Helhond: verschil tussen versies

[[Bestand:Helhond door Pieter de Monchy.jpg|thumb|De helhond door [[Pieter de Monchy]] in [[De Lutte]]]][[FileBestand:Houn-53_53 -_The_coal The coal-black_Hound_black Hound (Hound_of_BaskervillesHound of Baskervilles).jpg|thumb|[[Sherlock Holmes]] en [[John H. Watson|Dr. Watson]] zien de hond in ''[[De hond van de Baskervilles|The Hound of the Baskervilles]]'']][[FileBestand:Herne the Hunter.jpg|thumb|[[Herne the Hunter]] met honden, [[1840]]]][[FileBestand:Cadejo.JPG|thumb|''[[Cadejo]]'' uit [[Midden-Amerika]]]][[FileBestand:Blackdog.jpg|thumb|''[[Black Shuck]]'' uit [[Norfolk (Verenigd Koninkrijk)|Norfolk]]]]

Een '''helhond''' (ook ''hellehond'' of ''kardoes'') is een [[mythisch wezen]], het dier komtdat wereldwijd voor in [[Volksverhaal|volksverhalen]] voorkomt.

== Mythologie ==

* In de [[Griekse mythologie]] is het [[Kerberos (Griekse mythologie)|Cerberus]], de hond met drie koppen, die de [[onderwereld (mythologie)|onderwereld]] bewaakt.

* In de [[Germaanse mythologie]] is het de hond van [[Wodan]] en [[Vrouw Holle|Holda]], die hen vergezelt bij hun [[Wilde Jacht]]tochten.

* In de [[Noordse mythologie]] is het [[Garmr]], de hond van [[Hel (godin)|Hel]] en de bewaker van de poort van [[Niflheim]].

* In de [[Azteekse mythologie]] helpt [[Mexicaanse naakthond|Xoloitzquintle]] (de hond van [[Xolotl (god)|Xolotl]]) de doden naar de onderwereld.

== Volksverhalen in Nederland ==

In diverse [[Volksverhaal|volksverhalen]] leeft de helhond nog voort. De verhalen komen in Nederland voor onder meer in [[Twente]], [[Noord-Brabant]] en [[Groningen (provincie)|Groningen]]. De helhond wordt in deze verhalen dikwijls gezien als de brenger van naderend onheil<ref>[http://www.verhalenbank.nl/lijst_volksverhalen.php?zoekterm=helhond Verhalenbank van het Meertensinsituut]</ref> of de dood.

De hellehond is zwart gekleurd en heeft meestal spitse oren. Mensen die een hellehond tegenkwamen, konden rekenen op een recente dood van een naaste. Als men deze honden hoorde blaffen, was de dood nabij. De hellehond wordt ook wel kettinghond genoemd,<ref>Oe toch, spookjes en sprookjes uit het Brabantse Maasland, Gerard Ulijn, ISBN 90 6486 010 6</ref>, men hoorde de kettingen rinkelen en vond de dood.

* In de Overijsselse plaats [[De Lutte]] staat een [[brons|bronzen]] beeld van de helhond, gemaakt door [[Pieter de Monchy]] in opdracht van zijn jeugdvriend de textielfabrikant Dolf Molkenboer,<ref>[http://www.losser.nl/default/home/nieuwberichten/breinachterhellehondoverleden/id_168776 Brein achter hellehond overleden]</ref>, die het beeld plaatste bij zijn woning aan de Paasbergweg. De [[Paasberg (Overijssel)|Paasberg]] en het Duivendal waren de gebieden waar, volgens het volksgeloof, de helhond zich meerdere malen liet zien, evenals op het [[Kerkhof (kerk)|kerkhof]] van De Lutte. In het laatste geval betekende zijn verschijning de aankondiging van een sterfgeval. De helhond is het symbool geworden van De Lutte en staat dan ook op de dorpsvlag. Jaarlijks worden er de ''hellehondsdagen'' gehouden.<ref>[http://www.hellehond.nl/index.php?option=com_content&task=view&id=18&Itemid=28 Stichting Gemeenschapswerk De Hellehond]</ref>. Het mysterie [[Geheim van Hades]] is deels gebaseerd op deze klassieke [[sage (volksverhaal)|sage]] en vertellingen uit de Lutte. Het verhaal van de hellehond in de Lutte wordt dikwijls in verband gebracht met een overoud, Germaans verleden, die in verband zou staan met de germaanse god [[Wodan]]. Deze verklaring wordt echter tegenwoordig naar het rijk der fabelen verwezen. We weten niet of er in de regio De Lutte in Wodan werd geloofd, en zelfs als dit wel zo zou zijn, waaruit dat geloof dan bestond.<ref>'De hellehond', in: W. de Blécourt, [[Ruben Koman|R.A. Koman]] [et al.] (red.): Verhalen van stad en streek: sagen en legenden in Nederland. Bedum 2010, p. 182-185.</ref>

* In [[Boxmeer (plaats)|Boxmeer]] wordt verteld over een naaister die een kamer huurde, waarin de vorige bewoner zich had [[zelfmoord|verhangen]]. Er werd vaak een geluid gehoord alsof er met erwten of knikkers wordt gerold. Op een avond kwam de zwarte hond door de muur naar binnen. De naaister werd dood gevonden in haar bed.

* Bij [[Dinther]] zat soms een grote zwarte hond aan de rand van het bos en liep met je mee. De hond bracht ongeluk.

* In [[Grave (plaats)|Grave]] was een hond met een grote gloeiende sleutel in zijn bek.

== Verhalen in andere landen ==

Ook in andere landen is de hellehond bekend in de [[folklore]].

* In [[Engeland]] kent men de ''[[Black Dog]]'', deze komt vooral voor in de buurt van eeuwenoude routes, kruispunten en plekken waar mensen werden geëxecuteerd. Ook zijn de ''Gabriel Hounds'' en ''Ratchets'' bekend.

* In [[Wales]] kent men ''[[Cŵn Annwn]]'', de hond van [[Annwn]], en ''[[Gwyllgi]]''.

* Op [[Man (eiland)|Man]] zijn de ''Yell Hounds'' in verband te brengen met de honden van [[Herne the Hunter]].

* In [[Norfolk (Verenigd Koninkrijk)|Norfolk]] kent men ''[[Black Shuck]]''.

* In [[Lancashire (graafschap)|Lancashire]] kent men ''Barguist'', ''Gytrash'', ''Padfoot'', ''Shag'', ''Trash'', ''Striker'' en ''Skriker''.

* In [[Hertfordshire]] kent men ''Lean Dog'', het zou de ziel van een geëxecuteerde [[schoorsteenveger]] zijn.

* In [[Somerset (graafschap)|Somerset]] kent men de ''Gurt Dog'' en op [[Betchworth Castle]] [[spook]]tspookt een zwarte hond.

* In [[Yorkshire]] is ''[[Barghest]]'' bekend. In ''[[De hond van de Baskervilles|The Hound of the Baskervilles]]'' van Sir [[Arthur Conan Doyle]] speelt deze hellehond een belangrijke rol in [[Dartmoor (gebied)|Dartmoor]]. Als [[Graaf Dracula|Dracula]] in het boek van [[Bram Stoker]] aankomt in [[Whitby (Engeland)|Whitby]] (Yorkshire) verandert hij zichzelf in een enorme zwarte hond. [[Roald Dahl]] vermeld in ''[[De heksen]]'' dat deze honden altijd mannelijk zijn. In een aflevering van [[Dalziel and Pascoe]] heet een huis in de [[North York Moors]] ''The Barguest'' en op het bord staat een enorme zwarte hond. In [[Magic: The Gathering]] wordt het dier ''Hollowborn Barghest'' genoemd.

* In [[Mexico (land)|Mexico]] kent men de ''[[Nagual]]'' en ''[[Huay chivo]]'' en in heel [[Midden-Amerika]] is de ''[[Cadejo]]'' bekend. In [[Argentinië]] is de ''[[Lobisón]]'' de hellehond.

* In ''[[De drie vogeltjes]]'' speelt een grote zwarte hond een rol.

* In [[Edinburgh Castle]] verschijnt een spookhond.

== In moderne verhalen ==

Ook* deDe [[Grim (Harry Potter)|Grim]] uit de [[Harry Potter ]]-serie kan als hellehond worden opgevat.

* In [[The Omen]] wordt de [[antichrist]] bewaakt door zwarte honden.

* In [[No Country for Old Men]] loopt de hoofdpersoon langs een zwarte hond, vlak voor hij betrokken raakt in een [[heroïne]]deal.

* In [[Schateiland|Treasure Island]] van [[Robert Louis Stevenson]] heet een piraat ''Black Dog''. Er sterven meerdere mensen vlak na een bezoek van deze man.

* In ''Black Dog'', een film met [[Patrick Swayze]], wordt gezegd dat het gezien wordt als je te lang op de weg bent en te hard doorzet, als je inhalig wordt komt het en pakt alles af.

* In hetde stripverhalen ''[[SuskeDe en Wiskehellegathonden]]-album'' en ''[[De hellegathondenlaaiende linies]]'' komenvan ook[[Suske en Wiske]] komen helse honden voor.

* In ''[[Snuf de hond|Snuf en de luchtpostbrief]]'' van de kinderboekenschrijver [[Piet Jongeling|Piet Prins]] speelt het geloof in de ''zwarte kardoes'' of ''helhond'' in Twente een belangrijke rol<ref>[http://www.cosmox.nl/bestel/snuf-en-de-luchtpostbrief-piet-prins-9789060156506 Snuf en de luchtpostbrief - cosmox.nl]</ref>.

* Ook in [[Thriller (nummer)|Thriller]] van [[Michael Jackson (zanger)|Michael Jackson]] spelen ''the hounds of hell'' een rol.

* In de Amerikaanse tv -serie [[Supernatural (2005)|Supernatural]] komt de helhond regelmatig voor. hijHij neemt daarin mensen met een duivelscontract mee naar de hel.

== Afbeeldingen ==

FileBestand:Gevaudan-monster2.png|Het [[beest van Gévaudan]]

FileBestand:Cerberus-Blake.jpeg|[[Kerberos (Griekse mythologie)|Cerberus]]

FileBestand:Black Dog Pub Sign, Bouley, Jersey.jpg|[[Black Dog]], [[Jersey (eiland)|Jersey]]

== Zie ook ==

* [[Weerwolf]]

* [[Bijgeloof]]

* [[Krampus]], sleept ook met kettingen

* [[Oude Rode Ogen]]