|
In het Spaanstalig [[Caribisch gebied]] en de [[Canarische Eilanden]] is de wederzijdse beïnvloeding door massale emigratie en remigratie door [[Canariërs]] duidelijk merkbaar. Het accent en woordenschat hebben daardoor een sterke gelijkenis met het [[Canarisch-Spaans]]. Verder wordt in [[Andalusië]], op de [[Canarische Eilanden]] en in [[Latijns-Amerika]] het woord vosotros (jullie) met bijbehorende vormen zelden gebruikt. Hiervoor gebruikt men normaal ustedes, dat daarnaast ook als meervoudsvorm van 'u' dienst doet.
== Uitspraak en spelling ==
[[Bestand:BobBurmanLOC.jpg|thumb|Ook vreemde woorden worden veelal fonetisch geschreven, chauffeur wordt ''chofer'']]
=== Opsomming van letters ===
{| class="wikitable"
!Spaans
!NL klinkt als
!voorbeeld
|-
|a
|a en aa. Er bestaat géén open / gesloten lettergreep
|abrir (openen: aabrir)<br /> falda (rok; falda)
|-
|b
|b
|abuelo (opa; aboeëlo)
|-
|c
|voor e of i als de Nederlandse s, overige gevallen: k
|cerveza (bier; serbessa),<br /> casa (huis; kasa)
|-
|ch
|als de Engelse ch als in "''ch''eckpoint" (tsj)
|hecho (gemaakt, gedaan; etsjo)
|-
|d
|d meestal stom aan het eind van een woord
|ciudad (stad; sioeda)
|-
|e
|e en ee. Er bestaat géén open / gesloten lettergreep , .
|pero (maar; perroo met korte r)<br />perro (hond; perroo met lange r)
|-
|f
|f
|feliz (gelukkig; felies).<br />alfabeto (alfabet; alfabetto)
|-
|g
|als de Limburgse g
|ganar (winnen, geld verdienen; ganaar)<br />ginebra (jenever; ginebra)
|-
|h
|wordt niet uitgesproken,
|hotel (hotel; otel)<br /> prohibido (verboden; proibido)
|-
|i<br />ie
|i en e (2 lettergrepen)
|piedra (steen; piëdra)<br />fiebre (koorts; fiëbre)
|-
|j
|als Limburgse g maar met meer g,
|trabajo (werk; trabaagho)
|-
|k
|komt bijna niet voor, meestal alleen in nieuwe woorden.
|kilogramo (kilogram)<br />kilómetro (kilometer)
|-
|ll (LL)
|in Zuid-Spanje en het grootste deel van Latijns-Amerika: j,
|calle (straat; kajje)
|-
|m
|m
|margarita (madeliefje)<br />calamar (inktvis)
|-
|n
|n
|novia (bruid; nowbia)<br />sandía (watermeloen)
|-
|ñ
|nj
|mañana (morgen; manjana)
|-
|o
|o en oo: tussen o in hok en groot
|barco (boot; barko)<br /> mayor (ouder, groote; major)
|-
|p
|p
|para (naar; para (korte r))<br /> pero (maar; (korte r))<br /> perro (hond; lange r)
|-
|q
|k. Na de q wordt altijd een u geschreven, daarna komt altijd een klinker. , ..
|quiosco (kiosk; koeiosko)<br />quórum (quorum; koeóroem)<br />porque (omdat; porkè)
|-
|r
|kort uitgesproken met de tongpunt tegen de tanden.
|caro (duur; karo)
|-
|rr
|langer uitgesproken,
|perro (hond; perro)
|-
|s
|s scherpe.
|serio (ernstig; serrio)<br />fresa (aardbei; fressa)
|-
|t
|t, tong drukt tegen achterkant van tanden.
|tarde (middag)<br />parte (deel)
|-
|u
|oe, kort uitgesproken in de combinaties gue, gui en qu
|uno (één; oeno)<br /> guardia (bewaker; ghoeardia)<br /> agua (water; aghoea)
|-
|v
|wb als harde w of als b met de ondelip tegen de boventanden.
|
|-
|w
|Letters w en k komen eigenlijk alleen voor in niet Spaanse woorden.
|
|-
|x
|ks, zelfde gebruik als in [[Cuba (land)|Cuba]]
|xenon (edelgas; ksenon)
|-
|y
|i j,
|y (en; ie)<br /> soy (ik ben(iets); soj)<br /> estoy (ik ben(ergens); estoj)<br /> leyendo (ik lees; lejendo)
|-
|z
|z s, als de Nederlandse z die soms als s wordt uitgesproken.
|zigzag (heen en weer; zighzagh)<br /> zepelin (zepelin; zeppelin)<br /> veloz (acceleren; wbelos)<br /> marzo (maart; marzo)
|}
=== Het alfabet ===
Het Dominicaanse alfabet heeft 28 letters wijkt enigszins af van het Spaanse en over het algemeen wordt de tweede persoon meervoud niet gebruikt. Het alfabet ziet er zo uit:
A, B, C, D, E, F, G, H (adje), I, J (ghotta), K, L, LL (doble l), M, N, Ñ (enje), O, P, Q, R, S, T, U (oe), V (bw), W (boble oe), X (ekkie), Y (igriéga), Z.
=== Letters met dezelfde uitspraak ===
*Er is geen verschil in uitspraak tussen de y (i igriéga) en de i (i latina).
*Er is geen verschil in uitspraak tussen c (niet voor e of i) en k.
Er zijn eigenlijk maar drie gevallen waarin een woord met een bepaalde uitspraak op twee manieren kan worden geschreven:
*De b en de v klinken bijna gelijk. De v wordt uitgesproken als een sterke w en klinkt b, maar dat verschil is bijna niet te horen.
*Er is ook een klein verschil tussen g (als Limburgse g) en j (iets meer g).
*De h wordt niet uitgesproken en vaak om historische redenen geschreven in woorden als helado (ijsje; elado) en hierro (ijzer; jerro)). Een woord begint nooit met ue-, maar kan wel met hue- beginnen.
== Klemtoon ==
*De ligging van de klemtoon valt nomaal op de voorlaatste klinker.
*Eindigt een woord op ar, dan ligt de klemtoon op de laatste klinker.
* (dit wordt uitgebreid)
In alle gevallen met een accentteken, klemtoon op de beklemtoonde klinker (bijvoorbeeld fármaco (geneesmiddel), Córdoba).
Een combinatie van twee klinkers (waaronder een i, u of y) is een tweeklank en geldt voor de bepaling van de klemtoon als een enkele lettergreep.
Soms is een accentteken nodig om een tweeklank te scheiden. Schrijft men dia, dan is dat een woord van één lettergreep, ongeveer met de uitspraak dja. De combinatie ia vormt immers een tweeklank. Door een accentteken op de i te zetten, dus día, geeft men aan dat de klemtoon op de i ligt: uitspraak die-a. De tweeklank is nu geen tweeklank meer, het woord heeft twee lettergrepen en de klemtoon ligt op de voorlaatste lettergreep. Het accentteken blijft echter nodig.
Een accentteken wordt soms ook gebruikt om [[Homoniem|homoniemen]] van elkaar te onderscheiden, bijvoorbeeld como (ik eet) en ¿Cómo? (hoe?).
Alle vraagwoorden hebben een accent. Bijvoorbeeld: "Wat denk jij ervan?" = "¿Qué tú crees?" En: "Denk je dat je leuk bent?" = "¿Crees que eres divertido"? Want: qué = wat (vraagwoord), que = dat (voegwoord)
"De stad waar jij bent" - "La ciudad donde estás" en: "Waar ben je?" - "¿Dónde estás?"
=== Dubbele medeklinkers ===
In het algemeen zijn er geen dubbele medeklinkers, bijvoorbeeld ''oficina'', ''interesante''. Uitzonderingen zijn ''ll'' en ''rr'', die anders klinken dan ''l'' en ''r'', en ''cc'' in woorden als ''accidente'' en ''acción'', en ''nn'', dat alleen voorkomt wanneer voorvoegsels die eindigen op -n geplaatst worden voor een woord dat begint met n- zoals in ''connotación''.
De dubbele ''r'' klinkt wat langer dan een enkele ''r''. Aan het begin van een woord wordt ''r'' geschreven en ''rr'' uitgesproken. Het gevolg is soms dat een ''r'' verdubbeld wordt als een woord een voorvoegsel krijgt. Bijvoorbeeld: ''pre'' + ''romano'' = uitspraak ''prerromano'' (''voor-romeins'') en uitspraak ''puertorriqueño'' (''Puerto Ricaans'', ''uit Puerto Rico'').
== Zie ook ==
| 