Stier (rund): verschil tussen versies
Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
k Wijzigingen door 109.131.143.58 (Overleg) hersteld tot de laatste versie door GrouchoBot |
aanv. div. stierenspelen, mythologie 'europa' en afb. |
||
Regel 1:
[[Bestand:Bulle1.JPG|
[[Bestand:Heinrich Bürkel Stier-und-Maler.jpeg|
[[Bestand:Europa auf dem Stier.jpg|{{largethumb}}|Europa op de stier]]
[[Bestand:Goya Tauromachia4.jpg|{{largethumb}}|[[Francisco Goya|Goya]] stierspringen]]
[[Bestand:Recorte sobre un toro - 2008.jpg|{{largethumb}}|[[Course landaise]]: stierspringen]]
[[Bestand:Europa bull hg.jpg|{{largethumb}}|Europa op de stier]]
Een '''stier''', ook wel '''bul''' genoemd, is een mannelijk [[rund]]. De vrouwelijke vorm is de [[koe (rundvee)|koe]]. Een stier wordt over het algemeen veel groter dan een koe. Stieren kunnen behoorlijk agressief zijn. Een [[castratie|gecastreerde]] stier wordt [[os (rundvee)|os]] genoemd en is minder agressief.
==Gebruik==
Stieren worden gehouden voor hun [[sperma]], om de koeien te bevruchten en nageslacht te verwekken.
▲[[Bestand:Bull Oostvaardersplassen.JPG|250px|thumb|Stier met neusring.]]
▲Stieren worden gehouden voor hun [[sperma]], om de koeien te bevruchten. Deze bevruchting gebeurt veelal via [[kunstmatige inseminatie]]. Stierkalveren worden veelal jong geslacht, omdat er slechts enkele volwassen stieren nodig zijn.
Omdat een os minder agressief is dan een stier, zijn ossen goed geschikt als [[trekdier]]en. [[Ossenhaas]] en [[ossenstaartsoep]] zijn gerechten die naar ossen zijn genoemd, maar ook wel van andere runderen worden gemaakt. Een [[bullenpees]] is een gedroogde stierenpenis en wordt gebruikt als [[zweep]] en hondenvoer.▼
Op het Iberisch Schiereiland en in verschillende Spaanssprekende landen in Zuid- en Midden-Amerika worden [[stierenvechten|stierengevecht]]en gehouden, waarin een ''[[Torero (stierenvechter)|torero]]'' (en daarna de ''[[Matador (beroep)|matador]]'') een gevecht aangaat met een speciaal daarvoor gefokte vechtstier. Deze ''tauromachia'' heeft een lange en diverse culturele traditie. In Zuid-Frankrijk kent men bijvoorbeeld de [[course Camarguaise]] waarbij de stier niet gedood wordt en de [[course landaise]] waarbij men over de stier heen springt. Ook in Azië vindt men verschillende soorten folkloristische spelen en festiviteiten rondom dit dier.
▲Omdat een os minder agressief is dan een stier, zijn ossen goed geschikt als [[trekdier]]en. [[Ossenhaas]] en [[ossenstaartsoep]] zijn gerechten die naar ossen zijn genoemd, maar ook wel van andere runderen worden gemaakt.
Een onderdeel van een ''[[Rodeo (sport)|rodeo]]'' is het berijden van een stier. In het [[westernrijden#Cutting|westernrijden]] en de [[Chileense rodeo]] in het afzonderen van jonge koeien en stieren tot een sport verheven.
==Mythologie==
Regel 26 ⟶ 32:
*In de Indiase [[Rig Veda]] wordt de stierenkracht van een godheid bezongen.
Overige:
In matriarchale samenlevingen zoals het Oude Egypte, Kreta, Anatolië, werden stieren geofferd aan de [[Moedergodin]].▼
*''[[Europa (mythologie)|Europa]] op de stier'' is een bekend motief in de beeldende kunst.
▲*In matriarchale samenlevingen zoals het Oude Egypte, Kreta, Anatolië, werden stieren geofferd aan de [[Moedergodin]].
*In de Griekse [[mythologie]] is [[Stierenbloed (mythologie)|stierenbloed]], het bloed van een stier, een dodelijk [[vergif|gif]]. In werkelijkheid is het bloed van het mannelijke rund niet giftig.
*In het [[Oude Testament]] worden offers van een stier, of een jonge stier, in de [[Statenvertaling]] "var" genoemd. Ook daar speelt stierenbloed een rol in de [[Rite (religie)|rite]]<ref>Leviticus 4:3 "Indien de priester, die gezalfd is, zal gezondigd hebben, tot schuld des volks, zo zal hij voor zijn zonde, die hij gezondigd heeft, offeren een var, een volkomen jong rund, den HEERE ten zondoffer.(Statenvertaling) </ref>.
== Trivia ==
▲[[Bestand:Heinrich Bürkel Stier-und-Maler.jpeg|thumb|250px|Heinrich Bürkel: nieuwsgierige stier en bange kunstschilder in boom]]
*Een bij naam bekende stier is [[Herman (stier)|Herman]] ([[16 december]] [[1990]] – [[2 april]] [[2004]]), de eerste [[genetische manipulatie|transgene]] stier ter wereld.
* De [[Stier van Osborne]] is een reclamebord maar geworden tot een Spaans symbool.
*Een stierkalf komt ook voor in de Nederlandse jurisprudentie. Volgens het [[
:In de Bijbel staat hier het volgende over:
:"Wanneer een stier een man of vrouw zo stoot dat hij of zij sterft, moet de stier zonder verschoning gestenigd en mag zijn vlees niet gegeten worden; de eigenaar van den stier heeft geen schuld. Maar als die stier een man of vrouw doodt terwijl hij voor die tijd al stotig was, en de eigenaar was gewaarschuwd maar had hem niet vastgezet, dan moet niet alleen de stier gestenigd worden maar moet ook de eigenaar ter dood gebracht worden. Legt men hem een afkoopsom op, dan moet hij als losprijs voor zijn leven de volle som die hem wordt opgelegd betalen. Deze regels gelden ook als de stier een jongen of meisje stoot. Als hij een slaaf of slavin stoot, moet aan zijn of haar meester dertig sjekel zilver worden betaald en moet de stier gestenigd worden." (Exodus 21:28-32)
| |||