Overgangsdialect: verschil tussen versies
Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
deel van tekst naar het hoofdartikel Maas-Rijnlands, veel te specifiek voor een overzichtsartikel. Dit artikel moet daarentegen worden uitgebreid met algemene informatie over overgangsdialecten |
wat herordend |
||
Regel 1:
Onder een '''overgangsdialect''' wordt in de [[dialectologie]] een [[dialect]] verstaan dat zowel kenmerken van de ene als kenmerken van de andere dialectgroep heeft.
==Nederlandse taalgebied==
[[Bestand:Meuse-Rhenish-nl.png|450 px|right|thumb|Het [[Maas-Rijnlands]]e (Limburgs-Nederrijnse) dialectcontinuüm.]]
{{zieook|Zie ook [[Nederlandse dialecten]]}}
Binnen het [[Nederlands taalgebied]] worden traditioneel verschillende grote dialectgroepen onderscheiden. In de dorpen op de grens van deze gebieden worden vaak overgangsdialecten gesproken. Wanneer een dialect bijvoorbeeld zowel kenmerken van [[Brabants]] als van [[Limburgs]] vertoont, wordt dit beschouwd als een overgangsdialect tussen Brabants en Limburgs. Voorbeelden van''Cursief gedrukte tekst'' een dergelijk dialect zijn het [[Tiens]] en de [[Horsters]]e ([[America (Limburg)|Americaanse]]) en [[Sevenum]]se dialecten van de popgroep [[Rowwen Hèze]]. Verder zijn veel stadsdialecten als een overgangsdialect tussen enerzijds de prestigieuze taal (bv. de [[standaardtaal]]) en anderzijds de lokale taal te beschouwen. Een sprekend voorbeeld is het [[Stadsfries]]. Net als het [[Bildts]] en het [[Stadsfries]] bevatten de [[West-Fries (dialectgroep)|West-Fries]]e dialecten [[Ingveoons]]e invloeden en behoren zij tot de Friso-Frankische dialecten.
Overgangsdialecten ontstaan door vermenging van twee dialecten. Alle dialecten worden door overgangsdialecten omgeven. Derhalve is er in ons taalgebied sprake van een [[dialectcontinuüm]]: de dialecten gaan geleidelijk in elkaar over.
==
{{zie ook|Zie ook [[Isoglosse]]}}
[[Bestand:Isoglosses fonològiques al Matarranya (Rafel).svg|thumb|[[Isoglosse]]nbundel voor klankverschillen op de grens van twee Spaanse dialectzones]]▼
De grens tussen het ene en het andere dialect wordt bepaald op basis van bepaalde kenmerken. Wanneer, hypothetisch, het dialect van dorp A het woord ''muus'' kent voor "muis" en dorp B ''moes'', dan loopt tussen deze dorpen de
Een grotere dialectgroep wordt door meerdere isoglossen begrensd. Voor het [[Twents (dialect)|Twents]] en andere [[Nedersaksisch]]e dialecten zijn vormen als ''hoes'' en ''moes'' bijvoorbeeld typisch. Gesteld dat bovenstaande situatie daadwerkelijk voorkomt, dan zou het dialect van dorp C als echt Twents kunnen worden beoordeeld, dat van dorp A als niet-Twents en dat van dorp B als een overgangsdialect.
Overgangsdialecten bevinden zich dus tussen een aantal bepalende
▲[[Bestand:Isoglosses fonològiques al Matarranya (Rafel).svg|250px|thumb|[[Isoglosse]]nbundel voor klankverschillen op de grens van twee Spaanse dialectzones]]
== Substraat en superstraat ==
Bepaalde dialecten die in de eerste plaats als een overgangsdialect worden beschouwd, kunnen later toch als onderdeel van één dialectgroep worden geboekstaafd. De vormen in het dialect die men eerst toeschreef aan de vermenging die typisch is voor overgangsdialecten, worden toch anders [[Interpretatie|geïnterpreteerd]]. Er zijn twee interpretaties mogelijk:
| |||