Hollandsche IJzeren Spoorweg-Maatschappij: verschil tussen versies
Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
Geen bewerkingssamenvatting |
|||
Regel 10:
| website =
}}
[[Bestand:Station d'Eenhonderd Roe Amsterdam 001.jpg|
[[Bestand:Ch. Posthumus Meyjes HIJSM Building Amsterdam.jpg|
[[Bestand:NL-Spoorwegen 75jarig Bestaan 1914 (Luekk).jpg|
[[Bestand:2004 Haarlem station 100 jaar spoorwegen tegeltableau.JPG|
[[
[[Bestand:Netherlands, Zijl (2).png|
[[Bestand: HSM 89 Nestor Spoorwegmuseum.jpg|{{largethumb}}|Stoomlocomotief HSM 89 'Nestor' in [[het Spoorwegmuseum]].]]
De '''Hollandsche IJzeren Spoorweg-Maatschappij''' ('''HIJSM''' of '''HSM''') werd op [[8 augustus]] [[1837]] te [[Amsterdam]] opgericht en was de eerste Nederlandse [[spoorwegen|spoorwegmaatschappij]]. De oprichters waren de civiel ingenieur Brade en de zakenmannen Serrurier en Le Chevelier, allen uit Amsterdam.
Regel 24:
Deze eerste spoorlijn werd aangelegd met een [[spoorwijdte]] van 1945 mm. Alle latere spoorlijnen werden aangelegd met het inmiddels gebruikelijke [[normaalspoor]] (1435 mm). In [[1866]] was al het [[breedspoor]] omgebouwd tot [[normaalspoor]].
Van het originele breedspoormaterieel is niets bewaard gebleven. Vanwege het 100-jarig [[jubileum]] in 1939, werd in 1938 van één van de eerste Nederlandse [[Stoomlocomotief|stoomlocomotieven]] [[Arend (locomotief)|De Arend]] met drie bijpassende personenwagons een [[replica]] gemaakt. Later kwam deze als statisch monument in het [[Nederlands Spoorwegmuseum]] te [[Utrecht (stad)|Utrecht]]. Bij de viering van het 150-jarig jubileum in 1989, werd de loc weer rijvaardig gemaakt. Bij speciale gelegenheden werd de locomotief weer onder stoom gebracht om op het terrein van het Spoorwegmuseum ritjes te maken. Hiervoor ligt een stuk breedspoor op het museumterrein. Sinds 2005 is deze trein onderdeel van de presentatie "[[De Grote Ontdekking]]" in het museum.
Het eerste station dat Amsterdam bediende was [[Station d'Eenhonderd Roe|d'Eenhonderd Roe]] en lag ongeveer ter hoogte van de huidige [[Van Hallstraat]]. Destijds was dit nog grondgebied van de [[Sloten (Noord-Holland)| buurgemeente Sloten
In 1842 kwam er een station bij de [[Haarlemmerpoort (Amsterdam)|Willemspoort]], de huidige [[Haarlemmerpoort (Amsterdam)|Haarlemmerpoort]], aan de westkant van de stad. Achter de poort lag een brug over de Singelgracht en daarachter lag het station, dus op de plek waar nu het [[Westerpark (stadsdeel)|Westerpark]] ligt. Verderop, richting centrum, aan de [[Haarlemmerhouttuinen]] bij het [[Singel (Amsterdam)|Singel]], verrees in 1884 het hoofdkantoor van de maatschappij, gebouw
Het eerste [[Station Haarlem|station van Haarlem]] (het huidige is het vierde) lag op de plek waar nu de [[Hoofdwerkplaats Haarlem]] ligt. In [[Station Leiden|Leiden]], [[Station Den Haag HS|Den Haag]], [[Station Delft|Delft]] en [[Station Schiedam Centrum|Schiedam]] kwamen de stations te liggen op de nu nog in gebruik zijnde locaties. In [[Rotterdam]] eindigde de lijn tot 1877 bij de [[Delftsche Poort (stadspoort)|Delftsche Poort]] ([[Station Rotterdam Delftsche Poort|station Delftsche Poort]],
== Andere lijnen in Nederland ==
Regel 37:
Andere spoorlijnen die door de HSM in exploitatie werden genomen waren: [[Spoorlijn Heerhugowaard - Hoorn|Heerhugowaard - Hoorn]], [[Spoorlijn St. Pancras - Broek op Langedijk|Sint Pancras – Broek op Langedijk]], [[Spoorlijn Utrecht - Rotterdam|Rotterdam DP – Rotterdam Maas]].
Ook in [[het Gooi]] was de HSM een belangrijke spoorwegmaatschappij. Dit kwam door de aanleg van de [[Spoorlijn Amsterdam - Zutphen|Oosterspoorweg]] op de route Amsterdam – [[Station Hilversum|Hilversum]] – [[Station Amersfoort|Amersfoort]] – [[Station Apeldoorn|Apeldoorn]] – [[Station Zutphen|Zutphen]]. Vanuit Hilversum werd een zijtak aangelegd naar [[Station Utrecht Maliebaan]] met aansluiting bij [[Station Utrecht Lunetten|Lunetten]] op de spoorlijn van de [[Staatsspoorwegen]]. Deze lijnen werden geopend in de jaren 1874 tot 1876.
===Statistieken===
Regel 95:
De HSM verzorgde vanaf 1885 ook de verbinding [[station Amsterdam Centraal|Amsterdam]] – [[Station Leeuwarden|Leeuwarden]] via de [[Zuiderzee (water)|Zuiderzee]]. Deze bestond in feite uit twee spoorlijnen: [[Spoorlijn Zaandam - Enkhuizen|spoorlijn Amsterdam – Enkhuizen]] en [[Spoorlijn Leeuwarden - Stavoren|spoorlijn Stavoren – Leeuwarden]]. Vanuit Amsterdam reed de trein naar [[station Enkhuizen]] aan de haven. Per [[stoomschip]] werden de reizigers [[Veerdienst Enkhuizen - Stavoren|overgevaren]] naar [[station Stavoren]], dat ook aan de haven ligt. Vandaar kon de reis per trein naar [[Leeuwarden (stad)|Leeuwarden]] worden voltooid. Ook werden per spoorpont goederenwagens overgezet. Na de fusie met de Staatsspoorwegen boette deze verbinding sterk aan belang in, nu men ook via [[Station Zwolle|Zwolle]] naar Leeuwarden kon reizen.
==
Voorts werden voor andere maatschappijen spoorlijnen door de HSM geëxploiteerd. Dit gold onder andere voor:
* De lijnen van de [[GOLS]]: [[Spoorlijn Winterswijk - Zevenaar|Zevenaar – Doetinchem – Winterswijk]], [[Spoorlijn Winterswijk - Neede|Winterswijk GOLS – Neede]], [[Spoorlijn Doetinchem - Hengelo GOLS|Doetinchem – Ruurlo – Neede – Boekelo – Hengelo GOLS]], [[Spoorlijn Boekelo - Oldenzaal EO|Boekelo – Enschede GOLS]];
Regel 156:
{{references}}
}}
{{Commonscat|Hollandsche IJzeren Spoorweg-Maatschappij}}
[[Categorie:Hollandsche IJzeren Spoorweg-Maatschappij| ]]
| |||