Onager (wapen): verschil tussen versies

De '''onager''' is een [[Romeinse Rijk|Romeins]] [[Wringspanning|torsie]]-[[artillerie]]wapen. Het [[belegeringswapen]] is net als alle andere artilleriewapens uit de [[oudheid]] een [[katapult]]; een wapen dat gebruik maakt van [[mechanische energie]] om [[projectiel]]en weg te schieten. De onager dankt zijn naam aan de schoppende beweging van de machine bij het wegslingeren van het [[projectiel]], gelijk aan die van een [[Onager (ezelsoort)|onager]], een wilde [[Ezel (dier)|ezel]]soort.

 

De eenarmige torsiekatapult was in de [[3e eeuw v.Chr.]] al bekend,<ref>{{aut|[[Philon van Byzantium]]}}, ''Mechanike syntaxis - Poliorcetica'' 3.10</ref> maar deze Griekse ''[[monankon]]'' werd pas in de [[1e eeuw]] in enig detail beschreven.<ref>{{aut|[[Apollodorus van Damascus]]}}, ''Poliorcetica'' VIII 5</ref> De duidelijkste beschrijving van de ''onager'' is te vinden in de ''Res gestae'' van de [[4e eeuw]]se Romeinse historicus [[Ammianus Marcellinus]].<ref name=Ammianus>{{aut|[[Ammianus Marcellinus|Ammianus]]}}, ''Res Gestae'', XXIII 4.4-6</ref> Sommige onderzoekers menen dat de onager pas in de 3e of 4e eeuw verscheen,<ref name=Marsden>{{en}}{{aut|Eric William Marsden}}, ''Greek and Roman artillery: historical development'' (Oxford 1969) pp. 80, 191. ISBN 978-0-19-814268-3</ref><ref>{{en}}{{aut|Matthew Bennett}}, ''The Hutchinson Dictionary of Ancient & Medieval Warfare'' (Londen 1998) p. 236. ISBN 978-1-57958-116-9</ref> maar dat is vrijwel zeker onjuist.<ref>{{de}}{{aut|Erwin Schramm}}, ''Die antiken Geschütze der Saalburg: Bemerkungen zu ihrer Rekonstruktion'' (Berlijn 1918) p. 19</ref><ref name=Campbell>{{en}}{{aut|Duncan B. Campbell}}, ''Ancient Catapults - Some Hypotheses Reexamined'', in ''Hesperia'' 80 (Athene 2011) p. 691.</ref>

 

Volgens de Romeinse schrijver [[Publius Flavius Vegetius Renatus|Vegetius]] had elke [[cohort]] in een [[legioen]] een onager.<ref name=Diodoros>{{aut|[[Publius Flavius Vegetius Renatus|Vegetius]]}}, ''De re militari'' II 25 [http://www.digitalattic.org/home/war/vegetius/index.php#b216 Engelse vertaling]</ref> Een compleet legioen zou dan tien onagers hebben. Onagers werden klaar voor gebruik op door [[Os (rund)|ossen]] getrokken [[wagen]]s vervoerd.<ref name=Diodoros /> [[Ammianus Marcellinus|Ammianus]] schrijft dat naast de schutter, die de slingerarm losslaat, acht man nodig waren om de onager aan te spannen, vier aan elke zijde.<ref name=Ammianus />

 

[[Afbeelding:Onager with sling.png|miniatuur|Onager volgens Payne-Gallwey.]]

[[Afbeelding:Onager (Riesenschleuder).png|miniatuur|Onager volgens Schramm.]]

De onager heeft soms houten wielen, waardoor deze makkelijk te vervoeren is, maar deze moeten voor gebruik verwijderd worden. Aan de voorkant van het bodem-raamwerk bevindt zich de torsieveer van pezenwindingen met daarin de slingerarm. Aan het eind van deze arm bevindt zich meestal een [[Slinger (wapen)|slinger]] waarmee projectielen worden afgeschoten. Een lepel in plaats van een slinger komt ook voor, maar is veel minder effectief omdat een slinger het slingereffect van de werparm versterkt.<ref>{{nl}}[[41e Afdeling Veldartillerie]], [http://www.41afdva.net/Geschiedenis_artillerie.htm ''Geschiedenis van de artillerie'' (41AfdVA.net)] <small>geraadpleegd op 19 oktober 2014</small></ref> Met een slinger wordt het [[Bereik (wapen)|bereik]] met zeker een derde vergroot.<ref name=Payne />

 

 

== Etymologie ==