Geschiedenis van Limburg: verschil tussen versies

Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
AGL (overleg | bijdragen)
kGeen bewerkingssamenvatting
Regel 12:
 
===Naamgeving===
De naam Limburg is in de [[19e eeuw]] gegeven aan de grote [[Limburg (Verenigd Koninkrijk der Nederlanden)|provincie Limburg van de Verenigde Nederlanden]]. De naam was afkomstig van het vroegere, grotendeels Limburgstalige [[hertogdom Limburg]] rond het [[Limburg (Luik)|stadje Limburg]] aan de [[Vesder]], in het noordoosten van de huidige Belgische [[Luik (provincie)|provincie Luik]]. Dit oude Hertogdomhertogdom Limburg behoorde samen met de [[Landen van Overmaas]] tot de vroegere [[Zeventien Provinciën]] der Nederlanden (van 1543 tot 1585). Omdat anders de naam van het historische gewest Limburg verloren zou gaan, was het in [[1815]] de persoonlijke wens van [[Willem I der Nederlanden|koning Willem I]], dat de nieuwe grote Maasprovincie binnen het Verenigd Koninkrijk der Nederlanden deze oude naam ging dragen.
 
==Territoriale eenmaking==
Regel 19:
===Componenten===
De huidige provincies Limburg zijn in hoofdzaak een voortzetting van vier vroegere territoriale componenten:
*Het [[Graafschapgraafschap Loon]] (nu Belgisch Limburg), met inbegrip van het [[Graafschap Horn]] (nu grotendeels in Nederlands Limburg).
*De [[Landenlanden van Overmaas]] (de kern van het huidige [[Zuid-Limburg (Nederland)|Zuid-Limburg]] in Nederland: het [[Landland van Valkenburg]], het [[Landland van 's-Hertogenrade]] en het [[Landland van Dalhem]]) en de vroeger [[Tweeherigheid van Maastricht|tweeherige stad Maastricht]], alsmede
*Het nu Nederlandse deel van het vroegere [[Overkwartier van Gelre]] (de kern van het huidige Nederlandse [[Midden-Limburg|Midden-]] en [[Noord-Limburg (Nederland)|Noord-Limburg]]).
*Ter aanvulling en gebiedsafronding kwamen nog enkele kleinere, maar wel strategisch gelegen Nederrijns-Pruisische delen, onder meer van het vroegere [[hertogdom Gulik]], binnen Nederlands staatsverband, met [[Sittard]] als belangrijkste plaats.
Regel 30:
Voor Nederlands Limburg gold dit in het bijzonder. Het grondgebied is hier na 1839 vrijwel ongewijzigd gebleven. Alleen het Duitse gebied van de [[Selfkant]] bij Sittard heeft in de recente geschiedenis nog een afzonderlijk hoofdstuk gevormd en heeft als Nederlands [[drostambt Tudderen]] tijdelijk (van 1949 tot 1963) bij Nederland gehoord.
====Uitruil met Wallonië====
Het historische hertogdom Limburg viel voor het overgrote deel volledig buiten de 19e eeuwse herordening en maakt nu deel uit van de [[Waals]]e [[provincie Luik]]. Als gevolg daarvan en van de Belgische [[Taalwetgeving in België|taalwetten van 1962]], is dit vroeger merendeels [[Platdiets|Limburgstalige]] stamgebied tegenwoordig hoofdzakelijk Franstalig en gedeeltelijk ook Duitstalig geworden. Alleen de [[Voerstreek]] werd aan de thans volledig eentalig Nederlandstalige, Belgische provincie Limburg gehecht. Van de bestaande Belgische provincie Limburg werden toen tegelijkertijd een groter aantal overwegend Franstalige plaatsen naar de provincie Luik overgeheveld: [[Korsworm]] ''(Corswarem)'', [[Wouteringen]] ''(Otrange)'', [[Rukkelingen-aan-de-Jeker]] ''(Roclenge-sur-Geer)'', [[Bitsingen]] ''(Bassenge)'', [[Wonk]] ''(Wonck)'', [[Eben-Emael]] en [[Ternaaien]] ''(Lanaye)''.
====Kanton Landen====
Aan de zuidwestkant werd het [[kanton Landen]] (in 1795 door de Franse bezetters tot een kanton van het [[Ourthe (departement)|departement van de OurteOurthe]] (de latere Nederlandse provincie Luik) gemaakt, met de [[Kleine Gete]] als afbakening; in 1917 door de Duitse bezetter aan Limburg gehecht) in 1963 overgeheveld naar de [[provincie Brabant]], waarna het thans als gemeente [[Landen (België)|Landen]] deel uitmaakt van [[Vlaams-Brabant]].
 
==Prehistorie==
Regel 76:
Administratief was het Frankische rijk ingedeeld in [[Gouw (Germaans)|gouwen]] die geleid werden door een [[gouwgraaf]]. De gouwen in het huidige Limburg waren in het westen [[Toxandrië]] <ref>Bas Aarts, (1992) Texandrië, van omstreden gouwbegrip naar integratie in het hertogdom, Tilburgse Historische Reeks 1, pp 8-42 [http://www.historietilburg.nl/thr/thr1.Aarts.htm online]</ref> en de [[Haspengouw (gouw)|Haspengouw]], in het midden de [[Maasgouw (gouw)|Maasgouw]] en [[Luikgouw]] en in het oosten de [[Hettergouw]] en [[Gulikgouw]].
 
De Frankische koningen van de dynastie der [[merovingen|Merovingers]], en vanaf 751 hun opvolgers de [[karolingen|Karolingers]], wisten hun rijk uit te bouwen tot de machtigste staat in West-Europa sinds de instorting van het Romeinse rijk. Tijdens de Karolingen lag Limburg centraal in het Frankische Rijk. De [[Haspengouw]], [[Zuid-Limburg (Nederland)|Zuid-Limburg]], [[Aken (stad)|Aken]] en het gebied net ten oosten van deze stad, behoorden tot de kerngebieden van [[Austrasië]], de machtsbasis van de [[Karolingen]]. Rond het jaar 800, na de kroning van [[Karel de Grote]] tot "Keizer van het Hernieuwde Romeinse Rijk", was [[Aken (stad)|Aken]], een paar kilometer buiten het huidige Limburgse gebied, enige decennia de feitelijke hoofdstad van het gehele [[Frankische rijk]], dat zich toen over een groot deel van Europa uitstrekte. De handel en economie floreerde tijdens de zogenaamde [[Karolingische Renaissance]], die iets terugbracht van de welvaart tijdens de voorgaande Romeinse periode. Ook groeide de bevolking.
 
=== Opdeling van het Frankische rijk ===