Versie van 17 jul 2012 16:19 bewerken Wimpus (overleg \| bijdragen) uitgebreid bevestigde gebruikers 29.349 bewerkingen Geen bewerkingssamenvatting ← Oudere bewerking		Versie van 29 aug 2012 16:05 bewerken ongedaan maken Veendorp (overleg \| bijdragen) 10.417 bewerkingen Wikipedia is er niet ter promotie van anglicismen Nieuwere bewerking →
Regel 1: [[Afbeelding:Male and female A. appensa.jpg\|thumb\|225px\|Mannetje (klein) en vrouwtje (groot) van de [[spinnen (dieren)\|spin]] ''[[Argiope appensa]]''.]] '''~~Seksueel~~Seksuele ~~dimorfisme~~dimorfie''' (''sexus'' = geslacht; di = twee; ''morphe'' = vorm, gedaante) of '''~~geslachtsdimorfisme~~geslachtsdimorfie''' is het verschil in uiterlijk tussen mannetjes en vrouwtjes bij dezelfde diersoort en kan ook optreden bij planten, zoals bij sommige [[varens]]. Het betreft hier niet de geslachtsorganen zelf, maar andere morfologische verschillen in lichaamsvorm, lichaamsgrootte of lichaamskleur. Bij de meeste dieren verschillen mannetjes en vrouwtjes niet heel erg, maar bij sommige dieren is ~~het~~de ~~seksueel~~seksuele ~~dimorfisme~~dimorfie zo sterk dat lange tijd gedacht werd dat mannetjes en vrouwtjes tot verschillende soorten behoorden. Bij een aantal vissen en wormen werden de mannetjes lange tijd aangezien voor [[parasiet]]en. ~~Seksueel~~Seksuele dimorfie ~~dimorfisme~~ kan zich tonen in verschillende lichaamskenmerken: ''Grootte'': (mannetjes groter of kleiner dan vrouwtjes) Bij veel [[vogels]] en [[zoogdieren]] zijn de mannetjes ''groter'' dan de vrouwtjes (voorbeeld: [[gorilla's\|gorilla]]).<br />Bij veel [[insecten]], [[spinnen (dieren)\|spinnen]], [[padden]] en [[roofvogels]] zijn mannetjes ''kleiner'' (voorbeeld: [[Havik (vogel)\|havik]], [[Sperwer (roofvogel)\|sperwer]]). ''Beharing'': baardgroei bij de mens; manen bij de leeuw. Regel 13: *''Vleugel'': het gedegenereerd zijn van vleugels bij enkele [[vlinders\|vlinder]]soorten, zie de [[lijst van vlinders waarvan het wijfje niet kan vliegen]]. Enige dieren, vooral [[vissen (dieren)\|vissen]] en [[eenden]], tonen ~~seksueel~~seksuele ~~dimorfisme~~dimorfie alleen in de [[bronsttijd]]. ~~Seksueel~~Seksuele dimorfie ~~dimorfisme~~ is heel opvallend bij de [[fazant]]. De mannetjes zijn groter dan de vrouwtjes en hebben een ~~prachtig~~opvallender [[verenkleed]].<br /> Deze opvallende tooi maakt ze wel erg kwetsbaar voor roofvijanden. Hun levensduur is dan ook slechts 10 maanden, oftewel de helft van het vrouwtje. Anderzijds leveren de mooie veren wel reproductiesucces op, want vele vrouwtjes kiezen zo'n mooie haan om mee te paren. Ook bij kuddedieren als [[edelhert]]en wordt het reproductieve succes bepaald door het aantal vruchtbare vrouwtjes waarmee het mannetje weet te paren. Zijn gewei is een voorbeeld van een seksueel dimorf wapen. Hiermee bevecht het mannetje zijn paarrechten. Op deze manier zijn de grootste en sterkste mannetjes het meest succesvol bij de reproductie en geven ze deze eigenschappen door aan de volgende generatie. Ook hier gaat dat ten koste van hun eigen levensduur. Toegang tot de andere sekse is niet de enige reden voor het bestaan van ~~seksueel~~seksuele ~~dimorfisme~~dimorfie. Speciaal bij [[insecten]] zijn de vrouwtjes vaak groter dan de mannetjes. Hierdoor kunnen ze meer eieren dragen en leggen. Bij [[bijen]] en [[hommels]] zijn er zelfs verschillen tussen het [[vruchtbaarheid\|fertiele]] vrouwtje (de koningin), de werksters (steriele vrouwelijke exemplaren) en de dar (het mannetje). In sommige gevallen stelt ~~seksueel~~seksuele ~~dimorfisme~~dimorfie mannetjes en vrouwtjes in staat verschillende voedselbronnen te exploiteren. Op deze manier vergroten ze hun gezamenlijke opbrengst. Bijvoorbeeld bij sommige soorten [[spechten]] hebben de seksen snavels met verschillende lengte en vorm.

Seksuele dimorfie: verschil tussen versies