Spuistraat (Amsterdam): verschil tussen versies

Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
MoiraMoira (overleg | bijdragen)
- dode link + rijksmonumentenafbeeldingen
redactie, opmaak
Regel 1:
[[Bestand:Bakkerij D.C Stahle Spuistraat.jpg|thumb|260px300px| De bakkerij van D.C. Stähle aan Spuistraat 274 uit 1898 naar een [[Jugendstil]] ontwerp van [[Gerrit van Arkel]]. Links het Gerzon gebouw uit 1924 ]]
[[Bestand:Domic4.jpg|thumb|260px300px|De [[Dominicuskerk (Amsterdam)|Dominicuskerk]] ]]
[[File:Spuistraat 303-RM5618.jpg|thumb|260px|Rijksmonument Spuistraat 303]]
[[File:Spuistraat 39 RM5572.jpg|260px|thumb|Rijksmonument Spuistraat 39 met halsgevel]]
De '''Spuistraat''' in [[Amsterdam]] is een straat, die evenwijdig tussen [[Singel (Amsterdam)|Singel]] en [[Nieuwezijds Voorburgwal]] het [[Spui (Amsterdam)|Spui]] verbindt met het [[Hekelveld]]. De min of meer in noord-zuidelijke richting lopende straat in [[Amsterdam-Centrum]] was oorspronkelijk een gracht; de '''Nieuwezijds Achterburgwal'''. Na de demping in 1867 werd de naam gewijzigd in 'Spuistraat'.
 
Regel 8 ⟶ 6:
<ref>[http://www.nieuwsbank.nl/inp/2002/09/05/E091.htm Bestuur Centrum A'dam houdt vast aan herprofilering Spuistraat<!-- Botmatig gegenereerde titel -->]</ref>.
 
In en rond de Spuistraat ter hoogte van de Korte Kolksteeg en de Korte Korsjespoortsteeg wordt [[raamprostitutie]] bedreven.
Het voormalige [[Kraken (pand)|kraakpand]] [[Vrankrijk]] ligt aan Spuistraat 216.
In de Spuistraat ter hoogte van de nrs. 215-231 en bij 'het Keizerrijk' en de Wijdesteeg, liggen de 'Tabakspanden'. De deels gekraakte panden zijn genoemd naar een voormalig eigenaar.<ref> http://www.centrum.amsterdam.nl/projecten/alle_projecten_0/@289336/tabakspanden/</ref>
 
== Gebouwen ==
De voormalige GLO de Prinsenschool aan de Spuistraat 239 werd een kantoorpand.
 
De bakkerij van D.C. Stähle aan de Spuistraat 274, hoek Raamsteeg, werd in 1898 gebouwd naar een [[Jugendstil]]-ontwerp van [[Gerrit van Arkel]]. In het daarnaast gelegen, door A. Moen voor de Gebrs. Gerzon'sGerzons modemagazijnen ontworpen en rond 1924 voltooide, ‘Gerzon gebouw’Gerzongebouw aan het Singel 319-347/ Vliegendesteeg/ Spuistraat 297, is een hotel gevestigd.
 
Aan de Spuistraat 137-139 – hoek [[Raadhuisstraat]] - ligt de achterzijde van het warenhuis [[Magna Plaza]], voorheen het Hoofdpost- en Telegraafkantoor.
 
Achter het [[Paleis op de Dam|Koninklijk Paleis]] op de [[Dam (Amsterdam)| Dam]] staat het monumentale pand, dat rond 1924 naar ontwerp van Rijksbouwmeester [[Joseph Crouwel | J. Crouwel ]] is gebouwd als 'Rijkskantoorgebouw voor het Geld- en Telefoonbedrijf'. Het wordt begrensd door de Spuistraat (175), de Raadhuisstraat, de Nieuwezijds Voorburgwal (226) en de Paleisstraat. Het gebouw doet denken aan het werk van de Amerikaanse architect [[Frank Lloyd Wright]]. Het werd in 2000 verbouwd tot supermarkt op de begane grond en kantoren op de verdiepingen <ref>.http://www.amsterdamsebinnenstad.nl/binnenstad/221/BMAdossier10874.pdf?PHPSESSID=a8972d7a982d8c72141482173bc3a26a </ref>
In het tegenoverliggende gebouw Spuistraat 172 / hoek Paleisstraat, dat in 1932 door [[Christiaan Posthumus Meyjes jr. | C.B. Posthumus Meyjes jr.]] voor de 'N.V. Kasvereeniging' werd uitgebreid, is de [[KAS BANK]] gevestigd.
 
InHet devoormalige [[Kraken (pand)|kraakpand]] [[Vrankrijk]] ligt aan Spuistraat ter216. Ter hoogte van de nrs. 215-231 en bij 'het Keizerrijk' en de Wijdesteeg, liggen de 'Tabakspanden'. De deels gekraakte panden zijn genoemd naar een voormalig eigenaar.<ref> http://www.centrum.amsterdam.nl/projecten/alle_projecten_0/@289336/tabakspanden/</ref>
Zowel het rond [[1931]] door [[Adolf Daniël Nicolaas van Gendt | A.D.N. van Gendt]] en W.J. Klok ontworpen voormalige kantoorgebouw 'Het Bungehuis' aan de Spuistraat 210 / hoek Paleisstraat / Singel, als het in [[1984]] gereedgekomen 'P.C.Hoofthuis' van [[Aldo van Eyck]] en [[Theo Bosch]] aan de Spuistraat 134 / Singel, is in gebruik door de faculteit der Geesteswetenschappen van de [[Universiteit van Amsterdam]].
 
Zowel het rond [[1931]] door [[Adolf Daniël Nicolaas van Gendt | A.D.N. van Gendt]] en W.J. Klok ontworpen voormalige kantoorgebouw 'Het Bungehuis' aan de Spuistraat 210 / hoek Paleisstraat / Singel, als het in [[1984]] gereedgekomen 'P.C.Hoofthuis' van [[Aldo van Eyck]] en [[Theo Bosch]] aan de Spuistraat 134 / Singel, is in gebruik door de faculteit der Geesteswetenschappen van de [[Universiteit van Amsterdam]].
Aan de Spuistraat 111-123 ligt de, in de stijl van de [[Amsterdamse School (bouwstijl)|Amsterdamse School]] ontworpen, achtergevel van het gebouw van de [[Handelsvereniging Amsterdam]] (HVA). De voorgevel, in de stijl van de [[neostijlen | neorenaissance]], ligt aan de Nieuwezijds Voorburgwal 162-170.
 
Aan de Spuistraat 111-123 ligt de, in de stijl van de [[Amsterdamse School (bouwstijl)|Amsterdamse School]] ontworpen, achtergevel van het gebouw van de [[Handelsvereniging Amsterdam]] (HVA). De voorgevel, in de stijl van de [[neostijlen | neorenaissance]], ligt aan de Nieuwezijds Voorburgwal 162-170.
De door [[Pierre Cuypers]] ontworpen [[Dominicuskerk (Amsterdam)|Dominicuskerk]] uit 1886 staat aan de Spuistraat 12 / Korte Korsjespoortsteeg / Teerketelsteeg. Tussen 1845 en 1884 stond hier de door R. van Zoelen ontworpen [[rooms-katholiek]]e Sint [[Dominicus]] kerk. Eerder stond hier de door paters [[dominicanen]] in 1624 gestichte [[schuilkerk | huiskerk ]] “Het Stadthuys van Hoorn” .<ref>http://www.bma.amsterdam.nl/indexen/item_132159/@114369/dominicus_kerk/</ref>
 
De door [[Pierre Cuypers]] ontworpen [[Dominicuskerk (Amsterdam)|Dominicuskerk]] uit 1886 staat aan de Spuistraat 12 / Korte Korsjespoortsteeg / Teerketelsteeg. Tussen 1845 en 1884 stond hier de door R. van Zoelen ontworpen [[rooms-katholiek]]e Sint [[Dominicus]] kerk. Eerder stond hier de door paters [[dominicanen]] in 1624 gestichte [[schuilkerk | huiskerk ]] “HetHet Stadthuys van Hoorn”Hoorn .<ref>http://www.bma.amsterdam.nl/indexen/item_132159/@114369/dominicus_kerk/</ref>
In en rond de Spuistraat ter hoogte van de Korte Kolksteeg en de Korte Korsjespoortsteeg wordt [[raamprostitutie]] bedreven.
 
De voormalige GLO de Prinsenschool aan de Spuistraat 239 werdis nu een kantoorpand.
 
<gallery>
[[File:Spuistraat 303-RM5618.jpg|thumb|260px|Rijksmonument Spuistraat 303]]
[[File:Spuistraat 39 RM5572.jpg|260px|thumb|Rijksmonument Spuistraat 39 met halsgevel]]
</gallery>
 
== Geschiedenis ==
De Nieuwezijds Achterburgwal, zoals de Spuistraat oorspronkelijk heette, maakte deel uit van de [[middeleeuwen|middeleeuwse]] stad en vormde ooit de westelijke grens van Amsterdam.
 
De [[Amstel (rivier)|Amstel]] deelde Amsterdam tot eind [[14e eeuw]] in twee vrijwel gelijke delen, de [[Oudezijde|oude zijde]] met de [[Oude Kerk (Amsterdam)|Oude Kerk]] en de [[Nieuwezijde|nieuwe zijde]] met de [[Nieuwe Kerk (Amsterdam)|Nieuwe Kerk]]. Ter bescherming van de stad werd aan elke zijde een gracht gegraven met daarachter een burgwal, een aarden [[wal]], voorzien van een houten palissade ter afscherming. Toen achter deze wallen omstreeks 1385 nieuwe wallen werden aangelegd, werd de bestaande wal de ''Voorburgwal'' en de nieuwe wal de ''Achterburgwal'', en dit zowel aan de oude als de nieuwe zijde. Zo ontstonden de [[Oudezijds Voorburgwal]], [[Oudezijds Achterburgwal]], [[Nieuwezijds Voorburgwal]] en Nieuwezijds Achterburgwal, die in [[1380]] gegraven werd.
 
Aan de Nieuwezijds Achterburgwal lagen voornamelijk pakhuizen en stallen, die bij de grotere huizen op de Nieuwezijds Voorburgwal hoorden.<ref>[http://www.bureaufritz.nl/publicaties.asp?pId=42&Title=De_restauratie_van_Spuistraat_233,_Amsterdam,_Vastgoed_belang,_augustus_1998 architectenbureau Fritz | publicaties<!-- Botmatig gegenereerde titel -->]</ref> In 1867 werd de Nieuwezijds Achterburgwal en een deel van het naastgelegen [[Kattengat]] gedempt. Hierbij werd de voormalige gracht omgedoopt tot Spuistraat <ref>[http://www.onderdekeizerskroon.nl/wschoonenberg/dempingen.html Vrienden van de Amsterdamse Binnenstad - Dempingen en aanplempingen<!-- Botmatig gegenereerde titel -->]</ref>.