Schildersdoek: verschil tussen versies

Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
'een doek' is ook het opgespannen geheel
aanvullingen: kwaliteit en preparatie
Regel 1:
[[Bestand:Splined Canvas.jpg|thumb|right|[[canvas (materiaal)|Canvas]] schildersdoek op [[spieraam]]]]
[[Bestand:3D Schildersdoek.JPG|thumb|right|Voorzijde en achterzijde van een 'doekje']]
'''Schildersdoek''' is het [[textiel|weefsel]] dat wordt gebruikt om op te schilderen, meestalbijvoorbeeld met [[olieverfacrylverf|acryl]]- of [[acrylverf|acrylolieverf]]. Het doek kan gemaakt zijn van [[kunstvezel]], maar veel gebruikelijker zijn natuurlijke materialen als [[Canvas (materiaal)|canvas]], [[linnen]], [[jute]] of [[katoen]]. Ook halflinnen komt voor, dit is een hybride weefsel van linnen en katoen.
 
Schildersdoek wordt per strekkende meter verkocht in winkels voor kunstenaarsbenodigdheden. De breedte van de rollen kan variëren van 160 tot 230 cm of meer. Op weekmarkten is vaak ongebleekt katoen van verschillende dikte en kwaliteit te koop, als reststukken of vanaf rollen van verschillende breedte.
Het doek wordt met nagels of [[nietje]]s vastgemaakt aan het [[spieraam]], een frame van houten latten. Met behulp van het aanhameren van houten [[wig (gereedschap)|wiggen]] kan het doek worden gespannen.
 
[[Kunstschilder]]s gebruiken soms een speciale doektang met een breede, iets geruwde bek om het doek om het [[spieraam]] aan te brengen. Het doek wordt met nagels of [[nietje]]s vastgemaakt aan de zijkanten of de achterzijde van het spieraam, een rechthoekig frame van houten latten. Door het aanhameren van houten [[wig (gereedschap)|wiggen]] (spietjes) kan het doek na preparatie eventueel nog worden nagespannen. Het schildersdoek wordt meestal plat, liggend op een tafel of op de vloer, opgespannen waarbij het eerst kruislings in het midden en vervolgens naar de hoeken toe wordt [[nieten|vastgezet]]. Aan de hoeken kan het doek eventueel ingeknipt worden of met platte vouwen omgslagen en vastgezet met nieten. Ongeprepareerd schildersdoek moet niet àl te strak gespannen worden omdat het tijdens het aanbrengen van de grondlaag meestal nog behoorlijk krimpt.
 
De grondering van een schildersdoek kan bestaan uit kant en klare [[Gesso (krijt)|gesso]] of uit warm aangebrachte mengsels van [[beenderlijm]] met [[kalk|krijt]]. Ook het aanbrengen van enkele lagen matig met water verdunde [[acrylaatlijm]] behoort tot de mogelijkheden. Al naar gelang de ruwheid van het linnen kan tussen het aanbrengen van de lagen geschuurd worden met fijn [[schuurpapier]]. Zolang het geprepareerde doek nog niet volledig droog is verdient het aanbeveling de hoeken te verzwaren door er gewichten op te leggen, zodat het schildersdoek het spieraam niet kan kromtrekken.
 
== Geschiedenis ==
Tot aan de [[Renaissancerenaissance]] werden olieverftempera- ofen temperaschilderingenolieverfschilderingen voornamelijk op houten panelen gemaakt. Eén van de oudste nog bestaande schilderijen op doek is een Frans doek ''Madonna met de engelen'' uit 1410.
 
== Trivia==
* Een oude schilderswijsheid zegt dat een schilderij nooit beter kan worden dan zijn ondergrond.
* In de kunstbeschouwing spreekt men vaak van 'een doek' als men een schilderij bedoelt.
* Kunstenaars die spreken van een geprepareerd doekschildersdoek bedoelen daarmee het opgespannen geheel, inclusief de grondering; de eerste lagen bestaande uit [[Gesso (krijt)|gesso]] ofwel warm aangebrachte mengsels van [[beenderlijm]] met [[kalk|krijt]].
 
==Zie ook==