.<ref>[http://www.worldbirdnames.org/ Gill, F., Wright, M. & Donsker, D. (20122015). IOC World Bird Names (version 35.1). {{en}}]</ref>
Verschillende vogelsoorten zijn als eerbetoon aan hem naar hem vernoemd zoals onder andere het [[Wilsons stormvogeltje]], ''[[Charadrius wilsonia]]'' ([[dikbekplevier]]) en de [[Wilsons zanger]] (''Cardellina pusilla''). Het geslacht ''[[Wilsonia (vogels)|Wilsonia]]'' is door [[Karel Lucien Bonaparte]] naar hem vernoemd. De [[Wilsons paradijsvogel]] is overigens vernoemd naar de Brit Edward Wilson.
 
=== Publicaties (selectie) ===
* Wilson, Alexander. 1808. American Ornithology; or, the Natural History of the Birds of the United States: Illustrated with Plates Engraved and Colored from Original drawings taken from Nature.
'''Ornithologie'''
* Wilson, Alexander. 1808. ''American Ornithology; or, the Natural History of the Birds of the United States: Illustrated with Plates Engraved and Colored from Original drawings taken from Nature''. Bradford and Inskeep, Philadelphia 1808–1814.
 
'''Gedichten'''
* ''Poems''. J. Neilson, Paisley 1790.
*''Poems, Humorous, Satirical, and Serious''. 2de druk. P. Hill, Edinburgh 1791.
*''Poems Chiefly in the Scottish Dialect by Alexander Wilson with an Account of His Life and Writings''. J. Neilson, Paisley 1816.
*''The Poetical Works of Alexander Wilson''. J. Henderson, Belfast 1844.
*''The Poems and Literary Prose of Alexander Wilson''. Ed. Rev. Alexander B. Grosart. 2 Bd. Alexander Gardner, Paisley 1876.
 
{{Appendix||2=
{{appendix}}
;Bronnen
* {{Bronvermelding anderstalige Wikipedia|taal=de|titel=Alexander Wilson|datum=20150517}}
;Referentie
{{References}}
}}
 
[[Categorie: Schots dichter]]
[[Categorie:Amerikaans ornitholoog]]
[[Categorie:Amerikaans illustrator]]