De '''Translationtranslation Looklook-aside Bufferbuffer''' is een cache in de [[Processor (ICT)|CPU]] dat gedeeltes van de [[page table]] bevat die omgezet worden van virtuele naar fysieke adressen. De TLB heeft een vast aantal ingangen en wordt gebruikt om de snelheid te verhogen van de virtuele adres omzettingadresomzetting (dankzij zijn [[Static Random Access Memory|SRAM]]-geheugen).
Elke ingang in de TLB bestaat uit twee delen: een key (of tag) en een waarde. Als het associatieve geheugen een item krijgt, wordt dit vergeleken met alle keys tegelijk vergeleken. Als het item wordt gevonden, wordt de bijhorende waarde teruggegeven. Zoeken naar items gaat hiermee snel, maar de hardware is duur (vandaar de kleine ruimte, en dus beperkthet beperkte aantal items dat de TLB kan opslaan). Het aantal ingangen ligt meestal tussen de 64 en 1024 items.
De TLB wordt als volgt gebruikt: de TLB bevat een paar ingangen van de page-tabel:alstable. Als een logisch adres wordt gegenereerd door de CPU, gaat het page-nummerpagenummer naar de TLB. Als het page-nummerpagenummer wordt gevonden, is het framenummer onmiddellijk beschikbaar om het geheugen te benaderen.
Als het page-nummerpagenummer niet in de TLB staat, wordt er verwezen naar de page-tabel table (dit noemen we een '''TLB-miss'''). Als het framenummer is opgehaald, wordt het geheugen benaderd (als het niet in de page-tabel table staat wordt er een [[page fault]]-exception afgevuurd). Daarna worden dat page-nummerpagenummer en framenummer in de TLB geplaatst, zodat ze sneller worden gevonden bij de volgende verwijzing. Als de TLB al vol is, vervangt het [[besturingssysteem]] een ingang. Het vervangingsbeleid varieert van ''least recently used (LRU)'' tot random (afhankelijk van de implementatie in het besturingssysteem). Ook kunnen er sommige TLB-ingangen vastgelegd worden, zodat ze niet verwijderd kunnen worden, bijvoorbeeld voor kernelcode.
Het percentage dat een page-nummerpagenummer wordt gevonden in de TLB is de '''TLB hit ratio'-hitratio''. Een hit ratiohitratio van 70 procent betekent dat we het gewenste page-nummerpagenummer 70 procent van de keren in de TLB terugvinden. Een hoge hit ratiohitratio is cruciaal voor de snelle verwerking van gegevens,. immersHet duurt hetimmers veel langer om de juiste data terug te vinden bij een TLB-miss dan dat het direct beschikbaar is.
