Markt (Maastricht): verschil tussen versies

De meeste huizen aan de Markt zijn in de 17e en 18e eeuw gebouwd. In veel gevallen betrof het '[[Verstening (bouwkunde)|verstening]]' van bestaande middeleeuwse huizen. Voorbeelden zijn de hoekpanden Markt-[[Hoenderstraat (Maastricht)|Hoenderstraat]] en Markt-Heilige Geest, waar de stenen invulling van het [[Vakwerk (wandconstructie)|vakwerkbouwskelet]] in beide gevallen duidelijk zichtbaar is. Veel huizen rondom de Markt vallen op door monumentale, (deels) [[Blauwe hardsteen|hardstenen]] gevels en hoge daken.

 

[[Afbeelding:Zicht op de Markt met rechts het stadhuis - Maastricht - 20389952 - RCE.jpg|thumb|left|De Markt als parkeerplaats in de jaren '70. Op de achtergrond het "gat in de Markt"]]

De Markt veranderde in 1930 drastisch van aanzicht door de bouw van de [[Wilhelminabrug (Maastricht)|Wilhelminabrug]]. Om het verkeer vanaf de nieuwe brug te laten doorstromen, sloopte men de bebouwing tussen de Markt en de [[Maas]], waardoor twee straten en drie bouwblokken compleet werden weggevaagd. Ter plekke van de verdwenen Kwadevliegenstraat en de Drieëmmerstraat werd een nieuwe, brede straat aangelegd, de Stadhuisstraat. Aan weerszijden van de Stadhuisstraat verrezen eind jaren '50, begin jaren '60 grote kantoorgebouwen: het stadskantoor van de gemeente Maastricht en een kantoor van [[Rijkswaterstaat]]. Het laatste werd enkele jaren later eveneens door de gemeentelijke organisatie in gebruik genomen. In dezelfde periode werd een deel van de nabije Gubbelstraat gesloopt om plaats te maken voor een vijf lagen tellende, bovengrondse parkeergarage. De drie gebouwen in [[Functionalisme (architectuur)|functionalistische stijl]] waren jarenlang gehate objecten in het Maastrichtse stadsbeeld.

 

Aan het eind van de twintigste eeuw stond de gemeente voor de keuze om de kantoren aan de Stadhuisstraat drastisch te renoveren of nieuwbouw te plegen. De behoefte om de stedebouwkundige fouten uit het verleden te herstellen en het gat in de oostelijke Marktwand te dichten, gecombineerd met de weerstand die de architectuur van de gebouwen opriep, gaf de doorslag en men besloot tot sloop en nieuwbouw. Van 2002 tot 2007 werd het grootschalige nieuwbouwcomplex [[Mosae Forum]] naar plannen van [[Jo Coenen]] en [[Bruno Albert]] gerealiseerd, waardoor het "Marktgat" thans deels is gedicht. In Mosae Forum zijn naast de gemeentekantoren een winkelcentrum en een grote ondergrondse parkeergarage opgenomen. Door de opheffing van de Stadhuisstraat moest de aanlanding van de Wilhelminabrug bij die gelegenheid worden gewijzigd, zodat het verkeer naar de Maasboulevard in plaats van de Markt kon worden geleid. De Markt werd daarna [[autoluw]] ingericht, waarbij alle bovengrondse parkeerplaatsen verdwenen. Door de strategische aanplant van bomen werd het oorspronkelijke inrichtingsplan van Pieter Post alsnog uitgevoerd.

 

===Architectuur===

Midden op de Markt staat het 17e-eeuwse [[Stadhuis van Maastricht|stadhuis]] dat nog steeds dienst doet als [[gemeentehuis]] van Maastricht, hoewel de meeste gemeentelijke diensten sinds 2007 in [[Mosae Forum]] gehuisvest zijn. Ook de raadszaal en de publieksbalies hebben een onderkomen in het nieuwe complex gevonden. Het [[college van burgemeester en wethouders]] echter zetelt in het oude stadhuis, dat tevens voor representatieve doeleinden wordt gebruikt. Het stadhuis van Maastricht geldt als een hoogtepunt in het oeuvre van [[Pieter Post (architect)|Pieter Post]] en een belangrijk voorbeeld van het [[Hollands Classicisme]].

 

 

Het complex [[Mosae Forum]] is een voorbeeld van moderne architectuur, waarbij getracht is de nieuwbouw te laten aansluiten bij de monumentale omgeving. Het masterplan en het grijze, noordelijke bouwdeel zijn van de hand van de in Maastricht woonachtige architect [[Jo Coenen]]. Het lichtbruine, zuidelijke gebouw is ontworpen door de [[Luik (stad)|Luikse]] architect [[Bruno Albert]].

 

===Beelden, straatmeubilair===

Aan de noordkant van de Markt, bij het begin van de Boschstraat, staat sinds 1904 het [[standbeeld]] van de Maastrichtse uitvinder van het [[lichtgas]], [[Jan Pieter Minckeleers]], met in zijn hand een eeuwig brandende toorts.<ref>Over de kosten van de gasrekening ontstond in 2011 commotie in de gemeenteraad, nadat de sponsor van de eeuwig brandende vlam zich had teruggetrokken. Een prijsvraag leverde het idee van een muntautomaat op, waarbij men door een kleine donatie de vlam in werking kan stellen.</ref> Het bronzen standbeeld van [[Bart van Hove (beeldhouwer)|Bart van Hove]] staat op een hoge, hardstenen sokkel met bronzen plaquettes. In 2006 werd het beeld enige tientallen meters zuidwaarts verplaatst. Aan de zuidkant van de Markt staat een hardstenen fontein met het standbeeld van het ''Mooswief'' van [[Charles Vos (Maastricht)|Charles Vos]] uit 1954. Het beeld brengt hommage aan de groentenvrouwen, die eertijds vanuit de dorpen rondom Maastricht hun waren op de markt kwamen aanbieden. Op de Markt bevindt zich verder een hardstenen [[waterpomp]] uit 1824.

 

===Warenmarkt, winkels===

Op de Markt vinden tweemaal per week [[markt (winkel)|warenmarkten]] plaats, te weten:

Verder is er aan de zuidzijde van het plein een dagmarkt met een beperkt aantal permanente marktkramen met snacks en levensmiddelen. Naast de warenmarkten zijn er diverse reguliere winkels direct aan de Markt gevestigd, alhoewel het aantal afneemt. In het winkelcentrum Mosae Forum zijn vooral landelijke [[winkelketen]]s gevestigd.

 

===Horeca===

Op de Markt bevindt zich een grote concentratie van [[horeca]]gelegenheden, met name aan de noord- en zuidzijde van het plein. Aan de zuidzijde domineren de [[fastfood]]zaken; aan de noordkant bevinden zich enkele hotels. Veel cafés en restaurants hebben terrassen aan het plein. Een typisch Maastrichtse horecazaak die ook bij bezoekers grote bekendheid geniet, is friture Reitz ("''frietsje mèt zoervlèis''") tegenover het Mooswief aan de zuidkant van de Markt.

 

==Fotogalerij==

Afbeelding:Maastricht - rijksmonument 506671 - Minckeleers 20100501.jpg|Standbeeld Minckeleers

Afbeelding:Maastricht - Mooswief - Charles Vos 1954 - Markt 20100524.jpg|Standbeeld Mooswief

Afbeelding:Maastricht - rijksmonument 28029 - Pomp op Markt 20100524.jpg|Waterpomp

</gallery>

{{commonscat|Markt (Maastricht)}}