De '''Pirenne-thesisthese''' is de stelling van historicus [[Henri Pirenne]] dat het [[economisch systeem]] rond de [[Middellandse Zee]] niet door de [[Grote Volksverhuizing|volksverhuizingen]] werd verstoord, maar pas door de [[Arabische veroveringen]]. De betekenis van de [[langeafstandshandel]] viel hierdoor terug en het zwaartepunt verschoof naar de Noordzee, vooral tussen de [[Seine]] en de [[Rijn]]. De thesisthese uit het in 1937 postuum verschenen ''Mahomet et Charlemagne'' had grote invloed en leidde tot grote internationale debatten, maar vindt tegenwoordig vrijwel geen aanhang meer.
Tegenwerpingen zijn er op beide onderdelen van de thesisthese. Zo kan het gebeuren dat de ene keer gesteld wordt dat de economie wel degelijk instortte gedurende de periode van de volksverhuizingen, terwijl anderen stellen dat de economie rond de Middellandse Zee nooit grote verstoringen heeft gekend.
Wat er wel gebeurt lijkt te zijn, is de verschuiving van een handelssysteem naar een [[patronage]]systeem. De overgang van een [[geldeconomie]] naar een [[geschenkeneconomie]] (''gift-exchange'') betekende dat deze zich meer aan het zicht onttrok, maar niet dat deze instortte, iets wat gezien de huidige nadruk op de [[markteconomie]] niet altijd even duidelijk is.
