Anapsiden: verschil tussen versies
Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
k robot Erbij: eu:Anapsida |
update. Nadere bewerking door deskundige gewenst |
||
Regel 1:
{{Taxobox
| type=dier
| afbeelding=
| rijk=[[Dierenrijk|Animalia]] (Dieren)
| stam=[[Chordadieren|Chordata]] (Chordadieren)
Regel 12:
| species=Anapsida
}}
'''Anapsida''' is een groep van [[reptielen]] met als belangrijkste kenmerk een gesloten schedeldak zonder openingen achter de ogen. Hierin verschillen zij van de [[Diapsida]], die (meestal) twee openingen hebben, en de [[Synapsiden|Synapsida]], die er één hebben. De enige nog levende vertegenwoordigers van de Anapsida zijn misschien de [[schildpadden]].
<gallery caption="Schema schedelvormen">
De groep is wat kunstmatig en omvat verschillende geslachten die niet aan elkaar verwant zijn. Tot de groep behoren enkele van de oudste reptielen uit het laat-[[Carboon]] en het [[Perm (tijdvak)|Perm]], evenals de [[Schildpadden]]. Sommige leken in uiterlijk en leefwijze op moderne [[hagedissen]], zoals [[Milleretta]], andere waren grote, tot 3 meter lange, gepantserde planteneters, zoals de [[Pareiasaurus]]. De meeste van deze dieren stierven aan het einde van het [[Perm (tijdvak)|Perm]] uit. De [[schildpadden]] verschijnen pas in het laat-[[Trias]].▼
Bestand:Skull synapsida 1.svg |<small>Schedel synapsida met één opening achter de ogen in het schedeldak.</small>
Bestand:Skull anapsida 1.png |<small>Schedel anapsida met gesloten schedeldak, zonder openingen achter de ogen.</small>
Bestand:Skull diapsida 1.png |<small>Schedel diapsida met twee openingen achter de ogen.</small>
</gallery>
== Afstamming en evolutie ==
[[Bestand:Arganaceras_BW.jpg|thumb|right|250px|''[[Arganaceras]]'']]▼
▲De groep is wat kunstmatig en omvat verschillende geslachten die niet aan elkaar verwant zijn. Tot de groep behoren enkele van de oudste reptielen uit het laat-[[Carboon]] en het [[Perm (tijdvak)|Perm]], evenals de [[Schildpadden]]. Sommige leken in uiterlijk en leefwijze op moderne [[hagedissen]], zoals [[Milleretta]], andere waren grote, tot 3 meter lange, gepantserde planteneters, zoals de [[Pareiasaurus]].
[[Bestand:Hypsognathus_BW.jpg|thumb|right|250px|''[[Hypsognathus]]'']]▼
[[Bestand:Procolophon_BW.jpg|thumb|right|250px|''[[Procolophon]]'']]▼
[[Bestand:Eudibamus_BW.jpg|thumb|right|250px|''[[Eudibamus]]'']]▼
*Orde [[Mesosauria]]▼
**Familie [[Mesosauridae]]▼
*Parareptilia▼
**Familie [[Millerettidae]]▼
**Familie [[Bolosauridae]]▼
**Lanthanosuchoidea▼
***Familie [[Acleistorhinidae]]▼
***Familie [[Lanthanosuchidae]]▼
**Nyctiphruretia▼
***Familie [[Nyctiphruretidae]]▼
***Familie [[Nycteroleteridae]]▼
***Familie [[Rhipaeosauridae]]▼
**Procolophonoidea▼
***Familie [[Owenettidae]]▼
***Familie [[Procolophonidae]]▼
**Hallucicrania▼
***Familie [[Sclerosauridae]]▼
***Familie [[Pareiasauridae]]▼
De meeste afstammelingen van de Anapsida stierven aan het einde van het [[Perm (tijdvak)|Perm]] uit. De [[schildpadden]] verschijnen pas in het laat-[[Trias]] en werden lang beschouwd als de enige overgebleven afstammelingen. [[Fylogenie|Fylogenetische]] studies wijzen echter niet op een afstamming vanuit de Anapsida. Volgens deze nieuwe inzichten behoren de schildpadden tot de Diapsida, ondanks het ontbreken van de openingen in de schedel<ref>Tree Of Life - Michel Laurin & Jacques A. Gauthier - Diapsid Phylogeny - [http://www.tolweb.org/notes/?note_id=464 Website]</ref>. Soorten binnen de Diapsida waarvan de vensters gedurende de evolutie zijn dichtgegroeid komen wel meer voor.
== Taxonomie ==
<gallery caption="Uitgestorven taxa van de Anapsida">
</gallery>
▲*† Orde [[Mesosauria]]
▲**† Familie [[Mesosauridae]]
▲*† Parareptilia
▲**† Familie [[Millerettidae]]
▲**† Familie [[Bolosauridae]]
*†P rocolophonomorpha
▲**† Lanthanosuchoidea
▲***† Familie [[Acleistorhinidae]]
▲***† Familie [[Lanthanosuchidae]]
▲**† Nyctiphruretia
▲***† Familie [[Nyctiphruretidae]]
▲***† Familie [[Nycteroleteridae]]
▲***† Familie [[Rhipaeosauridae]]
▲**† Procolophonoidea
▲***† Familie [[Owenettidae]]
▲***† Familie [[Procolophonidae]]
▲**† Hallucicrania
▲***† Familie [[Sclerosauridae]]
▲***† Familie [[Pareiasauridae]]
{{Bronnen|1=
{{references}}
}}
{{Commonscat|Anapsida}}
| |||