Esen tajsj: verschil tussen versies
Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
Geen bewerkingssamenvatting |
Geen bewerkingssamenvatting |
||
Regel 1:
{{Infobox dynastie
| afbeelding = Esentaish khan.jpg
| onderschrift = Esen
| naam = Esen
|
| functie = Stamhoofd van de Oirat-Mongolen, keizer van de Noordelijke Yuan-dynastie van 1453-1455
Regel 12:
| dynastie =
}}
''' Esen
== Achtergrond ==
Regel 21:
De belangrijkste constante factor in de geschiedenis van de Mongoolse stammen na de val van de Yuan-dynastie was hun vrijwel permanente onderlinge strijd. Gedurende het grootste deel van de periode van deze dynastie waren de [[khagan]]s niet in staat om ook echt macht als keizer uit te oefenen.
In de geschiedenis van de Noordelijke Yuan-dynastie ([[1368]]-[[1635]]) zijn desondanks vier periodes te onderscheiden, waarin een heerser er - tijdelijk - in slaagde een groot aantal stammen onder één vorm van - in ieder geval nomimaal - gezag te verenigen. De eerste was Esen
== De eerste campagnes ==
[[File:Moghulistan.PNG|thumb|[[Moghulistan]], het gebied van de [[Oirat-Mongolen]] en dat van de [[Ming-dynastie]]]]
Vanaf eind 14e eeuw werd de positie van de westelijke Mongolen, zoals de [[Oirat-Mongolen]] ten opzichte van de oostelijke Mongolen steeds sterker. De vader van Esen, Toghun, had het door de Oirat beheerste gebied al aanzienlijk uitgebreid. In [[1438]] nam Esen na het overlijden van zijn vader de titel ''
In die periode was er nog sprake van een zekere aanvaarding van het nominale gezag van de toenmalige keizer van de Noordelijke Yuan-dynastie, [[Tayisung Khan Toghtoa Bukha]] ([[1416]]–[[1453]]). Min of meer als commandant van de keizer wist Esen daarna de [[Jurchen]] in [[Mantsjoerije]] en de [[Toeva]] in [[Siberië]] te onderwerpen. Daarna volgt het veel westelijker gelegen gebied rondom de oasestad [[Hami]] aan de noordelijke [[zijderoute]]. Het door hem gecreëerde rijk reikte rond [[1443]] van het noorden van [[Korea]] in het oosten tot aan de rivier de [[Irtysj]] in het westen.
Regel 49:
De meeste historici zijn het hiermee niet eens. Zij wijzen op het feit, dat veel van de door Esen overwonnen andere Mongoolse stammen in de grensstreken, zodra die de gelegenheid kregen, snel weer terug keerden naar het Chinese gezag. Het gedrag van Esen na het gevangen nemen van Zhengtong wijst volgens die historici ook meer op dat van een rovende en plunderende nomade dan van een leider die echt een rijk met een continue karakter wenst te stichten.
== Hoogtepunt en val van Esen
[[image:Selengerivermap.png|left|thumb|right|Kaart met onder meer de rivier de [[Orhon (rivier)|Orhon ( Orkhon)]]]]
In [[1451]] bereikte Esen het hoogtepunt van zijn macht als hij de keizer van de Noordelijke Yuan-dynastie [[Tayisung Khan Toghtoa Bukha]] verslaat. De laatste werd in [[1452]] vermoord. In [[1453]] liet hij zich uitroepen tot khagan van de dynastie en had het voornemen die titel al over te dragen aan zijn zoon Amasanj. Voor een grote meerderheid van de Mongolen was het echter onaanvaardbaar dat er een nieuwe dynastie gesticht zou kunnen worden, die zijn afstamming niet kon terugvoeren op dat van Dzjenghis Khan. Dat leidde uiteindelijk tot een opstand van een aantal van zijn generaals en tot de moord op Esen in [[1455]].
| |||