Annales (Tacitus): verschil tussen versies

Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
AGL (overleg | bijdragen)
cat
Ida Shaw (overleg | bijdragen)
k Leestekens, afbeelding en onderschrift toevoegen
Regel 1:
[[Bestand:MII.png|thumb|''Codex Mediceus'' 68 II fol. 38 (''Annales'' XV 44.).]]
De '''Annales''' ([[Latijn]] voor "jaarboeken") vormen samen met de ''[[historiae]]'' de twee belangrijkste werken van de Romeinse geschiedschrijver [[Publius Cornelius Tacitus]]. De door de handschriften overgeleverd titel luidt echter ''Ab excessu divi Augusti'' ("Vanaf het heengaan van de vergoddelijkte Augustus"). Het werk wordt ''Annales'' of "jaarboeken" genoemd, omwille van het feit dat de eerste boeken jaar na jaar de geschiedenis beschrijven. In de laatste boeken laat Tacitus deze annalistische aanpak vallen. [[Ronald Syme]] meent dat deze stilistische wijziging verwijst naar een dieperliggende wijziging, namelijk de evolutie van het [[principaat]] naar het [[dominaat]].<ref>{{Aut|R. Syme}}, ''Tacitus'', 2 dln., Oxford, 1958 (=1963²), pp. 269 - 270.</ref>.
 
== Opbouw ==
[[File:Gaius Cornelius Tacitus.jpg|thumb|left|180px|[[Publius Cornelius Tacitus]]]]
Het werk bestond uit zestien (mogelijkerwijs ook achttien) boeken.<ref>[[Hiëronymus van Stridon]] was bekend met de ''Annales'' en de ''Historiae'' als een 30 boeken tellende keizersgeschiedenis: Comm. in Zachar., III 14. Derhalve telden de ''Historiae'' van Tacitus hetzij veertien, hetzij twaalf boeken.</ref> Het werk had betrekking op de periode vanaf de dood van [[Imperator Caesar Augustus|Augustus]] en het begin van de regering van [[Tiberius Claudius Nero (zoon)|Tiberius]] tot (waarschijnlijk) de dood van [[Nero (keizer)|Nero]].<ref>{{Aut|M.M. Sage}}, Tacitus' Historical Works: A Survey and Appraisal, in ''[[Aufstieg und Niedergang der römischen Welt|ANRW]] II 33.2 (1990), pp. <span class=plainlinks>[http://books.google.com/books?id=3O8fO_5oZGgC&pg=PA963 963]-[http://books.google.com/books?id=3O8fO_5oZGgC&pg=PA969 969]</span>.</ref> Boek I tot IV zijn volledig bewaard gebleven, alsook boek XI tot en met het begin van boek XVI, waarbij het begin van boek XI en het eind van boek XVI ontbreekt. Boek V (zeer fragmentair) en VI zijn slechts gedeeltelijk behouden. De hiaten in het werk omvatten de jaren [[29]] tot [[31]], [[37]] tot [[47]] en [[66]] tot [[68]] n.Chr.<ref>Dit zijn de boeken over de regering van [[Caligula]] en het eerste gedeelte van de regering van [[Claudius I|Claudius]].</ref>
 
De ''Annales'' werden tussen [[110]] en [[120]] n.Chr. gepubliceerd en zouden de tijd voor de in de ''Historiae'' behandelde periode behelzen. Zij waren de laatste en meest volwassen werken van Tacitus,<ref>Aldus o.a. Manfred Fuhrmann.</ref>, stilistisch waarschijnlijk onovertroffen. Het werk vormt het hoogtepunt van de Romeinse annalistiek en senatoriale geschiedschrijving. In latere tijden zou de biografische vorm, die met [[Gaius Suetonius Tranquillus]] aan invloed won in de Romeinse geschiedschrijving, de overhand halen. Alleen [[Ammianus Marcellinus]] zou opnieuw aanknopping zoeken bij Tacitus.
 
Hoewel Tacitus in zijn werk naar eigen zeggen een objectieve beschrijving zonder partijdigheid nastreeft ("''sine ira et studio''" - ''Ann.'' I 1.3.), is Tacitus soms nog zeer partijdig, in het bezonder voor wat de regering van Tiberius betreft. Moderne historici hebben het in de ''Annales'' verspreide beeld van een duistere tiran grotendeels bijgesteld. Tacitus hing klaarblijkelijk noch steeds het oude ideaal van een ''res publica libera'' aan en bekritiseerde het [[principaat]] als instelling.<ref>''Ann.'' I 1f.</ref> Zijn bewondering ging uit naar het oude Republikeinse Rome, ofschoon hij zich niet de illusie maakte, dat men de Republiek kon herinstellen, vooral omdat het principaat ook een einde maakte aan de chaos van de burgeroorlogen, wat Tacitus dan ook erkende. In het algemeen schetst hij een beeld van de geschiedenis waarin nog steeds vrij sterk het pessimisme overheerst, waarbij hij zich over het zedenverval van zijn tijd en het verlies van de vrijheid bekloeg, die onder de Republiek evenwel slechts aan een minderheid werd gegund.<ref>{{Aut|M. von Albrecht}}, ''Geschichte der römischen Literatur'', II, München, 2003<sup>3</sup>, pp. 889ff.</ref>