Gneis: verschil tussen versies

 

'''Gneis''' (uit Oud Hoogduits gneistan = fonkelen) is een middel- tot hooggradig [[metamorf gesteente]] met een geband uiterlijk. De [[textuur]] van een gneis wordt bepaald door een voorkeursrichting waarin de [[Kristal (natuurwetenschappen)|kristallen]] liggen. Gneis ontstaat als een gesteente (vaak [[zandsteen]] of [[graniet]]) onder hoge druk (>1 [[Pascal (eenheid)|GPa]]) en temperatuur (>600 graden Celsius) [[deformeerd|gedeformeerd]] wordt.

De term ''gneis'' zegt alleen iets over de textuur van het gesteente. Voor een volledige naam, waarmee het gesteente goed beschreven wordt, is dit niet genoeg en is op zijn minst ook een beschrijving van de [[mineraal|mineralogische]] samenstelling nodig. Een gesteente kan bijvoorbeeld een [[amfiboliet]] -gneis of een [[kwarts]]o[[veldspaat|veldspatische]] gneis zijn.

 

Een typisch kenmerk van gneis is de aanwezigheid van [[mineraal|mineralen]] met een grote kristalgrootte die een foliatie (=planaire structuur in een gesteente) vormen. Bij een fijnkorreliger moedergesteente ([[siltsteen]] en [[Schalie (gesteente)|schalie]]) wordt [[leisteen]] of [[schist]] gevormd.

 

In West-[[Groenland]] bij [[Isua]] wordt een zeer oud [[ontsluiting (geologie)|ontsloten]] gesteente, een grijze gneis, gevonden (3,8 [[Ga (tijd)|Ga]] oud). Een ander zeer oud gesteente is de [[Acasta Gneiss]] op het [[Slave-kraton]], onderdeel van het [[Canadees Schild]], deze gneis is [[radiometrische datering|gedateerd]] op 4,03 [[Ga (tijd)|Ga]].

{{Commonscat|Gneiss}}

[[id:Gneis]]

[[io:Gneiso]]

[[it:Ortogneiss]]

[[ja:片麻岩]]