Wikipedia

Wiggenbeen: verschil tussen versies

Interactief door geschiedenis bladeren
← Oudere bewerkingNieuwere bewerking →
Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
VisueelWikitekst
Geen bewerkingssamenvatting
Mx9 (overleg | bijdragen)
11.317 bewerkingen
Correcte term is os spenoidale en niet os spenoides.
Regel 1:
{{Infobox bot
| naam = Wiggenbeen
| latijn = Osos sphenoidessphenoidale
| Latijn1 = Os sphenodes<ref name="Kraus1844">Kraus, L.A. (1844). ''Kritisch-etymologisches medicinisches Lexikon'' (Dritte Auflage). Göttingen: Verlag der Deuerlich- und Dieterichschen Buchhandlung.</ref><br />
Os sphenoideum<ref name="Siebenhaar1850">Siebenhaar, F.J. (1850). ''Terminologisches Wörterbuch der medicinischen Wissenschaften.'' (Zweite Auflage). Leipzig: Arnoldische Buchhandlung.</ref><ref name="Gabler1881">Gabler, E. & Winkler, T.C. (1881). ''Latijnsch-Hollandsch woordenboek over de geneeskunde en de natuurkundige wetenschappen.'' (Tweede druk). Leiden: A.W. Sijthoff.</ref><ref name="Foster1891"/><br />
Os sphenoidale<ref name="Foster1891"/><ref name="His"/><ref name="FCAT"/><br />
Os cuneiforme<ref name="Schreger1805">Schreger, C.H.Th.(1805). ''Synonymia anatomica. Synonymik der anatomischen Nomenclatur.'' Fürth: im Bureau für Literatur.</ref><ref name="Foster1891"/><ref name="Fonahn1922"/><br />
Os basilare<ref name="Schreger1805"/><ref name="Fonahn1922"/><br />
Os basillare<ref name="Hyrtl1879"/><br />
Os cuneo comparatum<ref name="Schreger1805"/><ref name="Dunglison1856"/><ref name="Hyrtl1879"/><br />
Os multiforme<ref name="Schreger1805"/><br />
Os colatorii<ref name="Schreger1805"/><ref name="Fonahn1922"/><br />
Os cribratum<ref name="Schreger1805"/><ref name="Fonahn1922"/><br />
Os polymorphum<ref name="Kraus1844"/><ref name="Siebenhaar1850"/><ref name="Gabler1881"/><br />
Os polymorphon<ref name="Dunglison1856"/><ref name="Hyrtl1879"/><br />
Os palati<ref name="Schreger1805"/><ref name="Fonahn1922"/><br />
Os sphecoides<ref name="Dunglison1856"/><br />
Os sphecoideum<ref name="Hyrtl1880">Hyrtl, J. (1880). ''Onomatologia Anatomica. Geschichte und Kritik der anatomischen Sprache der Gegenwart.'' Wien: Wilhelm Braumüller. K.K. Hof- und Unversitätsbuchhändler.</ref><ref name="Foster1891"/><br />
Cavilla<ref name="Hyrtl1880"/><ref name="Fonahn1922">Fonahn, A. (1922). ''Arabic and Latin anatomical terminology. Chiefly from the Middle Ages.'' Kristiania: Jacob Dybwad.</ref><br />
Colatorium<ref name="Fonahn1922"/><br />
Os azygos<ref name="Hyrtl1879"/><ref name="Hyrtl1880"/><ref name="Fonahn1922"/><br />
Os paxillare<ref name="Dunglison1856"/><ref name="Hyrtl1879"/><ref name="Hyrtl1880"/><ref name="Foster1891"/><ref name="Fonahn1922"/><br />
Os baxillare<ref name="Dunglison1856"/><ref name="Hyrtl1879"/><ref name="Fonahn1922"/><br />
Os balare<ref name="Hyrtl1879"/><ref name="Fonahn1922"/><br />
Os vespiforme<ref name="Probstmayr1863">Probstmayr, W. (1863). ''Etymologisches Wörterbuch der Veterinär-Medicin und ihrer Hilfswissenschaften.'' München: Verlag Jul. Grubert.</ref><ref name="Foster1891"/><ref name="Fonahn1922"/><br />
Paxillum<ref name="Schreger1805"/><ref name="Hyrtl1879"/><ref name="Fonahn1922"/><br />
Os alaeforme<ref name="Dunglison1856">Dunglison, R. (1856). ''Medical lexicon. A dictionary of medical science.'' (13th edition).Philadelphia: Blanchard and Lea. </ref><ref name="Probstmayr1863"/><ref name="Foster1891">Foster, F.D. (1891-1893). ''An illustrated medical dictionary. Being a dictionary of the technical terms used by writers on medicine and the collateral sciences, in the Latin, English, French, and German languages.'' New York: D. Appleton and Company.</ref><br />
Os alare<ref name="Foster1891"/><br />
Os alatum<ref name="Foster1891"/><br />
Os inconjugatum<ref name="Dunglison1856"/><br />
Os papillare<ref name="Dunglison1856"/>
| Oudgrieks1 = πολύμορφον<ref name="Schreger1805"/><ref name="Liddell & Scott"/><br />
Σφηνοειδές ὀστοῦν<ref name="Hyrtl1879">Hyrtl, J. (1879). ''Das Arabische und Hebräische in der Anatomie.'' Wien: Wilhelm Braummüller. K.K. Hof- und Universitätsbuchhändler.</ref><br />
Ὀστοῦν κατὰ τὴν ὐπερώαν<ref name="Hyrtl1879"/>
| Nederlands1 =
| GraySubject = 35
| GrayPage = 147
Regel 44 ⟶ 12:
| MeshNumber = A02.835.232.781.802
}}
[[Bestand:Gray188.png|{{Largethumb}}|os sphenoidessphenoidale (geel in het midden van de schedel)]]
Het '''os sphenoidale''' ('''wiggenbeen''') is één van de [[bot (anatomie)|botten]] in de basis van de [[schedel]]. Het bevindt zich op ooghoogte in het midden van de schedel, is vlindervormig en ongeveer 10&nbsp;cm breed.
Het '''wiggenbeen'''<ref name=”Pinkhof1923”>Pinkhof, H. (1923). ''Vertalend en verklarend woordenboek van uitheemsche geneeskundige termen.'' Haarlem: De Erven F. Bohn.</ref><ref name="Broek1954">Broek, A.J.P. van den, Boeke, J & Barge, J.A.J (1954). ''Leerboek der beschrijvende ontleedkunde van de mens. Deel I. Geschiedenis der ontleedkunde, bewegingsorganen, vaatstelsel'' (8ste druk). Utrecht: N.V. A. Oosthoek’s Uitgeverij Mij.</ref> of '''os sphenoides'''<ref name="Hyrtl1880">Hyrtl, J. (1880). ''Onomatologia Anatomica. Geschichte und Kritik der anatomischen Sprache der Gegenwart. Wien: Wilhelm Braumüller. K.K. Hof- und Unversitätsbuchhändler.</ref><ref name="Kopsch">Kopsch, F. (1941). ''Die Nomina anatomica des Jahres 1895 (B.N.A.) nach der Buchstabenreihe geordnet und gegenübergestellt den Nomina anatomica des Jahres 1935 (I.N.A.)'' (3. Aufgabe). Leipzig: Georg Thieme Verlag.</ref><ref name="Broek1954"/><ref name="Sliosberg1975">Sliosberg, A. (1975). ''Elsevier’s medical dictionary in five languages. English/American / French / Italian / Spanish and German.'' (2de uitgave). Amsterdam/Oxford/New York: Elsevier’s Scientific Publishing Company.</ref> is één van de [[bot (anatomie)|botten]] in de basis van de [[schedel]]. Het bevindt zich op ooghoogte in het midden van de schedel, is vlindervormig en ongeveer 10&nbsp;cm breed.
In dit bot bevindt zich een holte, de [[Bijholte|sinus sphenoidicussphenoidalis]].
Hierachter zit de [[sella Turcica]] (= Turkse zadel).
Daarin ligt de [[hypofyse]].
Het hellende vlak van de achterzijde van het os sphenoidessphenoidale dat ondersteuning geeft aan de [[Pons (hersenen)|pons]] wordt [[clivus]] genoemd.
 
Het wiggenbeen is het eerste bot dat in het [[embryo]] wordt gevormd. In het begin van het embryo is het plat, zoals bij alle zoogdieren. Als de hersenen en het zenuwstelsel zich beginnen te ontwikkelen ontvouwt het wiggenbeen zich en krijgt het zijn uiteindelijke vorm. Als die ontvouwing niet optreedt, ontstaat er nauwelijks hersenvorming en een reusachtige kaak, waardoor het embryo niet levensvatbaar is. Een dergelijke schedel lijkt veel op miljoenen jaren oude schedels:<br />
Regel 55 ⟶ 23:
 
Bij een [[Hypofysectomie|hypofyseoperatie]] wordt eerst het [[neustussenschot]] verwijderd. Vervolgens wordt een gat geboord in het wiggenbeen om uiteindelijk via de sella Turcica bij de hypofyse te komen.
 
==Etymologie==
De naam ''os sphenoides'' is afkomstig van Oudgrieks σφηνοειδής ''sphenoeidés''<ref name="Triepel1927">Triepel, H. (1927). ''Die anatomischen Namen. Ihre Ableitung und Aussprache. Anhang: Biographische Notizen.''(Elfte Auflage). München: Verlag von J.F. Bergmann.</ref>, wigvormig <ref name="Triepel1927" /><ref name="Liddell & Scott">Liddell, H.G. & Scott, R. (1940). ''A Greek-English Lexicon. revised and augmented throughout by Sir Henry Stuart Jones. with the assistance of. Roderick McKenzie.'' Oxford: Clarendon Press.</ref>, afgeleid van σφήν<ref name="Triepel1927" />, ''wig''<ref name="Triepel1927" /><ref name="Liddell & Scott" /> vanwege het wigvormige uiterlijk van het bot.
 
Naast de schrijfwijze ''os sphenoides'' komt men ook ''os sphenoidale''<ref name="His">His (1895). ''Die anatomische Nomenclatur. Nomina Anatomica. Der von der Anatomischen Gesellschaft auf ihrer IX. Versammlung in Basel angenommenen Namen''. Leipzig: Verlag von Veit & Comp.</ref><ref name="FCAT">Federative Committee on Anatomical Terminology (1998). ''Terminologia Anatomica''. Stuttgart: Thieme</ref> tegen. Deze schrijfwijze is echter volgens sommige<ref name=”Triepel1908”>Triepel, H. (1908). Memorial on the anatomical nomenclature of the anatomical society. In A. Rose (Ed.), ''Medical Greek. Collection of papers on medical onomatology and a grammatical guide to learn modern Greek'' (pp. 176-193). New York: Peri Hellados publication office.</ref> af te keuren. Het is namelijk een bijvoeglijk naamwoord dat uit een Grieks hoofddeel met een Latijnse uitgang (-ale) bestaat.
 
{{Appendix|Literatuurverwijzingen}}
 
{{Navigatie schedel}}
Overgenomen van "https://nl.wikipedia.org/wiki/Wiggenbeen"