Anjerrevolutie: verschil tussen versies

[[AfbeeldingBestand:Coruche mural 25 Abril.jpg|thumb|350px|Gedenkteken van de revolutie in [[Coruche]].]]

De '''Anjerrevolutie''' (Portugees: ''Revolução dos Cravos'') is de vrijwel geweldloze militaire [[staatsgreep]] die op [[25 april]] [[1974]] in [[Portugal]] plaatsvond. Deze linkse opstand maakte een eind aan het bewind van [[Marcello Caetano]], trouw medewerker van [[António de Oliveira Salazar]], die hij in [[september]] [[1968]] was opgevolgd. De Anjerrevolutie maakte een eind aan het ruim 40 jaar met militair geweld verdedigen van [[Kolonisatie|koloniale]] belangen in [[Afrika]] en [[Azië]]. Het [[Autoritarisme (politicologie)|autoritairautoritaire]]e bewind, waartegen vanuit verschillende geledingen van een steeds verder verarmend land oppositie was gevoerd, werd gedwongen zijn machtspositie op te geven.

Ondanks herhaalde radio-oproepen van de [[Opstand|rebellen]] om binnen te blijven, kwamen duizenden Portugezen op straat om op te stappen met de [[opstand|opstandige]]ige [[militairen]]. Er volgde een [[parlementaire democratie]] na een overgangsperiode van ruim een jaar, in Portugal bekend als "''Processo Revolucionário Em Curso''" ('Revolutionair Overgangsproces'), gekenmerkt door sociale verwarring en machtsstrijd tussen politiek [[rechts (politiek)|rechts]] en [[Links (politiek)|links]].

In het leger ontstond in augustus 1973 een ondergrondse beweging van [[Kapitein (rang)|Kapiteins]], de '''Movimento dos Capitães'''. Deze was aanvankelijk opgericht als reactie van lagere officieren op het voorstel om dienstplichtigen versneld (slechts een jaar opleiding in plaats van vier) te laten doorstromen naar een loopbaan als beroepsofficier. Deze "Movimento dos Capitães" evolueerde al snel naar de '''Beweging van de Strijdkrachten''' ''(Movimento das Forças Armadas of MFA, aanvankelijk: Movimento dos Oficiais das Forças Armadas of MOFA)'', een politieke beweging waarvan ook hogere officieren, bv. kolonel [[Vasco Gonçalves]] lid waren. De belangrijkste doelstellingen van de MFA waren het omverwerpen van de regering Caetano, het stoppen van de koloniale oorlogen en de invoering van de democratie. Contacten met de politieke oppositie, ambassades, enz. werden om veiligheidsredenen beperkt gehouden. De MFA werd geleid door de CCE (Comissão Coordenadora e Executiva) opgericht op 1/12/1973 en bestaande uit 19 officieren uit alle geledingen van het leger. De 'executivo', het dagelijks bestuur opgericht op 5/12/73, bestond uit de majoors Vítor Alves en Otelo De Carvalho en kapitein Vasco Lourenço. Er wordt ook een werkgroep onder leiding van majoor Ernesto de Melo Antunes belast met het opstellen van een programma voor de MFA.

Die avond om 22.55u zendt het radiostation ''Emissores Associados de Lisboa'' het lied "''E Depois do Adeus''" ('Sinds het Afscheid') van [[Paulo de Carvalho]] uit, waarmee Portugal een paar weken eerder, op [[6 april]] [[1974]], deelgenomen heeft aan het [[Eurovisiesongfestival]] en laatste was geëindigd. Deze zender heeft slechts een bereik van 100-150 km rond [[Lissabon]], maar geeft alvast in het centrum van het land het afgesproken signaal voor de opstandige officieren en soldaten om posities in te nemen. Even later, op [[25 april]] om 00.20u, bevestigt uitzending van het lied "''Grândola, Vila Morena''" ('Grândola, bruine stad') van de progressieve zanger [[José Afonso|Zeca Afonso]] dat de operaties begonnen zijn en de strategische punten in heel het land moeten bezet worden (vanaf 03.00u). Hiervoor maken de coupplegers gebruik van het radiostation [[Radio Renascença]], eigendom van het Portugese Episcopaat, dat ook op de korte golf (6155 kHz) uitzendt, zodat het nu niet alleen in heel Portugal, maar ook in de overzeese gebiedsdelen beluisterd kan worden. Nu weten de opstandige legereenheden dat de coup definitief begonnen is en er geen weg terug is. Andere militaire onderdelen sluiten zich in de loop van de volgende uren bij de opstand aan. Om 04.20u wordt op de zender ''Rádio Clube Português'' een eerste communiqué van de MFA omgeroepen. Dit alles gebeurt zonder dat een schot is gelost.

[[AfbeeldingBestand:Grandola_Vila_Morena.JPG|thumb|250px|Monument '24 April 1974' van Bartolomeu dos Santos, met de muziek van [[José Afonso|Zeca Afonso]], in [[Grândola]].]]