Calcium: verschil tussen versies
Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
→Calcium in voeding: calcium wordt opgenomen, niet kalk. |
taal |
||
Regel 40:
== Toepassingen ==
Calciumverbindingen vormen de basis van [[bot (anatomie)|botten]] en [[tand]]en, daarom is het voor veel organismen belangrijk om er voldoende van binnen te krijgen.
Toepassingen van calcium in de industrie zijn:
Regel 53:
Een calciumtekort kan leiden tot botontkalking ([[osteoporose]]) en bij kinderen tot verschijnselen van Engelse ziekte ([[rachitis]]) en spierkrampen.
In het [[klinisch chemisch]] [[laboratorium]] wordt calcium met name in het bloed gemeten; het niveau daarvan kan een disbalans van calcium over lichaamscompartimenten aantonen. In het bloed is calcium gebonden aan bloedeiwitten (40%), aan negatief geladen ionen (10%), of vrij aanwezig als geïoniseerd calcium. Dat laatste is de fysiologisch actieve component. Het calciumniveau in het bloed staat onder regulatie van vitamine D en het hormoon PTH. Een ongecontroleerde afgifte van PTH, PTH-achtige hormonen, [[vitamine D]] of specifieke [[cytokinen]] kunnen een verhoogd calciumniveau in het bloed veroorzaken (> 2,55 mmol/L). Een verlaagd niveau van calcium (< 2,1 mmol/L) komt voor bij onder andere therapie met bepaalde medicijnen, chronische [[nierziekte]], [[alkalose]], [[malabsorptie]], verlaagd [[PTH]]
Calciumionen (Ca<sup>2+</sup>) spelen een zeer belangrijke rol in de [[biochemie|biochemische]] en [[fysiologie|fysiologische]] processen van organismen, en dan voornamelijk in hun cellen. Zo heeft calcium een rol in het proces van de [[signaaltransductie]] (doorgeven van signalen binnen een cel) waar het fungeert als tweede boodschapper. Calcium is nodig bij de samentrekking van spiercellen en ook bij de bevruchting is calcium belangrijk. Verder vereisen veel [[enzymen]] calciumionen als [[co-enzym]] (bijvoorbeeld bij de [[bloedstolling]]). Extracellulair calcium is ook belangrijk voor het behoud van een [[potentiaalverschil]] tussen de celmembranen. Tenslotte is calcium ook zeer belangrijk voor de vorming van beenderen.
Regel 75:
Calcium is een [[lithofiel element]], dat in de Aarde vooral in de [[aardkorst|korst]] voorkomt, die ongeveer voor 4,15 gewichtsprocent uit calcium bestaat. Door de reactieve eigenschappen komt het niet in ongebonden toestand voor. Bekende mineralen waarin calcium voorkomt zijn [[calciet]] ([[calciumcarbonaat]]), [[gips]] ([[calciumsulfaat]]) en [[fluoriet]] ([[calciumfluoride]]). Meestal wordt calcium geïsoleerd met behulp van [[elektrolyse]] van [[calciumchloride]] en calciumfluoride.
Opgelost calcium in de oceanen wordt door diverse [[organisme]]n gebruikt om hun skelet uit op te bouwen in de vorm van de mineralen calciet en [[aragoniet]]. Als deze organismen sterven bezinken hun skeletjes naar de bodem om daar sediment te vormen. Door hoge [[hydrostatische druk]] is in de [[bathyale zone]] (op meer dan 4,5
Dieper in de korst kan calcium in diverse [[metamorfose (geologie)|metamorfe]] mineralen voorkomen. Voorbeelden zijn [[dolomiet]], [[calciet]], [[hornblende]], [[grossulaar]] (Ca-[[granaat (mineraal)|granaat]]), [[plagioklaas]] en [[orthopyroxeen]]. Door [[metasomatisme]] en [[retrograad (geologie)|retrograde]] metamorfose kunnen deze mineralen in bijvoorbeeld [[talk (mineraal)|talk]], [[epidoot]] of [[tremoliet]] worden omgezet.
| |||