Wikipedia

Neoclassicisme: verschil tussen versies

Interactief door geschiedenis bladeren
← Oudere bewerkingNieuwere bewerking →
Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
VisueelWikitekst
→‎Architectuur: aanvulling
diverse aanvullingen; aantal namen architecten beperkt (overgeheveld naar artikel Neoclassicistische architectuur); galleries beperkt tot 4 afbeeldingen (ziet beter uit op meeste beeldschermen)
Regel 18:
File:Angelica Kauffmann - Venus Induces Helen to Fall in Love with Paris - WGA12099.jpg|[[Angelica Kauffmann]], ''Venus laat Helena verliefd worden op Paris'', 1790
File:Jean Auguste Dominique Ingres, Portrait de Napoléon Bonaparte en premier consul.jpg|[[Ingres]], ''portret van [[Napoleon Bonaparte]]'', 1803-04
File:Parnassus, Andrea Appiani (1811).jpg|[[Andrea Appiani]], ''De Parnasus'', 1811
File:François-Joseph Navez - The Incredulity of Saint Thomas - Google Art Project.jpg|[[François-Joseph Navez]], ''De ongelovige Thomas'', 1823
File:Jacques-Louis David - Mars desarme par Venus.JPG|[[Jacques-Louis David]], ''Mars ontwapend door Venus'', 1824
Regel 31 ⟶ 30:
File:Psyche revived Louvre MR1777.jpg|[[Antonio Canova]], ''Psyche tot leven gekust'', 1793
File:Bertel Thorvaldsen Kopf eines Kriegers ca. 1812-18-1.jpg|[[Bertel Thorvaldsen]], ''Kop van een krijger'', ca. 1812-18
File:Hercule Bosio Louvre LL325-1.jpg|[[François Joseph Bosio]], ''Herculus verslaat Acheleüs'', 1814-24
File:Discobole lançant le disque-ChatsworthHouse.jpg|[[Mathieu Kessels]], ''Diskuswerper'', 1822-28
</gallery>
Regel 37 ⟶ 35:
== Architectuur ==
{{Zie hoofdartikel|Neoclassicistische architectuur}}
In de neoclassicistische architectuur lieten architecten zich inspireren door de Griekse en Romeinse bouwwkunst, vooral door de klassieke [[tempel]]bouw met zuilen[[colonnade]]s. BelangrijkeInvloedrijke neoclassicistische bouwmeesters waren de ItalianenFransen [[LuigiÉtienne-Louis Poletti (architect)|Luigi Poletti]], [[Cosimo MorelliBoullée]] en [[Giuseppe Valadier]], de Fransen [[Claude-Nicolas Ledoux]] en [[Ange-Jacques Gabriel]], de Duitsers [[Friedrich Gilly]], [[Carl Gotthard Langhans]], [[Karl Friedrich Schinkel]], en [[Leo von Klenze]] en [[Friedrich von Gärtner‎]], en de Britten [[John Soane]], [[Robert Adam]] en [[John Nash (architect)|John Nash]]. In Frankrijk, Duitsland en DuitslandRusland werdenwas in deze periode voornamelijkde overheid de overheidsgebouwenbelangrijkste opdrachtgever (parlementsgebouwenpaleizen, regeringsgebouwen, rechtbanken), entriomfbogen, cultuurtempels (musea, theaters) gebouwd; in Engeland ging het voornamelijk om landhuizenhuizen voor welgesteldenparticulieren. In de Verenigde Staten bleef de [[federale stijl]] of ''Greek revival style'' populair tot ver in de 20e eeuw bij de bouw van onder andere regeringsgebouwen (in vrijwel alle statenhoofdsteden) en landhuizen (vooral in het Zuiden).
 
In België droegen de architecten [[Laurent-Benoît Dewez]], [[Pierre Bruno Bourla]] en [[Lodewijk Roelandt]] het neoclassicistisch idioom een warm hart toe. De stijl is vooral zichtbaar inop het Brusselse[[Martelarenplein regeringsdistrict(Brussel)|Martelarenplein]] en op het [[MartelarenpleinKoningsplein (Brussel)|MartelarenpleinKoningsplein]] in het Brusselse regeringsdistrict, maar ook de Gentse [[Koninklijke Opera (Gent)|Opera]], de [[Jezuïetenklooster van Gent|aula van de universiteit]] en het [[Oud Gerechtsgebouw (Gent)|Oud Gerechtsgebouw]], de Antwerpse [[Bourlaschouwburg]], de [[Opéra Royal de Wallonie|Opera van Luik]] en het Casino van Spa getuigen van de populariteit van het neoclassicisme in het jonge koninkrijk België. In Nederland verrezen relatief weinig neoclassicistische bouwwerken. De [[Beurs van Zocher]] in Amsterdam werd rond 1900 al gesloopt. Het [[Stadhuis van Groningen]] en het gebouw [[Felix Meritis]] in Amsterdam, beide van [[Jacob Otten Husly]], zijn voorbeelden van het neoclassicisme in Nederland. Het [[Paviljoen Welgelegen]] in [[Haarlem]] geldt als een puur voorbeeld van deze stijl. Zowel in Nederland als in België kunnen de meeste kerken uit de eerste helft van de 19e eeuw, in Nederland meestal aangeduid als [[waterstaatskerk]]en, tot de neoclassicistische architectuur gerekend worden.
<gallery>
File:Brandenburger Tor abends.jpg|[[Carl Gotthard Langhans|C.G. Langhans]]: [[Brandenburger Tor (Berlijn)|Brandenburger Tor]], [[Berlijn]], 1788▼
File:Paviljoen Welgelegen panoramanorama 1.JPG|Onbekende architect: [[Paviljoen Welgelegen]], Haarlem, 1785-89
File:The west curve of Park Crescent, London - geograph.org.uk - 1524047.jpg|[[John Nash (architect)|John Nash]]: Park Crescent, [[Londen]], 1806-21▼
▲File:Brandenburger Tor abends.jpg|[[Carl Gotthard Langhans|C.G. Langhans]]: [[Brandenburger Tor (Berlijn)|Brandenburger Tor]], Berlijn, 1788
File:La Madeleine Paris.jpg|Pierre-Alexandre Vignon: façade van [[La Madeleine (kerk)|La Madeleine]], [[Parijs]], 1806-42▼
▲File:The west curve of Park Crescent, London - geograph.org.uk - 1524047.jpg|[[John Nash (architect)|John Nash]]: Park Crescent, Londen, 1806-21
File:NewHermitage.jpg|[[Leo von Klenze]]: [[Hermitage (Sint-Petersburg)|Nieuwe Hermitage]], [[Sint-Petersburg]], 1839–52
▲File:La Madeleine Paris.jpg|Pierre-Alexandre Vignon: façade van [[La Madeleine (kerk)|La Madeleine]], Parijs, 1806-42
File:Walhalla Panorama.jpg|[[Leo von Klenze]]: [[Walhalla (Donaustauf)|Walhalla]], [[Donaustauf]], 1830-41
</gallery>
 
==Toegepaste kunst==
{{Zie hoofdartikel|Lodewijk XVI-stijl|Empirestijl}}
In de toegepaste kunst spreekt men zelden van neoclassicisme. Wel is bij de vormgeving van behang, meubels, klokken, tafelzilver, porcelein, glaswerk, ed. in de loop van de achttiende eeuw een toenemende invloed van de klassieke beeldtaal te bespeuren. In Frankrijk, en landen die zich destijds sterk op de Franse cultuur richtten, is die invloed al duidelijk te zien in de [[Lodewijk XVI-stijl]], later in de [[Empirestijl]]. Waren aanvankelijk de opgravingen in Pompeï inspiratiebron voor Franse en Engelse interieurontwerpers, na de [[expeditie van Napoleon naar Egypte]] kwamen Egyptische motieven in de mode. In Engeland spreekt men in deze tijd meestal over ''Regency''. Hier waren de Schotse broers John en [[Robert Adam]] toonaangevend, zowel wat exterieur als interieur van burgerhuizen en adellijke [[stadspaleis|stadspaleizen]] betrof. De Nederlands-Engelse bankier Thomas Hope was een belangrijke interieurontwerper en smaakmaker in 'Regency Londen'. De komst van de [[Portlandvaas]] in 1784 naar Engeland zorgde voor een stroom van imitaties, onder andere door de porceleinfabriek [[Wedgwood]]. De Britse beeldhouwer [[John Flaxman]] ontwierp neoclassicistische reliëfs voor serviesgoed van dit bedrijf ('jasperware' en 'basaltware').▼
In de toegepaste kunst spreekt men zelden van neoclassicisme, hoewel bij de vormgeving van behang, meubels, klokken, tafelzilver, porcelein en glaswerk vanaf de tweede helft van de achttiende eeuw een toenemende invloed van de klassieke beeldtaal valt te bespeuren. In Frankrijk - en landen die zich destijds sterk op de Franse cultuur richtten - is die invloed al te zien in de [[Lodewijk XVI-stijl]], later in de [[Empirestijl]]. Waren aanvankelijk de opgravingen in Pompeï inspiratiebron voor interieurontwerpers, na de [[expeditie van Napoleon naar Egypte]] kwamen Egyptische motieven in de mode.
 
▲In de toegepaste kunst spreekt men zelden van neoclassicisme. Wel is bij de vormgeving van behang, meubels, klokken, tafelzilver, porcelein, glaswerk, ed. in de loop van de achttiende eeuw een toenemende invloed van de klassieke beeldtaal te bespeuren. In Frankrijk, en landen die zich destijds sterk op de Franse cultuur richtten, is die invloed al duidelijk te zien in de [[Lodewijk XVI-stijl]], later in de [[Empirestijl]]. Waren aanvankelijk de opgravingen in Pompeï inspiratiebron voor Franse en Engelse interieurontwerpers, na de [[expeditie van Napoleon naar Egypte]] kwamen Egyptische motieven in de mode. In Engeland spreekt men in deze tijd meestal over ''Regency''. Hier waren de Schotse broers John en [[Robert Adam]] toonaangevend, zowel wat het exterieur als het interieur van burgerhuizenadellijke landhuizen en adellijke [[stadspaleis|stadspaleizen]] betrof. De Nederlands-Engelse bankier Thomas Hope was een belangrijke interieurontwerper en smaakmaker in 'Regency Londen'. De komst van de [[Portlandvaas]] in 1784 naar Engeland in 1784 zorgde voor een stroom van imitaties, onder andere door de porceleinfabriek [[Wedgwood]]. De Britse beeldhouwer [[John Flaxman]] ontwierp neoclassicistische reliëfs voor serviesgoed van dit bedrijf ('jasperware' en 'basaltware').
Het [[Kasteel van Laken]] in Brussel en het [[Paleis op de Dam]] in Amsterdam hebben beide vrij gave Empire-interieurs. De architecten [[Mathias Soiron]] en [[Jakob Couven]] ontwierpen voor een groot aantal adellijke huizen in de regio [[Maastricht]]-[[Aken (stad)|Aken]]-[[Luik (stad)|Luik]] interieurs in neoclassicistische stijl, bijgestaan door de van oorsprong Zwitsers-Italiaanse sierstucwerker [[Petrus Nicolaas Gagini]].▼
 
▲Het [[Kasteel van Laken]] in Brussel en het [[Paleis op de Dam]] in Amsterdam hebben beide vrij gave Empire-interieurs. De [[Koninklijke Musea voor Kunst en Geschiedenis]] in Brussel, het [[Grand Curtius]] in [[Luik (stad)|Luik]] en het [[Museum François Duesberg]] in [[Bergen (Henegouwen)]] bezitten belangrijke collecties op dit gebied. De architecten [[Mathias Soiron]] en [[Jakob Couven]] ontwierpen interieurs in neoclassicistische stijl voor een groot aantal adellijke huizen in de regio [[Maastricht]]-Luik-[[Aken (stad)|Aken]]-[[Luik (stad)|Luik]], interieurs in neoclassicistische stijl,daarbij bijgestaan door de van oorsprong Zwitsers-Italiaanse sierstucwerker [[Petrus Nicolaas Gagini]].
<gallery>
File:Robert and James Adam. Details for Derby House in Grosvenor Square. Published 1777.jpg|[[Robert Adam]], ontwerp voor Derby House, 1777
File:KasteelWolfrath.jpg|[[Mathias Soiron|Soiron]] & [[Petrus Nicolaas Gagini|Gagini]], stucwerk [[Kasteel Wolfrath]], ca. 1803
File:Wedgwood.jpg|'Jasperware' bord, [[Wedgwood]], ca. 1805
File:LM Enrst clock.jpg|Franse Empire klok in de vorm van urn, ca. 1810
Overgenomen van "https://nl.wikipedia.org/wiki/Neoclassicisme"