Karelië: verschil tussen versies

De Karelische Landengte en Ladoga-Karelië maakten tot de [[Tweede Wereldoorlog]] deel uit van Finland. Er werd hard gevochten voor Karelië tussen Zweden en de Republiek [[Novgorod]] in de 13e eeuw. Het Verdrag van [[Nöteborg]] (Fins: Pähkinäsaaren rauha) in 1323 verdeelde Karelië in twee. [[Viborg]] (Fins: Viipuri) werd de hoofdstad van deze nieuwe Zweedse provincie.

Het [[Verdrag van Nystad]] (Fins: Uudenkaupungin rauha) in 1721 tussen het Keizerrijk Rusland en Zweden droeg het grootste deel van Karelië over aan Rusland. Nadat Finland bezet werd door Rusland in de [[Finse Oorlog]] werden delen van de ingelijfde provincies (Oud Finland) samengevoegd tot het Groothertogdom Finland. In 1917 werd Finland onafhankelijk en de grens werd bevestigd door het [[Verdrag van Tartu]] in 1920.

Finse partizanen waren betrokken in pogingen om de Bolsjewieken in Russisch Karelië (Oost-Karelië) omver te werpen in de periode 1918-1920 (bijvoorbeeld de mislukte [[Olonets|Aunus ]]-expeditie). Deze hoofdzakelijk private ondernemingen werden stopgezet na het vredesverdrag van Tartu. Na het einde van de Russische Burgeroorlog en het tot stand komen van de Sovjet-Unie in 1922 werd het Russische deel van Karelië omgedoopt tot de Autonome Karelische Republiek van de Sovjet-Unie (ASSR).

Volgens Finse bronnen werden circa 24.000 Kareliërs van Russische afkomst in een concentratiekamp geplaatst (ongeveer de helft van de Russische bevolking van het door Finnen bezette deel van Karelië), daarvan kwamen er ongeveer 4.0004000 om van de honger, de meesten (90%) in 1942. In dat jaar was het sterftepercentage in Finse kampen hoger dan in Duitse (13,7% versus 10,5%).

Voor de nabestaanden van de 2500025 000 in de strijd om Karelië gesneuvelde Finse soldaten werd het hier afgebeelde rouwkruis van de [[Orde van het Vrijheidskruis (Finland)|Orde van het Vrijheidskruis]] ingesteld.

Karelië reikt van de [[Witte Zee]] tot de [[Finse Golf]]. Het bevat de twee grootste meren van Europa: het Ladoga-meer[[Ladogameer]]] en het Onega-meer[[Onegameer]]. De [[Karelische Isthmus]] bevindt zich tussen de Finse Golf en het Ladoga-meerLadogameer.

De grens tussen Karelië en Ingra, het land van de verwante Ingrische volkeren, was oorspronkelijk de rivier de [[Neva]], maar werd later meer noordwaarts geschoven, de Karelische Isthmus op, om de loop van de Sesta[[Sestra]] en [[Rajajoki]] (Russisch: Сестра/Раяйоки) te volgen. De grens bevindt zich vandaag de dag in de verstedelijkte omgeving van [[Sint-Petersburg]], maar in de periode 1812-1940 was dit de Russisch-Finse grens.

Aan de andere kant van het Ladoga-meerLadogameer wordt de [[Svir]] traditioneel beschouwd als de zuidelijke grens van Karelië, met het Saimaa-meer[[Saimaameer]] als de westelijke grens en de Witte Zee en het Onega-meerOnegameer de oostelijke grens. In het Noorden leefden de nomadische Samis, maar is er geen natuurlijke grens buiten enorme wouden, taiga en toendra.

Het gebied van Karelië dat voor Wereldoorlogde II[[Tweede Wereldoorlog]] behoorde tot Finland wordt Ladoga Karelia genoemd. Wit Karelië is het noordelijke deel van Oost-Karelië en Olonets Karelia is het zuidelijke deel.