Olsztyn: verschil tussen versies
Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
k Robot: verwijderd: mt:Olsztyn (deleted) |
k Bij personen van wie gebruiken en niet waarvan |
||
Regel 26:
Het huidige Olsztyn werd onder de naam Allenstein op 31 oktober 1353 aan de oever van de Alle (nu Pools: Łyna) gesticht. als een stad onder bescherming van de reeds door de [[Duitse Orde]] opgerichte burcht. Het stadje werd weldra de residentie van de administrator van het bisdom [[Ermland]] ([[Warmia]]) en het juridisch-administratieve centrum van het zuidelijk deel van dit bisdom, dat weer een onderdeel was van de [[Duitse Ordensstaat]] (Deutschordensstaat) Pruisen. Na voortdurende oorlogen tussen deze Duitse Orde en de Poolse koningen, die haar gezag bestreden, moest ze in 1466 toestaan dat in 1478 de Ermlander bisschoppen een persoonlijke eed van trouw aan de Poolse kroon aflegden. Van 1516 tot 1519 werd het ambt van administrator vervuld door de neef van bisschop Lukas von Watzenrode: Nikolaus Koppernigk, onder de gelatiniseerde naam [[Nicolaas Copernicus|Copernicus]] als astronoom wereldbekend geworden.
De aanhoudende schermutselingen tussen Pruisen en Polen hadden het gebied sterk verarmd. In 1519 veroorzaakte de aanhoudende druk van de Poolse koning op de Duitse Orde om ook haar overige gebieden onder koninklijk gezag te schikken opnieuw een oorlog, waarbij Copernicus naar Frauenburg (Pools: [[Frombork (stad)|Frombork]]) vluchtte. Hij kwam na de vredessluiting in 1521 weer terug in Allenstein en werd wegens zijn betuigde trouw aan de koning daar tot administrator van het bisdom Ermland benoemd. Zijn assistent was [[Tiedemann Giese]] die later bisschop zou worden. De politieke scheiding werd kort daarna ook religieus van aard toen in 1525 de Ordensridders tot het lutheranisme overgingen en hun Pruisische staat seculariseerden tot hertogdom. Sindsdien wees de Poolse koning aan hem getrouwe Polen aan als bisschopskandidaten,
=== Het koninkrijk Pruisen ===
Regel 43:
Na de Tweede Wereldoorlog kwam Allenstein ten gevolge van het [[Conferentie van Potsdam|verdrag van Potsdam]] onder Pools bestuur en kreeg het de Poolse naam Olsztyn, een in Polen al langer gebruikte benaming voor Allenstein. De stad werd het de hoofdstad van de woiwodschap Olsztyn. De Duitse bevolking werd, voor zover ze niet al gevlucht was, krachtens het verdrag van Potsdam uit de stad en de omringende regio verdreven. Slechts circa 7 procent van de Duitse bewoners was het toegestaan in de nieuwe Poolse stad te blijven wonen. Dit betrof uitsluitend inwoners die konden bewijzen dat ze voldoende het Pools beheersten om tot Pool geresocialiseerd te kunnen worden. Deze inwoners kwamen uit de dorpen ten zuiden van de stad waar de plattelandsbevolking nog steeds traditioneel een Pools dialect sprak, al was zij in 1945 verregaand verduitst. De laatste Sovjettroepen verlieten de stad in 1956. De Poolse autoriteiten stelden het ontvolkte Olsztyn open voor de verdreven Poolse bevolking uit de voor Polen verloren oostelijke provincies die op hun beurt waren geannexeerd door de Sovjet-Unie. Uiteindelijk zou de in 1945 vrijwel ontvolkte stad snel groeien, eerst door genoemde immigratie, later door de toestroom uit het omringende platteland. Op dit moment telt ze 175.000 inwoners. In 1999 werd Olsztyn de hoofdstad van de nieuwe woiwodschap Ermland-Mazurië en in hetzelfde jaar werd de Universiteit van Olsztyn-Mazurië gesticht.
Sinds de democratisering kent de stad ook een [[Allensteiner Gesellschaft Deutscher Minderheit]] ("Allensteiner vereniging voor de Duitse Minderheid") die de belangen van de overgebleven Duitse inwoners behartigt. Zij tellen nog maar enkele duizenden mensen
[[Bestand:Allensteineinw.jpg|thumb|400px|links|Demografische ontwikkeling]]
| |||