Mammoetboom: verschil tussen versies
Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
Tekst vervangen door "kakaka" Label: Misbruikfilter: Leeghalen |
k Wijzigingen door 176.62.142.90 (Overleg) hersteld tot de laatste versie door Woudloper |
||
Regel 1:
{{Taxobox
| type= plant
| naam= Mammoetboom
| status= Kwetsbaar|rl-id= 34023
| afbeelding= Burlingame Redwood.JPG
| afbeeldingtekst=
| rijk= [[Planten|''Plantae'']] (Planten)
| stam= ''[[Embryophyta]]'' (Landplanten)
| klasse= ''[[Spermatopsida]]'' (Zaadplanten)
| clade1= [[Naaktzadigen]]
| orde= ''[[Coniferales]]'' (Coniferen)
| familie= ''[[Cupressaceae]]'' (Cipresfamilie)
| onderfamilie= ''[[Sequoioideae]]''
| geslacht= ''[[Sequoiadendron]]''
| taxon= [[Soort]]
| w-naam= ''Sequoiadendron giganteum''
| auteur= ([[John Lindley|Lindl.]]) [[John Theodore Buchholz|J.Buchholz]]
| datum= 1939
}}
De '''mammoetboom''' of '''reuzensequoia''' (''Sequoiadendron giganteum'') is een boom uit de [[cipresfamilie]] (''Cupressaceae''). Het is de zwaarste boom in de wereld. De soort komt van nature voor in [[Californië]] waar ze groeit op de westelijke hellingen van de [[Sierra Nevada (Verenigde Staten)|Sierra Nevada]]. Voor de [[ijstijd]]en kwam de boom algemeen voor op het noordelijk halfrond. In bijvoorbeeld [[Europa (werelddeel)|Europa]] is de boom bekend als [[fossiel]] in [[bruinkool]]lagen.
De grootste mammoetboom is de [[General Sherman|General Sherman Tree]]. Deze boom is te vinden in het [[Sequoia National Park]] in Californië, heeft een hoogte van ruim 83 meter, een omtrek van 31 meter bij de bodem en 26 meter op borsthoogte.
Als sierboom worden mammoetbomen aangeplant in Europa, maar daar zijn ze voorlopig aanmerkelijk kleiner. De dikste mammoetboom in België is een boom in het Waalse [[Esneux]], die een stamomtrek van 8,9 m heeft op 1,5 m hoogte. In Nederland zijn de dikste exemplaren te vinden in [[Brummen]] in Gelderland, met stamomtrekken van 7,9 en 7,8 meter (op 1,3 m hoogte). Om zo groot te worden als in Amerika zijn duizenden jaren nodig. De planten zijn in Europa pas in de tweede helft van de 19e eeuw voor het eerst ingevoerd. De leeftijd van de oudste reuzensequoia wordt na [[dendrochronologie|jaarringenonderzoek]] op 3200 jaar geschat.
De kroon is smal en kegelvormig. De uiteinden van de takken buigen naar voren. De boom[[schors]] is net als die van de [[kustmammoetboom]] (''Sequoia sempervirens'') roodachtig bruin, dik, zacht en vezelig. Later wordt de schors donkerder en gegroefd. De richels steken soms ver uit. De schors is heel zacht en kan gemakkelijk ingeduwd worden. Men kan ertegen stompen zonder de vuist te verwonden. De boom heeft blauwgroene of donkergroene schubbladeren van 4-7 mm lang. De kegels zijn bruin en eivormig, 5-8 cm lang en hangen aan lange steeltjes aan de hoofdtwijgen.
De mammoetboom heeft een zeer dikke bast en een hoge kruin, zodat bij een [[bosbrand]] het vuur de belangrijkste delen van de boom niet kan aantasten. Voor de voortplanting is het zelfs noodzakelijk dat de zaden deels verbrand worden. Het snel blussen en voorkomen van bosbranden in het verspreidingsgebied schijnt er toe geleid te hebben dat er vrijwel geen nieuwe Sequoia's meer opgroeien. Overigens zijn de zeer sterke bosbranden die af en toe toch oplaaien wel in staat om oude exemplaren dodelijk te beschadigen.
De mammoetboom levert zacht en duurzaam [[hout]]. Het is echter te zacht om als constructiemateriaal gebruikt te worden. Reuzenbomen die worden geveld versplinteren niet zelden in ernstige mate als ze omvallen, waardoor een groot deel van het hout onbruikbaar wordt.
De tien grootste bomen uit het geslacht van de ''S. giganteum'' zijn:
{| class="wikitable vatop"
|-
! Naam
! Locatie
! Hoogte<br />(meter)
! Omtrek<br />(meter)
! Volume<br />(kubieke meter)
|-
| [[General Sherman]]
| [[Giant Forest]]
| 83,79
| 31,27
| 1486,9
|-
| [[General Grant]]<ref>Via de website van de [[National Park Service]]: in juli 2003 werd de tot op dat moment op een na grootste mammoetboom ter wereld, de [[Washington Tree]] in [[Sequoia National Park]], door een blikseminslag sterk beschadigd. In de daaropvolgende winter woedden meerdere heftige stormen die de boom verder beschadigden. Van de oorspronkelijk 78 meter hoge boom is nu minder dan 35 meter over. Het is niet uitgesloten dat deze ruim 2000 jaar oude boom door een volgende storm volledig verwoest wordt.</ref>
| Grant Grove
| 81,72
| 32,77
| 1319,8
|-
| President
| Giant Forest
| 73,43
| 28,35
| 1278,4
|-
| Lincoln
| Giant Forest
| 77,97
| 29,96
| 1259,3
|-
| Stagg
| Alder Creek
| 74,07
| 33,22
| 1205,0
|-
| Boole
| Converse Basin
| 81,93
| 34,44
| 1202,7
|-
| Genesis
| Mountain Home
| 77,11
| 26,00
| 1186,4
|-
| Franklin
| Giant Forest
| 68,21
| 28,90
| 1168,9
|-
| King Arthur
| Garfield Grove
| 82,39
| 31,76
| 1151,2
|-
| Monroe
| Giant Forest
| 75,5
| 27,8
| 1135,6
|}
== Zie ook ==
* [[Sequoia (geslacht)]]
* [[Kustmammoetboom]] (''Sequoia sempervirens'')
<gallery widths="180" heights="180">
Bestand:Hauser.jpg|In de winter
Bestand:Riesenmammutbaum.jpg|General Grant
Bestand:General Sherman 2426497682.jpg|General Sherman
Bestand:Sequoiadendron1.jpg|De uitgeholde California Tree in [[Yosemite National Park]]
Bestand:Sequoia and a car.jpg|Vergelijking met een auto
Bestand:Sequoi.westonbirt.600pix.jpg|Een boom in [[Gloucestershire]], [[Verenigd Koninkrijk]]
Bestand:GiantSequoiaTrunk.JPG|Voet van de boom
Bestand:Ecorce sequoia.jpg|Schors
Bestand:Seqgigcones.jpg|Kegels
Bestand:Sequoiadendron giganteum MHNT.BOT.2004.0.191.jpg|Kegels
</gallery>
== Externe links ==
* [http://www.monumentaltrees.com/nl/bomen/mammoetboom/ Monumentale bomen: De mammoetboom]
* [http://www.monumentaltrees.com/nl/bomen/mammoetboom/benelux/ Monumentale bomen: Mammoetbomen in de Benelux]
* {{en}}[http://www.nps.gov/seki/naturescience/bigtrees.htm National Park Service: The Giant Sequoia -- Forest Masterpiece]
{{Appendix}}
{{Commonscat|Sequoiadendron giganteum}}
[[Categorie:Endemische plant uit Californië]]
[[Categorie:IUCN-status kwetsbaar]]
[[Categorie:Cipresfamilie]]
| |||