Jan Buskes: verschil tussen versies

Ds. Buskes was een bevlogen prediker die de mensen kon boeien. Het kwam alleen al door zijn stem, die iets emotioneels had. Het begin van zijn preek was hakkelend, later vol pathos.

 

'Man van het verzet' is een voor Jan Buskes gebruikte typering. Hij verzette zich tegen de synode, [[nationaalsocialisme]], [[apartheid]], de regering en de leiding van de [[Partij van de Arbeid (Nederland)|Partij van de Arbeid]]. Hij kon dan mensen fel aanvallen of verdedigen. Ook heeft ds. Buskes veel in het openbaar gedebatteerd, onder andere met socialisten. Hij bestreed theologische standpunten van anderen in boeken en bladen en hij droeg zijn eigen standpunt met verve uit. Hij trok landelijk de aandacht met zijn meningen, een hoogtepunt was een interview met [[Mies Bouwman]] op televisie.

 

Buskes nam geen blad voor de mond, zo veroordeelde hij in een radiopreek op 21 maart 1948 de [[politionele acties]] ("Het verbranden van de [[Desa (Indonesië)|dessa's]] op [[Java (eiland)|Java]]") onder leiding van generaal [[Simon Spoor|Spoor]] als "machtsmiddelen van de koning der leugen" en vergeleek hij ze met de praktijken van [[Pontius Pilatus]] en [[Adolf Hitler]]. Na deze preek verdachten sommigen hem ervan een landverrader te zijn en werden er bij justitie aanklachten tegen hem ingediend. Deze werden geseponeerd, tot Buskes' spijt. Naar eigen zeggen had hij graag in de rechtszaal zijn overtuiging uitgedragen.

 

Buskes was een 'rode' dominee, waaraan hij zijn door [[Jacques Gans]] bedachte bijnaam 'Buskes van de Ruskes' te danken had. Hij voelde zich aangetrokken tot het [[socialisme]]. Na de oorlog werd hij lid van de [[Sociaal-Democratische Arbeiderspartij|SDAP]], die later opging in de [[Partij van de Arbeid (Nederland)|PvdA]]. Hij was ook [[antimilitarisme|antimilitarist]], al heeft hij onder invloed van de Tweede Wereldoorlog zijn mening op dit punt moeten bijstellen. Maar ds. Buskes bleef actief lid van [[Kerk en Vrede]]. Zijn keuze voor het socialisme en antimilitarisme werd ingegeven door zijn geloof. Politieke medestanders probeerden nogal eens die grondslag voor zijn stellingname af te doen als niet meer dan een bijkomstigheid, een gedoogbare afwijking. De combinatie van orthodox christendom en socialisme kwam dan ook heel weinig voor. Hij verzette zich echter fel tegen kleinering van zijn religieuze motivatie.