Geoïde: verschil tussen versies
Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
k Hayford |
|||
Regel 5:
4. continent<br>
5. geoïde]]
[[
De '''geoïde''' is het vlak op gemiddeld zeeniveau waar dezelfde [[zwaartekrachtpotentiaal]] heerst, het [[equipotentiaalvlak]]. Dit vlak staat in elk punt loodrecht op de richting van de zwaartekracht en ligt dus overal [[waterpas]]. Het is het referentievlak waar hoogtemetingen van het topografisch oppervlak aan gerelateerd worden. Door allerlei invloeden, zoals de aanwezigheid van bergen op land en troggen in de oceanen, verschillen van [[Dichtheid (natuurkunde)|dichtheid]] van de [[Massa (natuurkunde)|massa]] in het inwendige van de aarde, staat de zwaartekracht niet exact loodrecht op een geïdealiseerde model van de aarde, de afgeplatte bol, oftewel oblate [[sferoïde]]. De geoïde heeft over de hele aarde gemeten veel bulten en dalen, veroorzaakt door bovengenoemde invloeden.
==Definitie==
De relatie tussen het [[topografisch oppervlak]], de geoïde en de [[ellipsoïde]] is:
:<math>H = h - N</math>
*<math>h</math> = de ellipsoïdale hoogte of hoogte van het topografisch oppervlak tegenover de ellipsoïde
Regel 16 ⟶ 17:
De geoïde wordt als referentievlak voor [[orthometrie|orthometrische]] hoogten gebruikt. Deze hoogten worden in veel landen gebruikt voor het nationaal hoogtestelsel. Uit waterpasmetingen (en zwaartekrachtmetingen) kunnen deze orthometrische hoogten worden bepaald. In Nederland worden hoogten gemeten ten opzichte van [[Normaal Amsterdams Peil]] (NAP). Dit kwam van oorsprong overeen met de geoïde, maar doordat het nulpunt van het [[Normaal Amsterdams Peil|NAP]] niet helemaal gelijk is aan gemiddeld zeeniveau, er in de loop van de tijd een lichte bodembeweging heeft plaatsgevonden en meetonnauwkeurigheden, komen de NAP-hoogten nu niet meer helemaal overeen met orthometrische hoogten.
Geoïdehoogten zijn de hoogten tussen de geoïde en een [[referentie-ellipsoïde]], bijvoorbeeld [[WGS 84|WGS84]], [[European Terrestrial Reference System 1989|ETRS89]]
==Waarom is de geoïde nodig?==
De geoïdehoogten ''N'' zijn de afstand tussen de geoïde en een referentie-ellipsoïde. Met een [[Global Positioning System|
In het verleden kon de geoïde slechts bepaald worden door astronomische waarnemingen (bepaling van de afwijkingen van de verticaal) of door zwaartekrachtmetingen (bepaling van de anomalieën van de zwaartekracht). Beide type waarnemingen kunnen slechts op het vaste land uitgevoerd worden. Vandaag kan men door waarneming van de variaties van bepaalde loopbaanparameters van kunstmatige satellieten een "wereldwijde geoïde" bepalen. Deze wordt opgegeven ten opzichte van de ellipsoïde [[WGS 84|WGS84]]. Hierdoor ontstaan
==Recente ontwikkelingen==
|