|
Aan weerszijden van de [[Schelpterminologie (mollusken)|umbo]] zit een vleugelvormig uitsteeksel, het zgn. oortje. De beide oortjes van een schelpklep zijn ongelijk van grootte. De beide kleppen zijn niet gelijk: de linkerklep bol, de rechterklep vrijwel plat. De schelp kan ongeveer 20 cm breed worden. Schelpen kunnen egaal geel, zalmrose, rood en bruin van kleur zijn, terwijl exemplaren met gevlamde kleurpatronen eveneens voorkomen.
==Verhouding tot de mens==
===Etymologie en symboliek===
Er zijn veel gelijkende (maar biologisch wel heel verschillende soorten) die in het algemene spraakgebruik worden aangeduid als Sint-Jakobsschelp. In Europa gaat het dan vooral om ''Pecten maximus'' die de officiële Nederlandstalige naam van [[Grote mantel]] draagt. De naam van de familie waartoe deze grote soorten behoren is 'Mantels'.
In de christelijke [[iconografie]] is de Sint-Jakobsschelp het [[Attribuut (beeldende kunst)|attribuut]] van [[Jakobus de Meerdere]].<ref>Hall, J. (2000). ''Hall's Iconografisch Handboek''. Leiden: Primavera Pers.</ref> Hieraan dankt de schelp dan ook haar naam.
De schelp is het embleem van de [[bedevaart]] naar [[Santiago de Compostella]] (Santiago betekent Sint-Jakob) en staat in het algemeen symbool voor [[christelijke bedevaart|pelgrims]]. Het zichtbaar dragen van de schelp, op de [[hoed]] of op de [[jas]] genaaid, gaf bescherming tegen [[struikrover]]s, die de dragers uit een [[erecode]] met rust lieten (maar waarschijnlijk ook omdat ze wisten dat er bij de arme bedevaartgangers niets te halen viel).
Verder is de Sint-Jakobsschelp gebruikt als [[beeldmerk]] van de oliemaatschappij [[Royal Dutch Shell|Shell]]. De oliemaatschappij toont de schelp met de sluiting naar beneden (zoals hier afgebeeld) en de pelgrims met de sluiting naar boven.
===Gastronomie===
De Sint-Jakobsschelp is een gastronomische specialiteit en is erg gewild door het melkwitte [[vlees]] dat rijk aan [[ijzer (element)|ijzer]] is. Alleen het witte vlees (de 'pil' of 'noot') en het oranje [[Viskuit|kuit]] (de 'kam' of 'koraal') wordt gegeten. In Nederlandse restaurants wordt vaak de [[Frans (taal)|Franse]] benaming 'Coquille St-Jacques' gebruikt. In België worden de overige [[Pectinidae]] wettelijk als 'mantelschelp' verkocht, ontschelpt mogen ze echter als sint-jakobsnoten worden verkocht, met uitzondering van de ''Chlamys''-soorten. Het seizoen is september tot mei, met een piek van januari tot en met maart.
Recent worden Sint-Jakobsschelpen ook uit [[aquacultuur]] aangeboden. Dit is tegenwoordig al ongeveer 0,3 % <ref> FAO FIGIS [http://www.fao.org/figis/servlet/static?dom=root&xml=aquaculture/index.xml Aquaculture Gateway]</ref><ref> FAO FIGIS [http://www.fao.org/figis/servlet/static?dom=root&xml=fishery/index.xml Marine Fisheries Gateway]</ref> in Europa. De kweek van verwante soorten komt wereldwijd voor in zowel [[Europa (werelddeel)|Europa]] als in [[Noord-Amerika]] maar vooral in het [[Verre Oosten]].
Sint-Jakobsschelpen worden in verschillende maten aangeboden (waarschijnlijk zijn dit verschillende soorten). Schelpen afkomstig uit koude wateren schijnen een betere smaak te hebben dan die uit warmere wateren. <ref name=autogenerated1> [[Johannes van Dam|Dam, Johannes van]] (2006) 'De dikke van Dam.' p. 567</ref> Een verklaring hiervoor zou kunnen zijn dat soorten uit koudere gebieden meer "vet" vlees bevatten. <ref name=autogenerated1 /> Ze zijn zowel in de schelp te koop als reeds schoongemaakt, dus zonder schelp.
===Fotogalerij===
Bestand:Scallop eyes.jpg|Mantelschelp waarbij de blauwe catadioptrische ogen zijn te zien.
Bestand:Pecten jacobaeus von aussen.jpg|Sint-Jakobsschelp ''(Pecten jacobeus)'', jong exemplaar
Bestand:Coquilles Saint-Jacques.JPG|Sint-Jacobsschelpen in Frankrijk op de markt
</gallery>
==Zie ook==
*[[Lijst van Mollusca #P|Lijst van mollusca]]
*''[[Pecten maximus]]''
{{referenties}}
| 