Geschiedenis van Maastricht: verschil tussen versies
Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
afbeeldingen toegevoegd en herschikt |
k Z&V: km. |
||
Regel 9:
=== Prehistorie ===
[[Bestand:Keltische Muntschat Amby.jpg|thumb|260px|Keltische [[muntschat]], in 2008 gevonden in [[Amby]]]]
Lang voor het ontstaan van de stad Maastricht was er al menselijke bewoning in het gebied. Bij opgravingen in 1980-'90 werden in de kleigroeve [[Belvédère (Maastricht)|Belvédère]] ten westen van Maastricht sporen gevonden van menselijke bewoning uit het [[Midden-paleolithicum]] (±250.000 jaar geleden), de oudste archeologische vondsten in Nederland. Uit het [[Laat-paleolithicum]] (ca. 35.000 voor Chr.) dateren resten van kampementen van [[Neandertaler]]s, waaronder primitief bewerkte stenen en dierenbotten.
Vanaf het 5e millennium v. Chr. is er een constante stroom van bodemvondsten (onder andere in Randwyck, Heugem, Eyldergaard, Vroendael, Amby, Bosscherveld, Oud-Caberg en Dousberg<ref>Ubachs/Evers3, p. 19.</ref>), die wijst op een min of meer permanente bewoning in het gebied. Op tal van plaatsen zijn restanten gevonden van agrarische nederzettingen uit de [[ijzertijd]] (700-200 v. Chr.). Vanaf 200 v. Chr. dateren de oudste vondsten in het huidige stadscentrum (Vrijthof en Onze-Lieve-Vrouweplein), overblijfselen van de [[Kelten|Keltische]] [[Eburonen]]-cultuur. Nabij het laatstgenoemde plein lag een Keltische weg, die naar een oversteekplaats in de [[Maas]] leidde.
Regel 17:
[[Bestand:Maastricht, maquette laat-Romeins Maastricht (F Schiffeleers, 1992) 05.JPG|{{largethumb}}|Laat-Romeins [[Castellum (Maastricht)|castellum van Maastricht]] (dat van Wyck wordt slechts verondersteld)]]
{{Zie ook|Zie ook [[Mosa Trajectum]]}}
Omstreeks het jaar 50 v. Chr. werden de Eburonen verpletterd door het oprukkende leger van de [[Romeinen (volk)|Romeinen]] onder bevel van [[Julius Caesar]]. Bij opgravingen in de jaren 1973-1975, en opnieuw in 2008, werd op het [[Plateau van Caestert]], 4 km
Het is niet bekend of er vóór de komst van de Romeinen al een nederzetting was in het gebied nabij de latere Romeinse brug. Rond het jaar 10 v. Chr. legden de Romeinen een belangrijke [[Heerweg|heirbaan]] aan die van [[Boulogne-sur-Mer]] via [[Doornik]], [[Valenciennes]] en [[Tongeren (stad)|Tongeren]] naar Maastricht voerde. Vandaar splitste zij zich in een tak die naar [[Nijmegen]] liep, en een tweede die naar [[Keulen (stad)|Keulen]] voerde. Recent hebben archeologen deze weg de [[Via Belgica]] genoemd. [[Paleontologie|Paleontologisch]] onderzoek van houtresten van de [[Romeinse brug van Maastricht|eerste brug]] heeft uitgewezen dat deze in het eerste kwart van de eerste eeuw na Christus werd gebouwd. De brug lag in het verlengde van de huidige Plankstraat en Eksterstraat en bestond uit stenen pijlers met een houten boogconstructie. In later jaren zou deze verscheidene malen worden vernieuwd. Het tracee van de Via Belgica door de buitenwijken van Maastricht is nog niet overal vastgesteld. Wel is bekend dat deze langs de noordkant van het Vrijthof liep en op de oostelijke Maasoever scherp naar het noorden, richting het [[Geuldal]], afboog.
Regel 123:
Ondanks de snelle industrialisatie en de sterke bevolkingsgroei bij het katholieke volksdeel, nam de bevolking van Maastricht in de 19e eeuw minder snel toe dan in andere Nederlandse steden. Reden daarvoor vormden de slechte sociale omstandigheden, waardoor de kindersterfte hoog en de gemiddelde leeftijd laag was. Veel arbeidersgezinnen leefden onder erbarmelijke hygiënische omstandigheden in eenkamerwoningen in arbeidersbuurten zoals het [[Boschstraatkwartier]] en het [[Stokstraat (Maastricht)|Stokstraatkwartier]]. Wantoestanden in de fabrieken van de [[familie Regout]] (onder andere [[kinderarbeid]]) leidden eind 19e eeuw tot een [[parlementaire enquête]]. Een vroege poging om verbetering te brengen in de woonomstandigheden van de arbeiders, was de bouw van de zgn. ''Cité Ouvrière'' door Petrus Regout in 1864. Pas na 1900 werden door [[woningbouwvereniging]]en ruimere arbeiderswoningen in nieuwe wijken buiten het centrum gebouwd (onder andere [[Mariaberg (Maastricht)|Blauwdorp]], [[Wittevrouwenveld]]).
Zoals veel Europese steden was Maastricht in de 19e eeuw een ongezonde, smerige stad.<ref>Ubachs/Evers3, p. 210.</ref> Pas in de tweede helft van de eeuw kwam er aandacht voor stadsverbetering, zoals het verbreden en plaveien van straten en het aanleggen van riolering en waterleiding. De ziekenzorg, die tot de Franse tijd in handen was van kloosters, verbeterde sterk door de komst van dokter [[L.Th. van Kleef]], die het armlastige ziekenhuis ''Calvariënberg'' deed uitgroeien tot
=== Verbetering infrastructuur ===
Regel 183:
* 1992 februari 7: ondertekening [[Verdrag van Maastricht]] door de dan twaalf Europese regeringsleiders.
* 1992: [[Theater aan het Vrijthof]] in gebruik genomen.
* 1995 januari: de [[Maas]] bereikt een recordstand, waarbij grote delen van Itteren, Borgharen en Heugem onder water komen te staan; schade ruim 5 miljoen gulden;<ref>Persbericht van de gemeente Maastricht van 27 maart 1996. Zie: J. Hoofs, 'Waarheen straks met de Maas?', artikel in ''[[Dagblad De Limburger]]'', 07-03-2014, p.B2.</ref>
* 1995 maart: opening van het nieuwe [[Bonnefantenmuseum]] door koningin Beatrix.
* 1999 begin september: [[Yasser Arafat]] bezoekt Maastricht als eerste ''honorary fellow'' van de Maastricht School of Management.
| |||