Zweeds: verschil tussen versies

Het Zweeds is nauw verwant aan de andere twee op het vasteland- gesproken Scandinavische talen, het [[Deens]] en het [[Noors]]. Het Zweeds en het Noors, en in iets mindere mate het Deens, zijn onderling redelijk verstaanbaar. Sommige woorden zijn anders, grammaticaal komen de talen overeen. De spelling is wel verschillend.

De [[standaardtaal]] is het [[Rijkszweeds]] (''rikssvenska'') en dit is gebaseerd op de dialecten rond [[Stockholm]] en het [[Mälardal]]. Andere varianten van het Zweeds zijn het [[Finland-Zweeds]] en [[Estland-Zweeds]].

Het Zweeds behoort tot de [[Indo-Europese talen]], daarbinnen tot de [[Germaanse talen]] en daarbinnen de [[Noord-Germaanse talen]]. Samen met het [[Deens]] behoort het tot de [[Oost-Scandinavische talen]]. Het [[Noors]], [[IJslands]] en [[Faeröers]] behoren tot de [[West-Scandinavische talen]]. Het Zweeds, Noors en Deens zijn voor een groot deel onderling verstaanbaar. Vooral het gesproken en geschreven Noors en geschreven Deens (de uitspraak is totaal anders) valt voor Zweden voor 80 tot 90% te begrijpen. Door sommigenSoms worden deze talen dan ook wel dialecten van elkaar genoemd. Pas sinds de 19e en 20e eeuw, toen de landen na eeuwen van oorlog zich een grondgebied hadden toegeëigend, enevenals door nationalistische ideeën, groeidenzijn de talen steedsgaandeweg meer uit elkaar gegroeid. LangsAan weerszijden van de grenzen spreektlijken mende dusplaatselijke dialecten echter nog steeds eensterk op elkaar lijkend dialect.

Het Zweeds isheeft zich ontwikkeld uit het [[Oudnoords]], de taal die in een groot deel van [[Scandinavië]] rond de 8e eeuw werd gesproken door de [[Vikingen]]. Daarna splitste deze taal zich op in heteen westenwestelijke en oosteneen oostelijke variant. Tot de oostelijke taal behoorden nu het Zweeds en het [[Deens]]. Maar rondRond de 12e eeuw splitsten deze talen zich ook weer op in aparte talen. Het Zweeds werd vanaf die tijd beïnvloed door het [[Latijn]] en het [[Grieks]] en later het [[Duits]] en vooral het [[Nedersaksisch]]. Ook werden er veel woorden geleend uit het [[Nederlands]], vooral op het gebied van de zeevaart.

In de 16e eeuw begon met de inleiding van de [[boekdrukkunst]] en de [[reformatie]] de tijd van het [[Nysvenska]] (Nieuw-Zweeds). Tot die tijd bestond er bijna alleen de spreektaal, maar door het drukken van de bijbel begon de taal steeds meer vorm te krijgen en uniformer te worden. Het Zweeds leende ook veel woorden uit het [[Frans]]. Nu is het de periode van het [[Nusvenska]] (Nu-Zweeds), die rond 1900 begon. Dit werd in gang gezet door de industrialisatie en de verstedelijking. Belangrijk was hiervoor de verandering van het aanspreken van vreemde personen met ''du'' (jij) in plaats van ''ni'' (u) (vanaf de jaren 70). Ook leentis het Zweeds steeds meer woorden uit het [[Engels]] gaan lenen.