Boekovina: verschil tussen versies
Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
versie van RomaineBot van 28 nov 2013 17:01 (39536488) teruggeplaatst |
Geen bewerkingssamenvatting |
||
Regel 7:
De beroemdste [[Trekpleister (toerisme)|trekpleister]] van de Boekovina zijn, afgezien van het bosrijke berglandschap, vijf aan de buitenkant met [[fresco (schilderterm)|fresco]]'s beschilderde kloosters. Deze zijn alle te vinden in de Roemeense Boekovina: in Voroneţ, Moldoviţa, Humor, Arbore en Suceviţa. Deze 15de- en 16de-eeuwse kloosters zijn opgenomen in de [[Werelderfgoedlijst]] van de [[UNESCO]] (zie ''[[Kerken in Moldavië]]'').
==Geschiedenis==
De Boekovina staat pas sinds het einde van de 18e eeuw onder die naam bekend. Tot dan toe vormde het gebied het noordelijk deel van het [[vorstendom Moldavië]]. Dit Moldavië was een vazalstaat van het [[Ottomaanse Rijk]], toen de [[Hertogdom Boekovina|Boekovina]] in [[1775]] door het [[Habsburgse monarchie|Habsburgse Oostenrijk]] werd veroverd. Aanvankelijk stond het onder militair bestuur, maar in [[1786]] werd het bij [[Galicië (Oost-Europa)|Galicië]] (een andere Oostenrijkse verovering) gevoegd. Er volgde een periode van immigratie van verschillende kanten: [[Roethenen]], verschillende groepen Duitsers, [[joden]] en kleinere aantallen Hongaren, Polen, Armenen, Slowaken, Grieken, Turken en [[Roma (volk)|Roma]] voegden zich bij de Roemenen die er woonden. In [[1849]] kreeg de Boekovina een eigen status als Oostenrijks
14de tot 17de eeuw[bewerken]
Terwijl het centrale gezag te maken had met de nationale ambities van zowel de Roemenen als de Roethenen (die elkaar getalsmatig ongeveer in evenwicht hielden), beleefde de Boekovina een culturele bloeiperiode. In [[1875]], de 100e verjaardag van de Oostenrijkse overheersing, kreeg de hoofdstad Czernowitz een universiteit. De Duitsers en de joden speelden een grote rol in het culturele leven. Geen gebied in het rijk telde een zo groot percentage joden onder zijn inwoners. De dichter [[Paul Celan]] was een van hen.▼
Boekovina was vanouds een grensgebied van Oekraïners en Roemenen, behorende tot het Vorstendom Moldavië, waar zich ook Duitse en Armeense kooplieden vanaf de 14de eeuw vestigden als tussenpersonen in de handel tussen Europa en het Ottomaanse Rijk. Het gebied raakte in verval toen het in een 16de eeuw een bufferzone van dat rijk werd.
1774 tot 1918: Boekovina onder Habsburgse heerschappij[bewerken]
In 1774/75 annexeerden de Habsburgers dit door voornamelijk Roemenen bewoonde gebied. In het noorden en noord-oosten woonden Karpathen-Oekraïners, aangeduid als Hoetsoelen. In het midden en zuiden woonden Roemenen, en verspreid Joden, vooral in de steden Er waren enkele dorpen van uit Rusland gevluchte rechtgelovigen, bekend onder de naam Lipovanen. Van 1849 tot 1851 en van 1863 tot 1918 was Boekovina een kroonland in de Habsburgse monarchie onder de officiële Duitse naam Buchenland.
Van 1774 tot 1786 kwam een planmatige, maar ook soms spontane verhuizing op gang van Duitstaligen naar het gebied. Zij kwamen voornamelijk uit de Zips (het Tatragebergte in het tegenwoordige Slowakije), het Zuid-Hongaarse comitaat [[Banaat]], en de Palts, Baden en Hessen en ook het Bohemer Woud. In de Oostenrijkse periode vertienvoudigde de bevolking zich tot 1910 tot 730.000. De Roemenen namen af tot een derde en de Oekraïners toe tot 40% van de bevolking. Joden namen door immigratie uit Galicië toe tot 15%, maar in de statistiek werden zij niet onderscheiden en samengevoegd met de Duitsers, een categorie die op deze wijze 170.000 of 21% van de bevolking uitmaakte. In de hoofdstad Czernowitz was een derde deel van de bevolking Joods en daar ontwikkelde zich een Duitstalige burgerij die scholen, theaters en uitgeverijen in stand hield.
Tussen de beide wereldoorlogen zou de Boekovina Roemeens blijven. Aan de vooravond van de [[Tweede Wereldoorlog]] bepaalden nazi-Duitsland en de [[Sovjet-Unie]] in de geheime protocollen van het [[Molotov-Ribbentroppact]] dat [[Bessarabië]] door de sovjets mocht worden ingelijfd, maar zij vielen op [[26 juni]] [[1940]] na een ultimatum ook de Boekovina binnen. Roemenië werd gedwongen zowel de noordelijke Boekovina als [[Bessarabië]] en het [[Hertsagebied]] af te staan. Tussen [[1941]] en [[1944]] wist Roemenië het met Duitse hulp te heroveren en vonden er grootschalige jodenvervolgingen plaats. De joodse inwoners van de Boekovina werden in groten getale naar [[Transnistrië]] gedeporteerd om daar om te komen.▼
▲In 1875 werd de universiteit van Czernowitz opgericht als Franz-Josephs-Universität met een voornamelijk Duitstalig programma. Het was tot 1920 de meest oostelijk gelegen Duitstalige universiteit in Europa. Terwijl het centrale gezag te maken had met de nationale ambities van zowel de Roemenen als de Roethenen (die elkaar getalsmatig ongeveer in evenwicht hielden), beleefde de Boekovina een culturele bloeiperiode. In [[1875]], de 100e verjaardag van de Oostenrijkse overheersing, kreeg de hoofdstad Czernowitz een Duitstalige universiteit (Franz-Josephs-Universität) met een aparte Roemeense godsdienstfaculteit. De Duitsers en de
1918-1940: Boekovina onder Roemeense heerschappij[bewerken]
Na de oorlog, in [[1947]] ([[Vrede van Parijs (1947)|Vrede van Parijs]]) werd de splitsing van de Boekovina bevestigd. [[Cernăuți]], zoals Czernowitz in de Roemeense tijd heette, werd bij de Oekraïense SSR gevoegd, de twee volgende steden, [[Suceava_(stad)|Suceava]] en [[Rădăuți]], bleven Roemeens. Van de etnische lappendeken die de Boekovina anderhalve eeuw was geweest, was weinig meer over. De zuidelijke Boekovina is sindsdien Roemeenser geworden en de noordelijke Oekraïenser.▼
Na het einde van de Eerste Wereldoorlog viel het keizerrijk Oostenrijk-Hongarije uit elkaar en werd Boekovina dor Roemenië bezet. Dit kreeg de goedkeuring van het [[Verdrag van Saint-Germain (1919)]]. Na de inlijving werden niet-Roemeense kerken, verenigingen, cultuurinstellingen en scholen geroemaniseerd en veel Oekraïeners gaven zich onder deze druk voortaan als Roemeen op.
1940-1944: Thuis in het 'Reich'[bewerken]
▲
Tezelfdertijd werden de 95.000 Boekovina-Duitsers geevacueerd en in de door Duitsland bezette delen van Polen gehuisvest.
[1944-heden[bewerken]
▲Toen het Russisch front dichterbij kwam in 1944/45 vluchtte de Duitse bevolking. De grenzen die in het Molotov-Ribbentroppact waren overeengekomen, zijn in 1945 hersteld. Na de oorlog, in [[1947]] ([[Vrede van Parijs (1947)|Vrede van Parijs]]) werd de splitsing van de Boekovina bevestigd. [[Cernăuți]], zoals Czernowitz in de Roemeense tijd heette, werd bij de Oekraïense SSR gevoegd, de twee volgende steden, [[Suceava_(stad)|Suceava]] en [[Rădăuți]], bleven Roemeens. Van de etnische lappendeken die de Boekovina anderhalve eeuw was geweest, was weinig meer over. De noordelijke en zuidelijke Boekovina zijn door deze [[etnische_zuivering]]en sindsdien nationaal sterk gehomogeniseerd. De zuidelijke Boekovina is sindsdien Roemeenser geworden en de noordelijke Oekraïenser. 7.500 overgebleven Boekovina-Duitsers werden geëvacueerd naar de Bondsrepubliek Duitsland. Een deel van de gevluchtte Joden kwam na 1945 terug maar die in het zuidelijke Roemeense deel zouden in de jaren vijftig onder druk van het antisemitisme emigreren.
Sinds het uiteenvallen van de Sovjet-Unie maakt de noordelijke Boekovina deel uit van de republiek Oekraïne.
Een bekende afstammeling van Boekovina-Duitsers is musicus Stefan Hantel, die bekend is onder zijn artiestennaam Shantel.
{{Appendix|1=Literatuur|2=
| |||