Sint-Catharinakerk ('s-Gravenwezel): verschil tussen versies
Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
wordt vervolgd |
wordt vervolgd |
||
Regel 15:
| renovatie =
| sloopjaar =
| opgedragen = [[Catharina van Alexandrië|Sint-Catharina]]
| begraafplaats = Ja
| monumentstatus = [[Beschermd dorpsgezicht]]
| monumentnummer =
| periode = [[Neogotiek]]
| architect = [[Eugeen Gife]]
| bouwmethode =
| bouwmateriaal =
| afmeting = 41 m lang en 13 m hoog (middenbeuk)
| toren =
| vrijstaande klokkentoren =
| klokkentoren =
| portaal = [[portaal:Christendom|Christendom]]
| koor =
| schip =
Regel 64:
Zodra er een parochie was, was er een kerk. Over de vorige kerk of kerken is weinig geweten, maar er zijn nog wel enkele overblijfselen van in de huidige kerk. In de rechterkruisbeuk van de kerk bevindt zich de oudste grafsteen van "jonkvrouw Lysbet, gravin van Wesele", gestorven op 12 november 1444. Andere grafstenen uit de 18e en 19e eeuw werden overgebracht naar het koetshuis van het [[kasteel van 's-Gravenwezel]].
Rond de oude kerk lag een kerkhof. Aan de oostelijke zijde van de restanten van het kerkhof staat een stuk oude, gotische muur. Dit was de [[Priesterkoor|koormuur]] waartegen het hoofdaltaar stond. Tegen de muur staat een grafmonument van de [[de Caters (geslacht)|familie de Caters]], die voor de kerk en 's-Gravenwezel belangrijk was. In tegenstelling tot de huidige kerk, was de oude naar het oosten gericht.
Begin [[19e eeuw]] nam de bevolking van 's-Gravenwezel toe, waardoor de oude kerk te klein werd. Reeds in 1848-1849 was er een plan om de kerk te vergroten. De financiering zou komen van de adellijke vrouwen de Caters en [[De Pelichy|Gillès]]. Ze zouden elk 12.000 frank geven, maar stelden voorwaarden waaraan de pastoor niet kon voldoen. De daaropvolgende jaren deed Mathilde de Caters nog meer voorstellen, maar ze werden telkens afgewezen. De vergroting ging niet door; in plaats daarvan werd de oude kerk afgebroken en een nieuwe gebouwd. In 1873 kwamen er berichten dat de toestand van de oude kerk slecht was: er waren barsten in het plafond en de muren begonnen meer naar buiten over te hellen. De kerk werd dus te klein en te gevaarlijk. De provinciale bouwmeester [[Eugeen Gife]] werd erbij gehaald om de noden te evalueren. Hij oordeelde dat de kerk in slechte staat was, evenwel zonder onmiddellijk gevaar. Gezien de slechte staat van de funderingen raadde hij in april 1873 aan de kerk volledig te herbouwen, zonder dit te lang uit te stellen. Op 30 december 1873 stuurde de [[arrondissementscommissaris]] een brief naar de gemeenteraad met de opdracht onverwijld werk te maken van de volledige heropbouw van de kerk.
=== De huidige kerk ===
==== Bouw ====
Eind januari 1874 beslisten de gemeenteraad en de [[kerkfabriek]] samen om een nieuwbouw aan te gaan. Een maand later werd deze beslissing goedgekeurd door de [[deputatie|Bestendige Deputatie]]. De kosten zouden voor 1/3 ten laste zijn van de kerkfabriek, 1/3 van de gemeente, 1/6 van de provincie en 1/6 van de staat. Burgemeester [[Philippe Gillès de 's Gravenwezel]] zegde een gift toe van 30.000 frank. De kerkfabriek zegde 9.000 frank toe en de gemeente 9.000 frank. Mathilde de Caters schonk 23 [[are]] grond waarop de kerk gebouwd moest worden en stelde als bijkomende voorwaarde dat de familiegrafkelder verdubbeld moest worden in oppervlakte. Eind 1875 werd het definitief bestek goedgekeurd ten bedrage van 100.677,64 frank. De kerk werd ontworpen door Eugeen Gife.<ref>[https://inventaris.onroerenderfgoed.be/dibe/persoon/2351 Eugeen Gife op de Inventaris Onroerend Erfgoed]</ref> In 1876 begonnen de bouwwerken. Op 6 augustus konden reeds twee gedenkstenen in de voorgevel geplaatst worden. De ene uit erkentenis tegenover Philippe Gillès de 's Gravenwezel voor zijn gift en de andere vermeldt de opdrachtgevers: de [[gouverneur]] van de [[Provincie Antwerpen]] [[Edward Pycke d'Ideghem|ridder Edward Pycke]], de burgemeester baron Phil. Gillès de Pélichy, pastoor J.B. Soebert en bouwmeester Eugeen Gife. Mathilde de Caters kreeg een marmeren vloertegel vooraan in de kerk: naast de grond schonk zij ook de vloer van de kerk. Op 23 januari 1878 werden de uitgevoerde werken voorlopig goedgekeurd. De plechtige inwijding gebeurde op 29 september 1879 door [[monseigneur]] [[Gustave De Battice|De Battice]].
De oude kerk werd afgebroken en de laatste resten werden in 1881 uitgegraven. In 1900 werd de kerkhofmuur gebouwd.
==== Oorlogsjaren ====
Zoals hoger aangegeven is de huidige kerk niet [[Oriëntering (architectuur)|georiënteerd]]: het [[hoogaltaar]] is staat in het zuiden. Hiervoor werd eind 1875 uitdrukkelijk toestemming gevraagd aan het [[aartsbisdom]].▼
Tijdens de [[Eerste Wereldoorlog]] werden veel kerktorens gedynamiteerd om te voorkomen dat ze militair zouden worden gebruikt. Om dit te vermijden werd het bovenste deel van de kerktoren van de Sint-Catharinakerk begin oktober 1914 afgebroken. Dit was de enige schade die 's-Gravenwezel opliep tijdens deze oorlog. In 1922 werd de toren hersteld.
Tijdens de [[Tweede Wereldoorlog]] werden drie van de vier kerkklokken weggehaald om er kanonnen mee te maken. In de winter van 1944-45 leed de kerk schade door [[V-wapen|V-bommen]]. Eind 1944 gebeurden reeds de eerste voorlopige herstellingen. In de winter van 1945-46 volgden de definitieve herstellingen.
==== Beschrijving ====
▲Zoals hoger aangegeven is de huidige kerk niet [[Oriëntering (architectuur)|georiënteerd]]: het [[hoogaltaar]] is staat in het zuiden. Hiervoor werd eind 1875 uitdrukkelijk toestemming gevraagd aan het [[aartsbisdom]]. De kerk is gebouwd in [[neogotiek|neogotische stijl]]. Ze is 41 m lang en 13 m hoog (middenbeuk).
[[Afbeelding:Cima da Conegliano, polittico di Olera - santa Caterina.jpg|thumb|right|Catharina van Alexandrië met een deel van het rad met messen.|200px]]
Een aantal zaken uit het interieur zijn nog afkomstig uit de oude kerk. Zo bevindt zich onder het [[oksaal]] een [[Medaillon (sieraad)|medaillon]] met de [[Norbertus|heilige Norbertus]]. De [[biechtstoel]]en in de zijbeuken dateren van 1750 en ook het [[koorgestoelte]] stamt uit de 18e eeuw.
De heiligenbeelden tegen de pilaren werden gemaakt door [[Jan Baptist Van Wint]]; het oudste beeld is van 1883 en stelt [[Antonius van Padua]] voor, het jongste is [[Hubertus van Luik|Sint Hubertus]] uit 1904.
== Sint-Catharina ==
De [[beschermheilige]] van de kerk is Sint-Catharina of [[Catharina van Alexandrië]]. Na foltering stierf zij in 307 door onthoofding. In de vroege [[Middeleeuwen]] werd zij alleen in het oosten vereerd, maar vanaf de [[kruistocht]]en ook in het westen. Ze werd een zeer populaire heilige. Een [[relikwie]] van haar kwam terecht in de abdij van Ename, die oorspronkelijk de rechten op de parochie had. Deze relikwie werd verwerkt in het altaar van de Sint-Catharinakerk.
== Bescherming ==
Regel 91 ⟶ 105:
[[Categorie:Kerkgebouw in het bisdom Antwerpen]]
[[Categorie:Beschermd dorpsgezicht in België]]
[[Categorie:Neogotisch kerkgebouw]]
| |||