Versie van 7 feb 2013 04:19 bewerken Kleon3 (overleg \| bijdragen) uitgebreid bevestigde gebruikers 43.380 bewerkingen diverse aanvullingen; tekst Nederlandse koloniale architectuur uitgebreid; enkele afbeeldingen paragrafen Noord-Europa, Oost-Europa, VS en Elders omgewisseld. ← Oudere bewerking		Versie van 7 feb 2013 04:31 bewerken ongedaan maken Kleon3 (overleg \| bijdragen) uitgebreid bevestigde gebruikers 43.380 bewerkingen kGeen bewerkingssamenvatting Nieuwere bewerking →
Regel 1: [[File:Boullée - Projet d'Opéra - élévation.jpg\|thumb\|''Projet d'Opéra'', ontwerp van [[Étienne-Louis Boullée]] uit 1781]] [[File:Altes Museum Treppe Schinkel.jpg\|thumb\|''[[Altes Museum]]'', Berlijn (interieurschets [[Karl Friedrich Schinkel]], 1829)]] Met '''neoclassicistische architectuur''' wordt bedoeld de [[architectuur\|architectuurstijl]] die, in lijn met de ~~meer algemene~~bredere kunststroming van het [[neoclassicisme]], een terugkeer naar de idealen van de oude Griekse en Romeinse ~~bouwwkunst~~bouwkunst voorstond. Het neoclassicisme in de bouwkunst ontstond enerzijds als een reactie op de zwierige vormen van de [[barokarchitectuur\|barok-]] en [[rococo\|rococo-architectuur]], anderzijds als een voortzetting van de classiciserende tendensen in de bouwkunst van de tweede helft van de 18e eeuw ([[Lodewijk XVI-stijl]]). De stroming beleefde in Europa een hoogtepunt tussen ca. 1770 en 1840. In veel landen, ook inbuiten ~~Rusland en in Noord- en Zuid-Amerika~~Europa, vond de stijl ook later in de 19e, en zelfs in de 20e eeuw nog navolging. Sommige architecten ontleenden hun klassieke beeldtaal op een indirecte manier aan voorbeelden uit de [[Renaissance]] of het werk van de Italiaanse architect [[Andrea Palladio]]; deze varianten worden meestal aangeduid als [[neorenaissance]] en neo[[palladianisme]]. In Duitstalige landen (en in Oost-Europa) wordt meestal gesproken over ''Klassizismus'', waar elders de term ''neo''classicisme wordt gebruikt. ==Zuid-Europa== Regel 86: ==Verenigd Koninkrijk== In Engeland, Wales, Schotland en Ierland was het [[palladianisme]] lange tijd de dominante stroming ~~geweest~~ in de architectuur. Gebouwen als Banqueting House, Chiswick House en [[Holkham Hall]] hadden grote invloed op laat-18e-eeuwse architecten, waarvan [[Robert Adam]], [[William Chambers (architect)\|William Chambers]], [[John Nash (architect)\|John Nash]], [[James Wyatt (architect)\|James Wyatt]] en [[John Soane]] de meest vooraanstaande waren. De Schotse broers John en Robert Adam ontwierpen huizen, interieurs en mausolea vooral voor de Engelse aristocratie, maar daarnaast ook openbare gebouwen in [[Londen]] (het gebouw van de [[Royal Society for the encouragement of Arts, Manufactures & Commerce\|Royal Society for the Arts]]) en [[Edinburgh]]. De eveneens uit Schotland afkomstige architect William Chambers bouwde behalve in Londen (Somerset House) en Edinburgh (Dundas House, nu [[Royal Bank of Scotland]]), vooral in Ierland ([[Leinster House]]). John Nash is vooral bekend van de [[Marble Arch]] in Londen en het [[Royal Pavilion]] in [[Brighton]]. Met zijn ontwerpen voor [[Trafalgar Square]], [[Strand (Londen)\|The Strand]] en de rijen witgepleisterde [[portico]]-woningen in [[Regent Street]] en Park Crescent, drukte hij zijn stempel op 'Regency Londen'. James Wyatt deed hetzelfde in Oxford met het Radcliffe Observatory en nieuwbouw voor diverse ''colleges''. Het belangrijkste nog bestaande bouwwerk van Soane is de [[Bank of England]], maar daarnaast ontwierp hij enkele musea: de Dulwich Picture Gallery en zijn eigen Sir John Soane's Museum. Regel 112: In [[Nederlands-Indië]] kwam in de koloniale periode een groot aantal neoclassicistische gebouwen tot stand, meer dan in het moederland zelf. Voorbeelden in [[Jakarta]] zijn: de Immanuelkerk, de Willemskerk, de Stadsschouwburg, het [[Nationaal Museum van Indonesië]], de Javasche Bank, het Paleis van Justitie, de Volksraad en de paleizen Daendels en Weltevreden. Elders op [[Java (eiland)\|Java]]: het voormalige Paleis Buitenzorg in [[Bogor (stadsgemeente)\|Bogor]], de Werfstraat in [[Soerabaja]], het stadhuis van [[Semarang (stad)\|Semarang]] en de militaire sociëteit van [[Cimahi]]. In [[Paramaribo]] staan rond het [[Onafhankelijkheidsplein]] enkele neoclassicistische overheidsgebouwen. In Latijns-Amerika was de Spaans-Portugese voorkeur voor barok lange tijd bepalend voor ontwikkeling van de koloniale architectuur. De 19e-eeuwse theaters van [[Recife]] en [[Belém (Pará)\|Belém]] laten echter een ~~duidelijke~~duidelijk klassieke invloed zien. De kerk van San Agustín in [[Santiago (Chili)\|Santiago de Chili]] kreeg in 1850 een neoclassicistische façade. De van oorsprong Deense architect Thomas Reed bouwde in de Colombiaanse hoofdstad [[Bogota (stad)\|Bogota]] het Parlementsgebouw en het Nationaal Museum. <gallery> File:Victoria Parliament Melbourne (Colonnades & Stairs).jpg\|Charles Pasley: Parlementsgebouw Victoria, Melbourne, 1855

Neoclassicistische architectuur: verschil tussen versies