Recente geschiedenis van het Midden-Oosten: verschil tussen versies

Indien men zich zou beperken tot de individuele geschiedenissen van de afzonderlijke landen in het Midden-Oosten, loopt men het risico de onderlinge verbanden en samenhangen uit het oog te verliezen. Het is de bedoeling van dit artikel deze verbanden juist wel te laten zien om zodoende duidelijk te maken hoezeer de vorming van het Midden-Oosten het resultaat was van de vorming van elk afzonderlijk land en vice versa.

 

 

==De nadagen van het Ottomaanse rijk==

 

===Nationalisme van Turken en Arabieren===

 

 

Toen de [[Eerste Wereldoorlog]] uitbrak in 1914 zou men verwachten dat de geheime genootschappen de kant van de [[Entente|geallieerden]] zouden kiezen en gezamenlijk tegen de Ottomaanse overheersing zou vechten. Dit gebeurde echter niet of nauwelijks. Men prefereerde het gezag van het Ottomaanse kalifaat boven het gezag van de Britten en Fransen.

Voor het Midden-Oosten betekende dit dat Engeland direct na de oorlog zoveel mogelijk gebied ging bezetten, waaronder Noord-Irak en Syrië dat eigenlijk aan de Fransen was toebedeeld. Uiteindelijk gaf de Britse minister van Oorlog, [[Winston Churchill]], Syrië op maar hield vast aan Noord-Irak om zodoende de route naar Brits-Indië veilig te stellen.

 

Tijdens de [[Eerste Wereldoorlog]] stelden de Arabieren zich in het algemeen passief op en bekeken het oorlogsgeweld tussen de [[Entente|geallieerden]] en de [[Turkije|Turken]] zo neutraal mogelijk. Een uitzondering vormde de [[Sjarif van Mekka]], [[Hoessein ibn Ali]], die de leider was van de [[Arabische Opstand]]. Zijn opstand werd door de Britten gesteund middels toezeggingen van onafhankelijkheid en grondgebied. Toch koos Hoessein niet onomwonden partij voor de Britten. Zijn acties werden eerder ingegeven door de ontdekking dat de Turken hem wilden afzetten als leider van het gebied rondom Mekka. Hoesseins leger, met de beroemde officier [[T.E. Lawrence]] (''Lawrence of Arabia'') was niet erg sterk. Zo werd [[Medina (Arabië)|Medina]] heroverd door de Turken en werd alleen [[Akaba (stad)|Akaba]] door Hoessein veroverd op de Turken. Desondanks speelde hij handig in op de wens van de Britten voor Arabische ondersteuning tegen de Turken en hielp hij de Britse generaal [[George Allenby]] bij diens opmars vanuit Egypte.

 

 

=== Jordanië ===

 

=== Irak ===

 

Een van de eerste initiatieven die Faisal ontplooide was een heronderhandeling van zijn positie: in plaats van een mandaat zou er een verdrag tussen Irak en Engeland moeten komen waarbij Irak meer zelfstandigheid zou krijgen. De onderhandelingen verliepen niet voorspoedig en Engeland dacht erover zich terug te trekken uit Irak, voorwaar een geheel andere opvatting dan die de Britten hadden gedurende de Eerste Wereldoorlog. Toch bleven de Britten in Irak, voornamelijk vanwege het vermoeden dat de aarde rijk kon zijn aan [[aardolie]]. Dit klopte want in [[1927]] werd in [[Kirkoek]] in Noord-Irak voor het eerst aardolie gevonden.

 

=== Saoedi-Arabië ===

 

In 1932 smeedde al-Saoed zijn veroverde gebieden samen tot het koninkrijk van Saoedi-Arabië, vernoemd naar zijn familienaam. Al-Saoed werd in zijn landhonger slechts gestopt door de [[emir]] van [[Jemen]], die dankzij het heuvelachtige terrein weerstand kon bieden aan zijn leger en diverse kleine gebieden aan de zuid- en oostkust van het Arabisch Schiereiland, te weten [[Aden (stad)|Aden]]. De tegenwoordige [[Verenigde Arabische Emiraten]], [[Oman]], [[Qatar]], [[Bahrein]] en [[Koeweit]] stonden onder Britse bescherming.

 

===De Suezcrisis===

Bij de inval van het Israëlische leger in de Gazastrook vielen 39 Egyptische doden waarna Nasser wilde retaliëren. Hij had echter vrijwel geen leger opgebouwd, mede omdat de westerse mogendheden hem geen wapens wilden verkopen gezien zijn anti-imperialistische opstelling. Nasser wendde zich derhalve tot de Sovjet-Unie voor militaire steun. Dat resulteerde in de aankondiging van Nasser in [[september]] [[1955]] dat hij Russische wapens van [[Tsjecho-Slowakije]] zou gaan kopen. In een andere stap, die als anti-imperialistisch werd gezien, erkende Nasser communistisch [[Volksrepubliek China|China]].

 

 

===Jom Kippoeroorlog===

In 1970 was Nasser overleden aan een hartstilstand na te hebben bemiddeld tussen de Jordaanse koning en de PLO. Zijn opvolger was zijn vicepresident, [[Mohammed Anwar Sadat]]. Sadat had een hele andere politiek dan Nasser: terwijl Nasser zich meer concentreerde op de hele Arabische regio, focuste Sadat zich enkel en alleen op Egypte.

 

 

===De Libanese burgeroorlog===

In [[1975]] brak er in Libanon een bloedige burgeroorlog uit tussen moslims en christenen. De moslims protesteerden tegen de scheve machtsverhouding in Libanon waar ze de meerderheidvormden, maar waar de belangrijkste politieke functies van president en opperbevelhebber van het leger bij de christenen lag. De burgeroorlog bleef echter niet beperkt tot Libanon. De PLO was na Zwarte September 1970 verdreven naar Libanon. In Beiroet had de PLO nu haar hoofdkwartier, en de PLO ging vanuit Libanon verder met het plegen van aanvallen op Israël. Deze aanvallen werden vaak gevolgd door vergeldingsacties.

 

In [[2004]] was Arafat op mysterieuze wijze om het leven gekomen. De Palestijnen beschuldigden Israël hiervan, maar concreet bewijs ontbrak. Een golf van verdriet overspoelde niet alleen de Palestijnse gebieden, maar de hele Arabische wereld: Arafat was jarenlang hèt symbool voor de Palestijnse strijd voor een thuisland. De populariteit van de PLO daalde onmiddellijk, en de Verenigde Naties stelde daarom voor dat er verkiezingen werden gehouden in de Palestijnse gebieden, de meest democratische ooit gehouden in de Arabische wereld. Het resultaat: Hamas won met ruime meerderheid. Hamas wordt echter door het Westen en Israël gezien als terroristische organisatie en deze landen weigerden daarom de democratisch gekozen partij te erkennen als winnaar van de verkiezingen. Bovendien wil Hamas geen vrede met Israël, maar streeft het naar de stichting van een islamitische staat in Palestina. Dit leidde tot een enorme machtsstrijd tussen de Palestijnen onderling: aan de ene kant Hamas, aan de andere kant Al Fatah. De machtsstrijd liep uit de hand, en al gauw werd er gesproken van een [[Palestijnse burgeroorlog]], door de Arabieren vaak het 'Conflict tussen Broeders' genoemd. Hamas greep de macht in de Gazastrook, die in 2005 door Israël was ontruimd, en verdreef de PLO. De PLO verdreef als reactie hierop Hamas-strijders naar de Gazastrook en behield de macht in de Westelijke Jordaanoever. Israël besloot als reactie op de staatsgreep in Gaza de Gazastrook volledig te boycotten, samen met de rest van de Westerse wereld. Een crisis was het gevolg in Gazastrook: enorme tekorten aan voedsel, brandstoffen, elektriciteit en medicijnen leidde tot grote armoede in Gaza. Tegenwoordig leeft de meerderheid van de Gazanen onder de armoedegrens.

 

 

De voorzitter van de missie die in opdracht van de [[Mensenrechtenraad van de Verenigde Naties]] het conflict in Gaza onderzocht, de Zuid-Afrikaanse rechter [[Richard Goldstone]], schreef in april 2011 dat het rapport van de missie anders geweest zou zijn als hij had geweten wat hij nu wist, met name aangaande de vraag of de vele omgekomen Palestijnse burgers door Israël opzettelijk om het leven gebracht waren.<ref>{{cite web | url=http://www.goldminemedia.eu/WP/2011/04/israel-wil-intrekking-vn-rapport| title=Israël wil intrekking VN-rapport | publisher=Goldmine Media i.s.m. Noveum/AP en Likoed Nederland}}</ref> Echter, de andere drie leden van de commissie, Hina Jilani, Christine Chinkin, en Desmond Travers, bleven achter de conclusies staan omdat vervolgonderzoek naar de gebeurtenissen niet was afgerond<ref>{{en}} [http://www.guardian.co.uk/commentisfree/2011/apr/14/goldstone-report-statement-un-gaza Verklaring van drie commissieleden] guardian.co.uk, 14 april 2011</ref><ref>"Ons rapport voor de VN over de Gaza-oorlog onterecht herroepen", NRC Handelsblad, vrijdag 15 april 2011, pp. 16, 17.</ref> Ook Goldstone zelf ontkende een uitspraak van een Israëlische minister dat hij het rapport zou willen herroepen.<ref>[http://www.jpost.com/International/Article.aspx?ID=215347&R=R1 Goldstone denies intention to retract UN report] The Jerusalem Post, 6 april 2011</ref> Goldstone stelde aan de kaak dat, waar Israël ruim 400 onderzoeken deed naar mogelijk wangedrag door Israëlische militairen er door Hamas niet één onderzoek is gelast naar oorlogsmisdaden aan Palestijnse kant.

 

==Referenties==

 

[[Categorie:Geschiedenis van het Midden-Oosten| ]]