Derbent (stad): verschil tussen versies
Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
k r2.7.1) (Robot: toegevoegd: pt:Derbent |
sp.: leiden → lijden [onder] |
||
Regel 1:
{{Infobox Russische stad
| naam = Derbent
| naam Russisch = Дербент
| vlag =
| wapen = Coat of Arms of Derbent (Dagestan) (1843).png
| positiekaart2 = Dagestan
| pos naamlocatie2 = left
| pos kaartbreedte2 = 220
| bg-gr = 42
| bg-min = 4
| bg-sec =
| lg-gr = 48
| lg-min = 17
| lg-sec =
| pos naamlocatie = top
| deelgebied = [[Dagestan]]
| jurisdictie = deelrepubliek | gemeentevorm = sd | bestuurder = Feliks Kasiachmedov
Regel 25:
}}
{{Infobox werelderfgoed
| soort = cultuur
| afbeelding = Derbent sea.jpg|240px
| naam = Citadel, oude stad en vestingwerken van Derbent
| land = {{RU}}
| regio = Europa en Noord-Amerika
| criteria = iii, iv
| UNESCO volgnr. = 1070
| inschrijving = 2003
}}
'''Derb<u>e</u>nt''' ([[Russisch]]: Дербент, [[Lezgisch]]: Кьвевар, [[Azerbeidzjaans]]: ''Dərbənd'', [[Avaars]]: Дербенд, [[Perzisch]]: دربند; ''Derbend/Darband''; "gesloten poort", [[Juhuri|Judeo-Tat]]: דארבּאנד; Дэрбэнд; ''Dərbənd''), in oude Arabische bronnen '''Bâb al-Abwâb''' ("Poort der Poorten"), is de zuidelijkste en oudste [[stad]] van [[Rusland]]. Ze ligt in het zuiden van de deelrepubliek [[Dagestan]]. De stad telt ongeveer 100.000 inwoners (derde stad van Dagestan na [[Machatsjkala]] en [[Chasavjoert]]), waarvan de belangrijkste bevolkingsgroepen bestaan uit de [[Lezgiërs]] (32,2), [[Azerbeidzjanen]] (31,7%) en [[Tabasaranen]] (15,4%).<ref>[http://www.government-rd.ru/dagestan/karta/regions/derbent]</ref>
Regel 54:
=== Sassanieden ===
[[Bestand:Derbent summer.jpg|thumb|260px|Gezicht op een deel van het fort van Derbent.]]
[[Bestand:Derbent gate2.jpg|thumb|260px|Gezicht op een van de ingangen van de ongeveer 2500 jaar oude Sassanidencitadel
In de derde eeuw was echter het machtige rijk van de [[Perzische Rijk|Perzische]] dynastie der [[Sassanieden]] ontstaan in Voor-Azië dat na overwinningen op de Romeinen en Armenen haar gebied vergrootte tot over [[Transkaukasië]]. De eerste pogingen om Derbent te veroveren, met name onder [[Shapur I|Sjapoer I]] (242-277), mislukten echter. Midden 4e eeuw wist het rijk haar invloed echter wel te doen gelden en tegen het einde van de 4e eeuw werd ook Derbent veroverd. Iets eerder, in 313, had de stad zich bekeerd tot het christendom.
Regel 67:
Met de val van [[Kalifaat van de Abbasiden]] in de 10e eeuw verdween echter ook de macht van de Arabieren in de Kaukasus; de lokale dynastie van de [[Hasjemiden]] (Хашемиды) nam eind 10e eeuw de macht over in de stad (die geleidelijk aan haar oude naam herkreeg) en stichtte het [[Emiraat Derbent]], dat tussen 1067 en 1071 werd veroverd door de Turkse [[Seltsjoeken]]. In de 12e eeuw werd er opnieuw een kortstondig onafhankelijk vorstendom gevestigd, dat wist te overleven tot 1239. In de 10e tot 13e eeuw streden de heersers uit Derbent vaak tevergeefs tegen hun christelijke buurland [[Sarir]], dat vaak de machtspolitiek bepaalde in de stad, maar het emiraat wist dit land te overleven.
In [[1222]] veroverden de Mongolen Derbent, maar pas in 1239 bezetten zij haar. Hun komst bracht grote verwoesting, vele stadsmonumenten werden vernield. In 1395 kwam [[Timoer Lenk]] en liet de stad verwoesten en afbranden. Ook in de eeuwen daarop had Derbent te
=== Perzen, Ottomanen en Russen ===
Regel 76:
Tijdens de [[Russisch-Perzische Oorlog (1796)|Russisch-Perzische Oorlog van 1796]] werd de stad opnieuw bezet door 30.000 man troepen onder leiding van graaf [[Valerian Zoebov]], gevolgd door een nieuwe en ditmaal definitieve bezetting in 1805 door graaf [[Ivan Goedovitsj]] tijdens de [[Russisch-Perzische Oorlog (1804-1813)|Russisch-Perzische Oorlog van 1804 tot 1813]]. Bij het [[Verdrag van Gulistan]] uit 1813 moest Perzië de stad definitief afstaan aan het Russische Rijk.
[[Bestand:Derband.jpg|thumb|Begin 20e-eeuws gezicht op Derbent vanaf het fort.]]
[[Bestand:דרבנטDERBENT.JPG|thumb|Bergjoden in Derbent in de jaren 1980.]]
=== Onder Russisch bestuur ===
In 1846 werd Derbent de bestuurszetel van een gouvernement. Vanaf de jaren 1840 maakte de stad een economische bloei door. Met name de [[meekrap]]teelt (goedkope kleurstof) groeide sterk. Andere 19e-eeuwse bezigheden van de inwoners waren tuinbouw, wijnbouw en visserij. In de 19e eeuw raakte de stad echter ook betrokken in bloedige oorlogen zoals de [[Kaukasusoorlog]] en de [[Russisch-Dagestaanse Oorlogen]]. In 1898 werd de stad aangesloten op de spoorlijn [[Machatsjkala|Petrovsk-Port]] (nu Machatsjkala) - Bakoe.
Regel 99 ⟶ 100:
== Bezienswaardigheden ==
[[Bestand:Derbent wall.jpg|thumb|Gezicht op een deel van de muur.]]
De stad vormt deels een groot open museum dat wordt omringd door hoge bergen en de zee, wat haar aantrekkelijk maakt voor het toerisme, hetgeen nog vergroot werd door de opname van het historisch ensemble van de stad (de citadel, oude stad en het fort) op de UNESCO-werelderfgoedlijst in 2003. Verdere ontwikkeling wordt echter gehinderd door de ligging in een politiek en militair relatief onstabiel gebied.
| |||